การแต่งเพื่อต้องการจะอธิบายสุภาษิตที่เกี่ยวกับนามธรรมซึ่งเป็นเรื่องใกล้ตัวที่เกี่ยวข้องกับคนทุกคน ทุกฐานะ ทุกอาชีพ ได้นำไปเป็นเครื่องโน้มนำให้ประพฤติชอบอย่างผู้มีสติและมีความปลอดโปร่งในชีวิต สอนให้ปฏิบัติในสิ่งที่ดี และสอนให้ละเว้นสิ่งที่ไม่ดี ทั้งด้านการคิด การพูด และการกระทำ Show ลักษณะโคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ โคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ เป็นโคลงสี่สุภาพ ๑๒ บท ประกอบด้วย บทนำ ๑ บท เนื้อเรื่อง ๑๐ บท และบทสรุป ๑ บท กวีโวหารในโคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ โคลงสุภาษิตนฤทุมนาการมีกวีโวหารชนิดอุปลักษณ์ซึ่งอยู่ในบทที่ ๙ สาระสำคัญของโคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ โคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ " นฤทุมนาการ " หมายถึง กิจ ๑๐ ประการที่ผู้ประพฤติยังไม่เคยเสียใจ สาระสำคัญของโคลงสุภาษิตนฤทุมนาการเป็นคำสอน ซึ่งมีอยู่ ๒ แนวทางคือ โคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ กล่าวถึง ๑๐ ประการ ที่ผู้ประพฤติยังไม่เคยเสียใจ เพราะเป็นความประพฤติดีในไตรทวาร ( กาย วาจา ใจ ) อันจะยังให้เกิดผลดีแก่ผู้ประพฤติเองและต่อสังคมส่วนรวม ตัวอย่างเช่น ๓.เพราะถามฟังความก่อนตัดสิน ยินคดีมีเรื่องน้อย ใหญ่ไฉน ก็ดี ยังบ่ลงเห็นไป เด็ดด้วน ฟังตอบขอบคำไข คิดใคร่ ครวญนา ห่อนตัดสินห้วนห้วน เหตุด้วยเบาความ ความหมายของโคลงสุภาษิตนฤทุมนาการทั้ง ๑๐ บท มีดังนี้ คือ ๑.เพราะความดีทั่วไป กล่าวถึง การทำความดีนั้นไม่ควรเลือกกระทำกับผู้ใดผู้หนึ่ง ควรทำกับคนทั่วๆไป และทำความดีเพิ่มขึ้นด้วยความชอบธรรม จะได้ไม่มีศัตรูคิดร้าย จะมีก็แต่ผู้ยกย่องเชิดชู ๒.เพราะไม่พูดจาร้ายต่อใครเลย กล่าวถึง การอยู่ห่างไกลความหลงและความริษยาไม่พูดจากล่าวเท็จให้ร้ายผู้อื่น ไม่พูดอาฆาตใคร และไม่พูดนินทากล่าวโทษผู้ใด ๓.เพราะถามฟังความก่อนตัดสิน กล่าวถึง การได้ยิน ได้ฟังเรื่องราวใดๆ มาไม่ควรจะเชื่อในทันที ต้องสอบสวนทวนความ คิดใคร่ครวญให้ดีก่อนที่จะตัดสินใจเชื่อ ๔.เพราะคิดเสียก่อนจึงพูด กล่าวถึง ก่อนที่จะพูดสิ่งใดให้ตั้งสติให้รอบครอบก่อน เพราะการพูดดีก็เหมือนกับการเขียนที่มีการเรียบเรียงไว้แล้ว ทำให้เวลาฟังเกิดความไพเราะเสนาะหู และไม่เป็นภัยตัวผู้พูดด้วย ๕.เพราะอดพูดในเวลาโกรธ กล่าวถึง การรู้จักหักห้ามตนเองไม่ให้พูดในขณะที่ยังโกรธอยู่โดยให้หยุดคิดพิจารณาว่าพูดแล้วจะเป็นฝ่ายแพ้หรือชนะ หรือพูดไปแล้วจะเป็นฝ่ายถูกหรือฝ่ายผิด หากไม่รู้จักยับยั้งแล้วละก็อาจทำให้เสียหายได้ ๖.เพราะได้กรุณาต่อคนที่ถึงอับจน กล่าวถึง การมีความเมตตากรุณาและให้ความช่วยเหลือแก่ผู้ที่ประสบภัย ทำให้เขารอดพ้นจากความทุกข์ยาก ผลที่ได้รับคือผู้คนจะพากันสรรเสริญทั้งในปัจจุบันแล้วอนาคต ๗.เพราะขอโทษบรรดาที่ได้ผิด กล่าวถึง เมื่อกระทำการสิ่งใดผิดพลาดแล้ว ก็ควรลดความอวดดีลง และรู้จักกล่าวโทษเพื่อลดความบาดหมางลง ดีกว่าคิดหาทางแก้ด้วยความคดโกง ๘.เพราะอดกลั้นต่อผู้อื่น กล่าวถึง การมีความอดทนอดกลั้นต่อผู้ที่มาข่มเหงรังแก ไม่ฉุนเฉียวเหมือนคนพาล นี่แหละจัดได้ชื่อว่าเป็นคนใจเย็น ๙.เพราะไม่ฟังคำคนพูดเพศนินทา กล่าวถึง การไม่ควรฟังคนที่ชอบพูดเพ้อเจ้อเท็จจริงบ้าง เพราะเปรียบเสมือนมีดที่กรีดหรือระรานคนทั่วไป ฟังแล้วจะพาเราเข้าไปอยู่ในพวกพูดจาเหลวไหลไปด้วย ๑๐.เพราะไม่หลงเชื่อข่าวร้าย กล่าวถึง การไม่ควรด่วนหลงหรือตื่นเต้นกับข่าวร้ายที่มีผู้นำมาบอก ควรสืบสาวเรื่องราวที่แท้จริงก่อน ข้อคิดที่ได้จากโคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ สุภาษิตทั้งปวงมีเนื้อหาสาระที่ให้คติในการดำรงชีวิต ด้วยการชี้ให้เห็นสิ่งที่ควรปฏิบัติและควรละเว้น ผู้ประสงค์ความเจริญในชีวิตควรอ่านด้วยความพินิจพิจารณาแล้วเลือกนำสุภาษิตนั้นๆ ไปปฏิบัติให้เกิดประโยชน์แก่ชีวิตตนและสังคมส่วนรวมเท่าที่สามารถจะทำได้
|