ได้แก่คำที่ประสมด้วยสระเสียงยาวในแม่ ก กา เช่น กา ตี งู กับคำที่ประสมด้วยสระเสียงสั้นหรือยาวก็ได้ที่มีตัวสะกด เช่น นก บิน จาก รัง นอน และคำที่ประสมด้วยสระ อำ ไอ ใอ เอา ซึ่งถึอว่าเป็นเสียงมีตัวสะกด Show ได้แก่คำที่ประสมด้วยสระเสียงสั้นในแม่ ก กา เช่น จะ ติ มุ เตะ และคำที่ใช้พยัญชนะคำเดียว เช่น ก็ บ่ ณ ธ นอกจากนี้คำที่ประสมด้วย สระอำ บางทีก็อนุโลมให้เป็นคำลหุได้ เช่น ลำ คำลหุ เวลาเขียนเป็นสัญลักษณ์ ใช้เครื่องหมายเหมือนสระอุ แทน ธมฺโม หเว รกฺ- ขติ ธมฺมจารึ ชนใดหทัยอิง สติยึดประพฤติธรรม ซื่อสัตย์วิรัติชั่ว บมิกลั้ว ณ บาปกรรม เว้นทิฏฐิสารัม ภกิเลสและโทษผยอง พร้อมกายวจีจิตร สุจริตพินิจตรอง ธรรมแลจะคุ้มครอง นรนั้นนิรันดร ให้ปราศนิราศทุกข์ ประลุสุขสโมสร หลักฐานสถาพร ธุระกอบก็เกิดผล ธรรมแลจะแผ่กั้น และก็กันมิให้ตน ตกต่ำถลำจน เจอะอบายวิบัติเขว ฉตฺตัง มหนฺตัง วิย วสฺสกาเล เหมือนเมื่อวสันต์เท ชลหลั่งถะถั่งสาย ร่มใหญ่ผิกางกั้น จะประกันมิเปียกกาย ธรรมดุจร่มหมาย เฉพาะธรรมจารี เหตุนี้ประชาชาติ ละประมาทประพฤติดี ยึดธรรมประจำชี วิตเถิดประเสริฐแล ที่มา : www.kruwallapa.com และ หนังสืออ้างอิง รศ.วิเชียร เกษประทุม,2550,ลักษณะคำประพันธ์ไทย,สำนักพิมพ์พัฒนาศึกษา,หน้า 22,139 แบบทดสอบหลังเรียน คำชี้แจง จงเลือกคำตอบที่ถูกต้องที่สุดในแต่ละข้อเพียงคำตอบเดียว ๑. ฉันท์มีลักษณะเด่นอย่างไร ก. เสียงเอก-โท ข. ครุ-ลหุ ค. มีหลากหลายชนิด ง. ถูกทั้งข้อ ๑ และ ๒ ๒. "ลหุ" มีความหมายตรงกับข้อใดมากที่สุด ก. คำทุกคำที่มีตัวสะกด ข. คำทุกคำที่อยู่ในมาตราแม่ ก กา ค. คำทุกคำที่ประสมสระเสียงสั้นในแม่ ก กา ง. คำทุกคำที่ประสมสระเสียงสั้นและมีตัวสะกด ๓.ข้อใดหมายถึงอินทรวิเชียรฉันท์ ก. ฉันท์ที่มีลีลาอ่อนช้อนดุจพระอินทร์ ข. ฉันท์ที่มีลีลาอันรุ่งเรืองดุจสายฟ้าของ พระอินทร์ ค. ฉันท์ที่มีลีลาเสียงไพเราะดุจพิณของ พระอินทร์ ง. ฉันท์ที่มีลีลางามเย้ายวนใจดุจแสงสว่าง จากดวงอาทิตย์ ๔.ข้อใดมี ลหุ ๔ คำ ก. แม้นมิยกพลไกรไปช่วย ข. แล้วเรียกพระอนุชามากระซิบ ค. สตรีใดในพิภพจบแดน ง. จะอาสากว่าจะสิ้นสุดฤทธิ์ ๕."ระทึกใจยามพิศพินิจนาง" มี ครุ ลหุ อย่างละกี่คำ ก. ครุ ๒ คำ ลหุ ๖ คำ ข. ครุ ๖ คำ ลหุ ๒ คำ ค. ครุ ๓ คำ ลหุ ๕ คำ ง. ครุ ๕ คำ ลหุ ๓ คำ ๖."พลเลิศจะเกิดทุกขณะจิต" ข้อใดมี ครุ ลหุ ตรงกับคำประพันธ์ ก. ข. ค. ง.
๗. อินทรวิเชียร ๑๑ มีครุ และ ลหุ อย่างไร ก. คำครุ ๔ คำลหุ ๗ ข. คำครุ ๕ คำลหุ ๖ ค. คำครุ ๖ คำลหุ ๕ ง. คำครุ ๗ คำลหุ ๔ ๘.อินรวิเชียรฉันท์ คล้ายคำประพันธ์ชนิดใดมากที่สุด ก. กาพย์ยานี ข. กลอนหก ค. ร่ายสุภาพ ง. วสันตดิลกฉันท์ ๙. ข้อใดเป็นอินทรวิเชียรฉันท์ ก. สมัครสมานมิตร ก็คิดจะช่วยเอา ข. หลากเหลือจะเชื่อจิต ผิวคิดประหวั่นพะวง ค. ท่านใดที่เป็นใหญ่ และกล้าใครมิเปรียบปาน ง. พิศไหนบมีทราม วะธุงามสง่าหมด ๑๐.ควรเติมข้อใดในช่องว่าง จึงจะถูก ลักษณะของอินทรวิเชียรฉันท์ "____________อภิโพธิสมภาร" ก. จะพึ่งพระองค์ผู้ ข. จักพึ่งสมเด็จผู้ ค. หวังพึ่งบพิตรผู้ ง. ปรางพระองค์บพิตร อินทรวิเชียรฉันท์ คือ ฉันท์ที่มีลักษณะอย่างไรอินทรวิเชียรฉันท์ มีความหมายว่า "ฉันท์ที่มีลีลาดุจสายฟ้าของพระอินทร์" เป็นฉันท์ที่นิยมแต่งกันมากที่สุด มีลักษณะและจำนวนคำคล้ายกับกาพย์ยานี 11 แต่ต่างกันเพียงที่ว่าอินทรวิเชียรฉันท์ มีข้อบังคับ ครุและลหุ หนึ่งบทมี 2 บาท บาทละ 11 พยางค์ แบ่งเป็น 2 วรรค วรรคแรก 5 พยางค์ วรรคหลัง 6 พยางค์ ส่งสัมผัสแบบกาพย์
ฉันท์มีลักษณะเด่นอย่างไรฉันท์บทหนึ่งมี ๒ บาท บาทหนึ่งมี ๒ วรรค วรรคต้นมี ๘ คำ วรรคท้ายมี ๖ คำ รวมทั้งบาทมี ๑๔ คำ สัมผัส สัมผัสบังคับดูได้จากแผนตามเส้นโยง สัมผัส และจากตัวอย่างคำที่สัมผัสกันใช้วงกลม สีเข้ม คำครุ ลหุ
ครุ ลหุ มีลักษณะอย่างไรครุและลหุ ครุ คือพยางค์ที่มีเสียงหนัก ได้แก่ พยางค์ที่ประกอบด้วย สระเสียงยาว (ทีฆสระ) และ สระเกินทั้ง 4 คือ สระ อำ ใอ ไอ เอา และพยางค์ที่มีตัวสะกดทั้งสิ้น เช่น ตา ดำ หัด เรียน ฯลฯ ลหุ คือพยางค์ที่มีเสียงเบา ได้แก่พยางค์ที่ประกอบด้วย สระสั้น (รัสสระ) ที่ไม่มีตัวสะกด เช่น พระ จะ มิ ดุ แกะ ฯลฯ
ข้อใดเป็นลักษณะของคำลหุคำลหุ (อ่านว่า ละ-หุ) คือ
พยางค์ที่ออกเสียงเบา มีวิธีการสังเกตดังนี้ 1. พยางค์ที่ไม่มีเสียงพยัญชนะสะกด 2. พยางค์ที่ประสมด้วยสระเสียงสั้นเท่านั้น เช่น แพะ แกะ นะคะ ชิชะ
|