การขยายพันธุ์ไม้ผลมีความสําคัญอย่างไร

การขยายพันธุ์พืช 5 วิธี และวิธีฟื้นฟูต้นไม้ เปลี่ยนต้นไม้เฉาให้กลับมาผลิดอกออกใบ เพื่อนำความสวยงามของต้นไม้กลับมาอีกครั้ง

ปัญหาเรื่องต้นไม้จัดสวนไม่ออกดอก ไม่มีผล หรืออยากขยายพันธุ์ต้นไม้แต่ไม่รู้วิธีทำ วันนี้กระปุกดอทคอมเลยรวบรวมวิธีขยายพันธุ์และฟื้นฟูต้นไม้ในสวนมาฝาก 5 วิธีด้วยกัน เป็นการขยายพันธุ์ต้นไม้โดยไม่ใช้เพศ ไม่ใช้เมล็ด แต่เป็นการนำบางส่วนที่ดีของต้นไม้เอามาใช้ในการขยายพันธุ์ แม้จะเป็นส่วนของต้นไม้ที่ล้มตายไปแล้ว หากรู้วิธีก็สามารถนำไปฟื้นฟูสวนให้เต็มไปด้วยต้นไม้ที่เจริญงอกงามได้เช่นกัน 

1. การปักชำกิ่ง

           เป็นการตัดกิ่งที่สมบูรณ์ ถ้าหากเป็นกิ่งอ่อนควรตัดให้มีความยาวจากยอดลงมาประมาณ 6-8 นิ้ว และลิดใบทิ้ง แต่ถ้าเป็นกิ่งแก่ให้ยาวประมาณ 6-10 นิ้ว และกิ่งต้องติดใบมาด้วย ตัดให้เป็นแผลเฉียง 45 องศา แล้วนำมาปักลงในวัสดุปลูกประมาณ 1 ใน 3 ของความยาวกิ่ง ดูแลรดน้ำเช้า-เย็น ให้ชุ่มแต่อย่าแฉะและอย่าให้มีน้ำขัง ตั้งให้โดนแดดรำไร ในระยะแรกไม่ต้องใส่ปุ๋ยเมื่อรากและต้นแข็งแรงดีแล้วให้ย้ายไปปลูกจริงได้เลย

2. การตอนกิ่ง

การตอนกิ่งเปรียบเสมือนการปลูกต้นไม้บนต้นไม้อีกที ด้วยการเลือกกิ่งที่ไม่แก่และไม่อ่อนจนเกินไปมาควั่นให้ได้ขนาด 1 นิ้ว บริเวณใต้ข้อของกิ่ง จากนั้นลอกเปลือกนอกออก เมื่อจับแผลดูจะพบเมือกใส ๆ ที่เรียกว่าเนื้อเยื่อเจริญ ให้ใช้มีดขูดเมือกใสนั้นออก นำดินร่วนเนื้อเหนียวมาพอกแผลเอาไว้ ตามด้วยกาบมะพร้าวชุ่มน้ำ และใช้แผ่นพลาสติกห่อหุ้มอีกทีให้มิดชิด ผูกเชือกให้แน่นหนา ดูแลรดน้ำตามปกติ ภายใน 2-3 วัน จะมีรากงอกออกมาและถ้าหากรากนั้นแข็งแรงดีแล้วก็ให้ตัดไปปลูกใหม่ได้เลย

3. การติดตา

เรียกได้ว่าเป็นการขยายพันธุ์ที่ได้ผลรวดเร็วกว่าวิธีอื่น ๆ ด้วยการนำตาของต้นพันธุ์ดีมาติดกับต้นที่ต้องการจะขยายพันธุ์ เริ่มจากใช้มีดกรีดบริเวณปล้องของต้นตอให้เป็นรูปตัวที (T) วัดระยะให้ส่วนหัวตัวทียาว ½ เซนติเมตร และส่วนหางตัวทียาว 1½ เซนติเมตร แซะเปลือกไม้ออก จากนั้นตัดส่วนตาของต้นพันธุ์ดีให้เป็นรูปโล่หรือวงรี เพื่อนำไปสอดในรูปตัวทีที่กรีดเอาไว้ ถ้าส่วนปลายของตายาวเกินตัวทีไปให้ตัดส่วนนั้นทิ้งไป แล้วใช้แผ่นพลาสติกยาวพันส่วนติดตาไว้ จากล่างขึ้นบน ทิ้งไว้อย่างน้อย 1 สัปดาห์ แล้วตรวจดู ถ้าตายังสดดีก็แสดงว่าการติดตานั้นได้ผล และหากมีกิ่งก้านแตกออกมาจากต้นตอให้ตัดทิ้งไป ดูแลรดน้ำทุกวันตามสภาพดิน ถ้าดินอุ้มน้ำมากเกินไปก็รดน้ำน้อยเท่านั้นเอง

4. การต่อกิ่ง
 

วิธีการนี้คือการนำกิ่งของต้นพันธุ์ดีมาต่อกับต้นตอ เพื่อให้เกิดเป็นต้นใหม่ที่มีความแข็งแรงกว่าวิธีการติดตา ต้นตอจะดูดน้ำและแร่ธาตุมาหล่อเลี้ยงกิ่งที่ต่อให้เจริญเติบโต ด้วยการเลือกต้นตอที่แข็งแรงสมบูรณ์มาตัดกิ่งออก ใช้มีดผ่าตรงกลางให้มีความยาว 3-5 เซนติเมตร จากนั้นตัดกิ่งพันธุ์ดีที่ต้องการนำไปต่อกิ่งให้เป็นรูปลิ่ม โดยที่กิ่งนั้นจะต้องมีตามากกว่า 1 ตา แล้วนำไปเสียบลงในต้นตอที่ผ่าไว้ ใช้แผ่นพลาสติกพันจากด้านล่างขึ้นด้านบนปิดไว้ ดูแลรดน้ำตามปกติและอย่าปล่อยให้มีน้ำเข้าไปขังอยู่ด้านในแผล ระวังไม่ให้โดนแดดและความร้อน หลังจาก 6 สัปดาห์ สังเกตดูถ้าหากรอยต่อประสานกันดีก็สามารถนำไปปลูกได้เลย

5. การทาบกิ่ง

การทาบกิ่งเป็นวิธีการนำกิ่งของต้นตอมาทาบกับต้นพันธุ์ดี เพื่อให้ต้นตอสามารถเจริญเติบโตได้ดี ด้วยการใช้มีดปาดกิ่งของต้นพันธุ์ดีและต้นตอให้เป็นแผลที่มีความยาวเท่ากัน จากนั้นนำกิ่งของทั้ง 2 ต้น มาทาบกันให้สนิท พันด้วยแผ่นพลาสติกให้แน่น ดูแลรดน้ำตามปกติแต่ต้องให้น้ำที่ต้นพันธุ์ดี และหลังจาก 2-3 สัปดาห์ เมื่อเนื้อเยื่อของทั้ง 2 ต้นประสานกันดีแล้วก็ให้ตัดส่วนกิ่งพันธุ์ดีให้ติดมากับต้นตอ เพื่อนำไปปลูกและดูแลต่อไป

จริง ๆ แล้วเราทุกคนต่างก็รู้จักวิธีการขยายพันธุ์พืชแบบนี้ดีอยู่แล้ว และถ้าหากใครที่สนใจอยากเพิ่มจำนวนพันธุ์พืชให้มากขึ้นหรือแก้ปัญหาต้นไม้ที่ไม่ยอมเจริญเติบโตตามที่ต้องการ ก็ลองนำวิธีการขยายพันธุ์เหล่านี้ไปลองปรับใช้กันดูนะคะ

ขอขอบคุณข้อมูลจาก psu, Sites, Wordpress, Blogspot และ puechkaset

การขยายพันธุ์พืช เป็นการเพิ่มปริมาณจำนวนต้นพืชให้มากขึ้น และยังคงรักษาคุณลักษณะเดิมไว้ ไม่ให้เปลี่ยนแปลง โดยใช้วิธีการต่างๆ โดยปกติแล้ว พืชจะสร้างเมล็ด หน่อ หางไหล หัว เหง้า หรือตา ออกมาเอง เป็นการสืบพันธุ์ของพืชตามธรรมชาติ

การขยายพันธุ์พืชต่างๆ มี 4 ลักษณะ คือ

1.การขยายพันธุ์โดยเมล็ดหรือการเพาะเมล็ด เป็นการขยายพันธุ์ตามธรรมชาติของต้นไม้นั้นเอง ปัจจุบัน
ดังนี้มีการผสมพันธุ์ช่วยให้ได้ลูกผสมใหม่ๆ ขึ้นมา จึงทำให้เกิดพันธุ์ไม้แปลกๆ และมีคุณภาพดีกว่าที่ปล่อยให้พืชผสมเองตามธรรมชาติ ต้นไม้ที่ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด ได้แก่ จำพวกไม้ดอกไม้ประดับ ซึ่งเป็นไม้ล้มลุกต่างๆ ส่วนไม้ยืนต้นและไม้พุ่มนั้น จะไม่นิยมเพาะด้วยเมล็ด เพราะจะเจริญเติบโตช้า นอกจากต้องการปริมาณมาก จึงขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด ทั้งนี้ เมล็ดที่จะใช้ในการทำพันธุ์นั้น จะต้องเป็นเมล็ดที่สมบูรณ์ที่สุด ไม่เก่า ไม่ลีบ ไม่แห้งจนเกินไป จึงจะได้ต้นไม้ที่สมบูรณ์

2.การขยายพันธุ์โดยการแยกหน่อหรือกอ เป็นการขยายพันธุ์ของพืชที่มีหน่อ หางไหล หัว เหง้า ซึ่งเป็นต้นที่อยู่ใต้ดิน มีวิธีทำดังนี้
1) ก่อนจะแยกหน่อออกจากลำต้น ให้เลือกหน่อที่แข็งแรง ที่มีใบประมาณ 2-3 ใบ ใช้น้ำรดให้ทั่วเสียก่อน เพื่อให้ดินอ่อนตัวลง แล้วใช้เสียมหรือมีดขุดแยกออกมา ให้ทำด้วยความระมัดระวัง อย่าให้หน่อช้ำ เมื่อตัดออกแล้ว เอาดินกลบโคนต้นแม่ให้เรียบร้อย
2) นำหน่อที่แยกออกมา ดูความสมบูรณ์ แล้วตัดแต่งให้สวย โดยเอาส่วนที่เน่าเปื่อย รากหรือใบที่ช้ำ ออกทิ้งไป แล้วนำไปปลูกลงในกระถาง หรือดินที่ได้เตรียมไว้ กดดินให้แน่น รดน้ำให้ชุ่ม เก็บไว้ในที่ร่มก่อน ถ้าปลูกลงในแปลง ต้องกำบังกันแดดให้จนกว่าต้นไม้จะตั้งตัวได้ ควรดูแลทุกวัน ถ้าอากาศร้อนมาก ควรรดน้ำให้สม่ำเสมอ
3) การแยกกอ เป็นพวกไม้ประเภทเฟิร์นต่างๆ ที่มีรากมาก รากมักจะลอยอยู่เหนือดิน ในการแยก ให้ขุดแยกออกเป็นกอย่อยๆ ตัดรากที่เสียทิ้ง แล้วจึงค่อยนำไปปลูก

3.การขยายพันธุ์โดยการตัดชำการขยายพันธุ์แบบนี้ กระทำได้ง่าย ให้ผลเร็ว และไม่กลายพันธุ์ ในการ ตัดชำนั้น จะต้องเตรียมดิน ภาชนะที่ตัดชำควรเป็นแบบเดียวกับการเพาะเมล็ด หรืออาจจะเป็นกระบะ หรือถุงพลาสติกก็ได้ ส่วนวัตถุที่ใช้ในการปักชำนั้น ให้ใช้ถ่านแกลบ ทรายหยาบ หรือ ดินผสมคลุกเค้าให้เข้ากัน มีวิธีตัดชำดังนี้
1) ใช้กิ่งหรือลำต้นตัดชำ  ใช้ได้กับพืชประเภทไม้ดอกไม้ประดับ
2) ใช้ใบตัดชำ ใช้ได้กับพืชประเภทพืชอวบน้ำ
3) ใช้รากตัดชำ ใช้ได้กับพืชประเภทมันเทศ

4.การตอน เป็นวิธีการขยายพันธุ์พืชอีกวิธีหนึ่ง ที่ทำให้กิ่ง หรือต้นพืชเกิดราก ขณะที่ติดอยู่กับต้นแม่ เมื่อตัดไปปลูก จะได้ต้นพืชใหม่ที่มีลักษณะทางสายพันธุ์เหมือนต้นแม่ทุกประการ แต่มีข้อเสียคือ ระบบรากของพืชไม่ค่อยแข็งแรง เนื่องจากไม่มีระบบรากแก้ว