หนังสือ“ ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับการเงินและการลงทุน” เป็นหนังสือที่ใช้ประกอบการทดสอบความรู้พื้นฐานด้านการเงินและการลงทุน ของผู้ที่จะมาทำหน้าที่เป็นผู้แนะนำการลงทุนและเป็นองค์ความรู้ที่สำคัญโดยผู้ที่จะก้าวขึ้นมาทำหน้าที่เป็นผู้แนะนำการลงทุน จำเป็นต้องผ่านการทดสอบในองค์ความรู้ดังกล่าวซึ่งประกอบไปด้วย ความรู้เกี่ยวกับระบบการเงินตลาดการเงินและสินทรัพย์ทางการเงิน มูลค่าเงินตามเวลาอัตราผลตอบแทนและความเสี่ยงจากการลงทุนในหลักทรัพย์ ข้อมูลทางการเงินเพื่อการวิเคราะห์เศรษฐกิจอุตสาหกรรมและบริษัท การวิเคราะห์หลักทรัพย์ทางเทคนิคและการลงทุนในหลักทรัพย์ต่างประเทศ I20==;,. 6इ Investment Consultant: Plain Products ความรูพื้นฐานเก่ียวกับการเงินและการลงทุน หลักสูตรผูแนะนําการลงทุนตราสารทั่วไป ความรูพื้นฐานเก่ียวกับการเงินและการลงทุน ผูเขียน ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน กองบรรณาธิการอํานวยการ ศิริพงษ ไพศาลคงทวี ปรีชา กิจโมกข ซินฮัว แซล้ี ภาวัช ทองเนื้อแปด และ อดิศรา พุทธธรรมวงศ ฝายพัฒนาความรูผูประกอบวิชาชีพ อํานวยการผลิต ฝายพัฒนาความรูผูลงทุน ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย 93 ถนนรัชดาภิเษก แขวงดินแดง เขตดินแดง กรุงเทพฯ 10400 http://www.set.or.th ออกแบบ หางหุนสวนสามัญ อัศเจรีย พิมพครั้งที่ 1 ตุลาคม 2560 จํานวน 10,000 เลม ราคา 200 บาท ขอมูลทางบรรณานุกรมของสํานักหอสมุดแหงชาติ 1. การเงิน. 2. การลงทุน. I. ชื่อเร่ือง. 332 พิมพที่ บริษัท บุญศิริการพิมพ จํากัด โทร. 025792957 สงวนลิขสิทธิ์ คํานํา ตลาดการเงินนับเปนกลไกท่ีสําคัญของประเทศ เนื่องจากเปนแหลงของการจัดสรรทรัพยากร โดยเฉพาะผูแนะนําการลงทุน นับเปนอีกหน่ึงบุคลากรที่มีความสําคัญอยางย่ิงตอธุรกิจตลาดทุน หนังสือ “ความรูพื้นฐานดานการเงินและการลงทุน” เปนหนังสือท่ีใชประกอบการทดสอบความรู ผูจัดทําขอขอบพระคุณ ดร.กฤษฎา เสกตระกูล รองผูจัดการ
ดูแลสายงานพัฒนาความรูตลาดทุน ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย iii โดยในโอกาสเดียวกันน้ี ผูจัดทําขอขอบพระคุณคณะทํางานกําหนดมาตรฐานความรูและโครงสรางหลักสูตร นอกจากน้ี ผูจัดทําขอขอบพระคุณ คุณทวีรัชต มัททวีวงศ รองกรรมการผูจัดการ บล.ฟนันเซีย ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน iv ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย สารบัญ iii คํานํา 1 ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย v 3.1.5 อัตราผลตอบแทนที่เปนตัวเงินและอัตราผลตอบแทนที่แทจริง 60 บทสรุป บทที่ 4 อัตราผลตอบแทนและความเส่ียงของกลุมหลักทรัพย 95 vi ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย 4.4 การประเมินผลการบริหารกลุมหลักทรัพยดวยอัตราผลตอบแทน 124 บทที่ 5 การวิเคราะหเศรษฐกิจและอุตสาหกรรม 131 5.1
แนวคิดพ้ืนฐานในการวิเคราะหเศรษฐกิจ 133 5.2 การวิเคราะหอุตสาหกรรม 151 บทสรุป 170 บทท่ี 6 การวิเคราะหบริษัท 173 6.1 แนวคิดพื้นฐานของการวิเคราะหบริษัท 173 6.2 การวิเคราะหงบการเงิน 187 ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย vii 6.2.3 อัตราสวนทางการเงินเพ่ือการวิเคราะหงบการเงิน 192 บทสรุป บทท่ี 7 การวิเคราะหหลักทรัพยโดยใชปจจัยทางเทคนิค 247 7.1 แนวคิดพื้นฐานของการวิเคราะหหลักทรัพยโดยใชปจจัยทางเทคนิค 247 บทสรุป 265 บทท่ี 8 การลงทุนในหลักทรัพยตางประเทศ 267 viii ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย 8.4 อัตราแลกเปลี่ยนเงินตราตางประเทศและปจจัยกําหนด 288 บรรณานุกรม ภาคผนวก ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย ix ปสวนจที่ 1จัยขแอวงดกลาอรมลงทุน ความรูพ้ืนฐานเก่ียวกับการเงินและการลงทุน ปจจัยแวดลอมของการลงทุน 01 และตลาดการเงิน ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย 3 ปจจัยแวดลอมของการลงทุนและตลาดการเงิน จะมุงอธิบายใหเห็นความเช่ือมโยงระหวางระบบเศรษฐกิจและระบบการเงิน
การเคลื่อนยายของเงินทุน 1.1 ปจจัยแวดลอมการลงทุน การลงทุนท่ีแทจริง (real investment) อาจเปนการลงทุนท้ังจากภาครัฐและจากภาคเอกชน ตัวอยาง ความเชื่อมโยงของระบบเศรษฐกิจและระบบการเงิน ในระบบเศรษฐกิจเสรี การจัดสรรทรัพยากรระหวางภาคเศรษฐกิจ ทั้งภาครัฐบาล ภาคธุรกิจ รวมถึง อยางไรก็ตาม หากระบบการเงินไมมีประสิทธิภาพ หรือมีแหลงเงินทุนไมเพียงพอกับความตองการ 4 ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย กระแสหมุนเวียนของรายไดและคาใชจาย หากพิจารณาตัวแบบของเศรษฐกิจอยางงาย คือกําหนดใหในระบบเศรษฐกิจมีเฉพาะภาคธุรกิจ รูปที่ 1-1 แสดงกระแสหมุนเวียนของรายไดและคาใชจาย กรณีตัวแบบเศรษฐกิจอยางงาย '6&E ę Ę6 $6 '< 6Ę D ę ที่มา: ดัดแปลงจาก BEA: Bureau of Economic Analysis, U.S. Department of Commerce, “Measuring the อยางไรก็ตาม ในระบบเศรษฐกิจท่ีดํารงอยูจริงในระดับประเทศ นอกจากภาคธุรกิจและภาค ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย 5 ปจจัยแวดลอมของการลงทุนและตลาดการเงิน ความหมายและความสําคัญของระบบการเงิน ภาคธุรกิจมักตองการเงินทุนเพื่อการขยายกิจการและหรือกอตั้งกิจการใหม ภาครัฐก็มีความตองการ การเคลื่อนยายของเงินทุนในระบบเศรษฐกิจ การเคลื่อนยายเงินทุนโดยตรง
การเคลื่อนยายเงินทุนโดยอาศัยตลาดการเงิน 6 ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย รูปท่ี 1-2 แผนผังกระบวนการเคลื่อนยายของเงินทุนในระบบเศรษฐกิจ å 6'A );I1 &ę6&A è < C & ' /)5 '"5 &Ĝ 1I9 1 C & <' 6'A );I1 &ę6&A è < D )6 6'A è C &%9 8 /) 5 '5"&Ĝ /) 5 '5"&Ĝ )6 6'A è I911 C & <' 8
(Financial Market) A è < 17 +& +6%.4 + A è < 6'A );I1 &ę6&A è < C &1ę1% Ę6 5+ )6 6 6'A è /)5 '"5 &Ĝ <' 8 A è < A è < ท่ีมา: Annie Koh, Ser-Keng Ang, Eugene F. Brigham, Michael C. Ehrhardt, Financial Management:
Theory ท้ังนี้ ในกรณีท่ีธุรกิจตองการระดมเงินทุนโดยการเพ่ิมทุนสวนของเจาของ คําวา “หลักทรัพยที่ออกโดยธุรกิจ” อน่ึง เน่ืองจากเรื่อง “ตลาดการเงิน” มีสาระสําคัญอยูหลายประเด็นท่ีผูแนะนําการลงทุนพึงทําความ ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย 7 ปจจัยแวดลอมของการลงทุนและตลาดการเงิน การเคล่ือนยายเงินทุนโดยออมผานตัวกลางทางการเงิน ภาคครัวเรือน ภาคธุรกิจ ในการประกอบกิจการเงินทุนเพ่ือการพาณิชย กิจการเงินทุนเพื่อการพัฒนา กิจการเงินทุน 8 ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย และประกันชีวิตจะไดรับคาเบ้ียประกัน และสามารถนําเงินที่ระดมไดในรูปของเบี้ยประกันนี้ บทบาทหนาที่ของระบบการเงิน ระบบการเงิน มีบทบาทหนาที่ในการเปนแหลงเงินทุนแกภาคธุรกิจ ภาครัฐ และภาคครัวเรือน ที่ สงเสริมการออม (saving function)
สนับสนุนการระดมเงินลงทุนและสรางสภาพคลอง (liquidity function) ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย 9 ปจจัยแวดลอมของการลงทุนและตลาดการเงิน ของธุรกิจ ดังน้ัน ระบบการเงินจึงเปนชองทางท่ีธุรกิจสามารถเลือกใชในการระดมเงินลงทุนหรือสนับสนุน รักษาความม่ังค่ังของเงินออม (wealth function) บริการดานการชําระราคา (payment function)
การประเมินเครดิต (credit function) ชองทางในการบริหารความเส่ียง (risk function) 10 ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย ที่ไดตกลงกันไวลวงหนาเพ่ือเปนการปองกันความเสี่ยงจากการออนคาลง (depreciation) ของเงินบาท เปนเคร่ืองมือในการบริหารเศรษฐกิจของภาครัฐ (policy function) 1.2 ตลาดการเงิน ความหมายและประเภทของตลาดการเงิน ตลาดการเงิน (Financial Market) หมายถึง แหลงกลางเพ่ือการซ้ือและขายหลักทรัพยหรือตราสาร • ผูออมไดรับผลตอบแทน ในรูปของดอกเบ้ียรับ (ในกรณีลงทุนในตราสารหนี้) เงินปนผล (ในกรณี ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย 11 ปจจัยแวดลอมของการลงทุนและตลาดการเงิน •
ผูตองการเงินสามารถมีเงินทุนสําหรับใชในโครงการตางๆ ทําใหเกิดการขยายตัวในการลงทุน • ประชาชนหรือผูบริโภคมีมาตรฐานการครองชีพที่ดีข้ึน เน่ืองจากการลงทุนขยายตัว มีการจางงาน ประเภทของตลาดการเงิน อาจจําแนกประเภทของตลาดการเงินไดหลายวิธี ข้ึนอยูกับเกณฑที่ใชในการจัดกลุมตามความ ตลาดตราสารพื้นฐาน ตลาดตราสารอนุพันธ และตลาดเงินตราตางประเทศ ตลาดเงินและตลาดทุน 12 ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย รูปที่ 1-3 โครงสรางของตลาดการเงินในประเทศไทย )6 6'A è )6 '6.6'"÷J 6 )6 '6.6'1 <"5 Ĝ )6 A è '6 Ę6 '4A , )6 A è )6 < ,= &Ĝ ;J1 6&1 <"5 Ĝ 6' ;J1 6& 1 ,= &Ĝ )6 '6.6'/ 9J )6 '6.6' < )6 B' 1 '6.6'/ 9J )6 '1 1 '6.6'/ 9J )6 B' 1 '6.6' < )6 '1 1 '6.6' < 6'A. 1 6& Ę1 '4 6 ,= &Ĝ ;J1 6& '6.6'/ 9J 6'A. 1 6& Ę1 '4 6 ,= &Ĝ ;J1 6& '6.6' < 6'A. 1 6&B A "64A 6'A. 1 6& Ę1 '4 6 (Initial Public Offering) หุนกูของบริษัทมหาชนแหงหน่ึงกําหนดอายุไถถอนเม่ือแรกออกเทากับ 10 ป เปนตน ทั้งน้ี ตัวอยางขางตน ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย 13 ปจจัยแวดลอมของการลงทุนและตลาดการเงิน ตลาดตราสารหน้ีและตลาดตราสารทุน ตลาดแรกและตลาดรอง 6'A );I1 &ę6&A è < D )6 6'A è C &%9 8 /) 5 '5"&Ĝ /)5 '"5 &Ĝ '< +6 8 8 A è < 17 +& +6%.4 + A è < ดานซายของแผนผัง แสดงโดยนัยวา เม่ือธุรกิจตองการระดมเงินทุนจากผูมีเงินออม โดยการ 14 ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย ในตลาดแรก (primary market) ซึ่งไดแก
กลองกลางแผนผังยอย 2 ในรูปที่ 1-2 และเมื่อมีการเปล่ียนมือ อยางไรก็ตาม เนื่องจากในรูปที่ 1-3 ไดจําแนกตลาดทุน (capital market) ออกเปน ตลาดตราสารหน้ี ■ ตลาดแรก: การเสนอขายหลักทรัพยตอประชาชนและการเสนอขายหลักทรัพยแบบเฉพาะเจาะจง ■ ตลาดรอง: ศูนยซ้ือขายหลักทรัพยและการซื้อขายหลักทรัพยนอกศูนย ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย 15 ปจจัยแวดลอมของการลงทุนและตลาดการเงิน อาจจําแนกประเภทของตลาดรองตามลักษณะการจัดตั้ง ไดแก (2) ตลาดรองที่มีการซ้ือขายแบบตกลงกันเองนอกศูนยซื้อขาย มักเรียกตลาดรองลักษณะน้ีวา 16 ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย บทสรุป ตําราเลมน้ี มีเน้ือหามุงเนนที่การลงทุนทางการเงิน ครอบคลุมถึงการลงทุนในตราสารการเงิน ระบบการเงิน เปนแหลงเงินทุนแกภาคธุรกิจ
ภาครัฐ และภาคครัวเรือน ที่ตองการใชเงินทุน ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย 17 ความรูพ้ืนฐานเก่ียวกับการเงินและการลงทุน ตราสารการเงิน 02 และการตัดสินใจลงทุน 2.1 ลักษณะและประเภทของตราสารการเงิน ตราสารการเงิน (financial instruments) เปนสัญญาที่แสดงถึงสิทธิเรียกรองที่ผูถือตราสารการเงิน 1. ตราสารหน้ี (debt instruments) เปนตราสารท่ีผูถือตราสารมีสิทธิเรียกรอง (ในฐานะเจาหน้ี) 2. ตราสารทุน (equity instruments) เปนตราสารที่ผูถือตราสารมีสิทธิเรียกรอง (ในฐานะเจาของ) ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย 19 ตราสารการเงินและการตัดสินใจลงทุน 3. ตราสารอนุพันธ (derivative securities หรือ derivatives) เปนตราสารท่ีระบุสัญญาระหวาง เปนที่นาสังเกตวา เน่ืองจากตราสารหนี้และตราสารทุน เปนตราสารท่ีแสดงถึงสิทธิเรียกรองตอ เนื้อหาในสวนตอไปนี้ จะพรรณนาความหมายและลักษณะของตราสารการเงิน
โดยจําแนกเปน 2.1.1 ตราสารการเงินในตลาดเงิน (money market instruments) เมื่อภาคธุรกิจและหรือภาครัฐ ตองการจัดหาเงินทุนระยะสั้น โดยการออกตราสารหนี้ระยะสั้น ตราสารการเงินท่ีออกและซื้อขายในตลาดเงินมีลักษณะพ้ืนฐาน ดังนี้ 20 ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย ในตลาดเงินคอนขางนอย กลาวคือ เม่ืออัตราดอกเบ้ียในตลาดการเงินสูงขึ้น
จะสงผลกระทบใหราคาตลาด ตัวอยางของตราสารการเงินในตลาดเงิน ไดแก ต๋ัวเงินคลัง บัตรเงินฝากที่เปล่ียนมือได ต๋ัวเงิน ตั๋วเงินคลัง (treasury bill)
เปนตราสารหนี้ระยะส้ันที่รัฐบาลโดยกระทรวงการคลังเปนผูออก (หรือเปนผูกู) มีอายุไมเกิน 1 ป ในตัวแบบ (model) ตางๆ ท่ีใชในการกําหนดอัตราผลตอบแทนท่ีผูลงทุนตองการ มักอางอิงจาก ท้ังน้ี กระทรวงการคลังออกต๋ัวเงินคลัง โดยมีวัตถุประสงคหลักเพื่อ (1)
ชดเชยภาวการณขาดดุล ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย 21 ตราสารการเงินและการตัดสินใจลงทุน ในอดีตผูลงทุนในต๋ัวเงินคลัง ไดแก ธนาคารรัฐและธนาคารพาณิชย แตในปจจุบัน เปดใหผูลงทุน บัตรเงินฝากท่ีเปลี่ยนมือได (negotiable certificate of deposit หรือ NCD) โดยทั่วไป บัตรเงินฝาก (certificate of deposit หรือ CD) เปนตราสารท่ีธนาคารพาณิชยออกใหแก ตั๋วเงินพาณิชย (commercial paper) เปนตราสารหนี้ระยะส้ันท่ีออกโดยภาคธุรกิจท่ีตองการกูเงินระยะส้ันออกมาจําหนาย อาจอยูในรูป • ต๋ัวสัญญาใชเงิน (promissory note
หรือ PN) 22 ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย • ตั๋วแลกเงินที่รับรองโดยธนาคารพาณิชย (banker’s acceptance หรือ BA) 2.1.2 ตราสารหนี้ระยะยาว (long-term debt instruments) เมื่อภาคธุรกิจและหรือภาครัฐ ตองการจัดหาเงินทุนโดยการกูยืมระยะยาว อาจทําไดโดยการออก อยางไรก็ตาม กอนที่จะกลาวถึงความหมายและลักษณะของตราสารหนี้ระยะยาว เนื้อหาสวนนี้จะ ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย 23 ตราสารการเงินและการตัดสินใจลงทุน ในกรณีท่ีกิจการ (สมมติชื่อบริษัท ข.) ตองการเงินกู โดยบริษัท ข.
เปนกิจการขนาดใหญเปนท่ีรูจัก จากที่กลาวขางตน อาจสรุปความหมายและลักษณะของตราสารหนี้ระยะยาวประเภทตางๆ ไดดังนี้ ความหมายและลักษณะของตราสารหนี้ระยะยาว ตราสารหน้ีระยะยาว หมายถึง ตราสารการเงินที่ผูกูออกมาจําหนายแกผูมีเงินออมหรือผูลงทุน ผูถือตราสารหน้ีระยะยาวหรือผูลงทุนในตราสารหน้ีระยะยาว มีสิทธิเรียกรองตอผูออกในฐานะเจาหนี้ ตราสารหน้ีระยะยาวเกือบทุกชนิด เปนตราสารเปล่ียนมือผูถือได ดังนั้น ผูลงทุนในตราสารหน้ี ผูออกตราสารหนี้ระยะยาว ผูออกตราสารหน้ีระยะยาวซ่ึงเปนผูกูยืมระยะยาวในตลาดการเงิน ไดแก รัฐบาล องคกรภาครัฐ และ 24 ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย ท่ีผูออกตราสารหนี้ระยะยาวเปนธุรกิจเอกชน คําทั่วๆ ไปท่ีใชเรียกตราสารหนี้ระยะยาวประเภทน้ี คือ หุนกู ตราสารหนี้ภาครัฐ • พันธบัตรรัฐบาล (government bond) (เมื่อมีรายจายสูงกวารายได) ในการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม และปรับโครงสรางหนี้สาธารณะ พันธบัตร ในกลุมของพันธบัตรรัฐบาล อาจจําแนกเปนประเภทยอยได 3 ประเภท คือ (1 ) พันธบัตร • พันธบัตรรัฐวิสาหกิจ (state-owned enterprise bond) เพ่ือดําเนินธุรกิจ โดยมีรัฐบาลหรือหนวยงานของรัฐเปนผูถือหุนหรือรวมกัน ถือหุนต้ังแตรอยละ 50 ข้ึนไป) ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย 25 ตราสารการเงินและการตัดสินใจลงทุน • พันธบัตรภาครัฐประเภทอ่ืนๆ การเงิน เปนตน หุนกู (corporate bond) ประเภทของหุนกู ■ หุนกูดอยสิทธิ (subordinated bond หรือ junior bond) เปนหุนกูท่ีผูถือมีสิทธิเรียกรองให 26 ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย ■ หุนกูไมดอยสิทธิ (senior bond) เปนหุนกูท่ีผูถือมีสิทธิเรียกรองใหผูออกหุนกูชําระหนี้ทัดเทียม ดังน้ัน
เมื่อเปรียบเทียบหุนกูดอยสิทธิกับหุนกูไมดอยสิทธิท่ีออกโดยบริษัทเดียวกัน และมีลักษณะ • จําแนกตามการใชสินทรัพยค้ําประกัน และมีลักษณะอ่ืนๆ คลายกัน ผูลงทุนจะตองการอัตราผลตอบแทนจากการลงทุนในหุนกูไมมีหลักประกัน • จําแนกตามการจายคืนเงินตน ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย 27 ตราสารการเงินและการตัดสินใจลงทุน • จําแนกตามการมีหรือไมมีดอกเบ้ียรายงวด • จําแนกตามชนิดของอัตราดอกเบ้ีย 28 ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย ท้ังนี้ เม่ืออัตราดอกเบ้ียอางอิงเปล่ียนแปลง จะสงผลใหอัตราดอกเบี้ยจากหุนกู (coupon rate) • จําแนกตามลักษณะการถือกรรมสิทธ์ิ • จําแนกตามลักษณะพิเศษอื่นๆ หุนกูมีสิทธิบางประการ ตัวอยางเชน ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย 29 ตราสารการเงินและการตัดสินใจลงทุน ■ หุนกูท่ีใหสิทธิแกผูออกในการไถถอนกอนกําหนด (callable bond) ในกรณีที่ผูออกหุนกู 2.1.3 ตราสารทุน (equity security) เมื่อภาคธุรกิจตองการจัดหาเงินทุนจากแหลงเจาของกิจการ นอกจากเงินทุนจากแหลงภายใน หุนสามัญ (common stocks) หุนสามัญ เปนตราสารทุนประเภทหนึ่ง ที่ออกโดยบริษัทมหาชนจํากัดที่ตองการระดมเงินทุนจาก ผลตอบแทนจากการลงทุนในหุนสามัญประกอบดวย
ผลตอบแทนจากเงินปนผล และผลตอบแทน 30 ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย สวนผลตอบแทนจากสวนตางของราคาขายหุนกับราคาซื้อหากบริษัทมีแนวโนมการดําเนินงาน ผลตอบแทนที่ผูลงทุนในหุนสามัญจะไดรับจริง ซ่ึงอาจอยูในรูปของเงินปนผลและหรือสวนตางของ ผูที่ตองการลงทุนในหุนสามัญ สามารถลงทุนซื้อหุนไดท้ังในตลาดแรกและตลาดรอง ในตลาดแรกน้ัน หุนบุริมสิทธิ (preferred stock) หุนบุริมสิทธิ เปนตราสารทุนเชนเดียวกับหุนสามัญ แตผลตอบแทนท่ีบริษัทผูออกหุนจายใหแก จากการที่ผูถือหุนบุริมสิทธิไดรับเงินปนผลคงที่และสามารถคาดการณได ผลตอบแทนจาก ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย 31 ตราสารการเงินและการตัดสินใจลงทุน 2.1.4 ตราสารอนุพันธ (derivative security) ตราสารอนุพันธ เปนสัญญาที่ระบุถึงพันธะหรือสิทธิ (ข้ึนกับวาเปนอนุพันธประเภทใด) ระหวาง เม่ือเปรียบเทียบกันหนวยตอหนวย การลงทุนในตราสารอนุพันธ ใชเงินลงทุนนอยกวาการลงทุน ประเภทหลักๆ ของอนุพันธ จําแนกตามลักษณะของสัญญา ไดแก 1 การปฏิบัติตามสัญญา ที่กลาวขางตน คูสัญญาในอนุพันธอาจทําโดย สงมอบทรัพยสินอางอิง และชําระราคาจริง 32 ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย 2.2 กระบวนการตัดสินใจลงทุน แมวาการตัดสินใจลงทุน จะมีพื้นฐานหลักที่การช่ังน้ําหนักระหวางอัตราผลตอบแทนท่ีคาดหวังจาก กระบวนการตัดสินใจลงทุน แสดงใหเห็นถึงข้ันตอนตางๆ ในการจัดสรรเงินลงทุน การคัดสรร รูปที่ 2-1 กระบวนการตัดสินใจลงทุน å '=ę '4A%8 '4 5 +6%A.9I& 9I&1%'5 E ę 1 =ę) < 5 .''/)5 '5"&Ĝ Å·µÇÄ»ÆË Å·¾·µÆ»ÁÀ B)4.'ę6 )<Ę%/)5 '5"&Ĝ ÂÁÄƸÁ¾»Á µÁÀÅÆÄǵƻÁÀ ¡ 8 6% ¿ÁÀ»ÆÁÄ B)4+5 ) 6' 7A 8 6 1 )<Ę%/)5 '5"&Ĝ ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย 33 ตราสารการเงินและการตัดสินใจลงทุน 2.2.1 ขั้นตอนการตัดสินใจลงทุน การทําความรูจักตัวตนของผูลงทุน เพื่อนําขอมูลไปสูการกําหนดวัตถุประสงค (objectives) ของ ขอมูลเก่ียวกับตัวผูลงทุน ระบุวัตถุประสงค (objective) ของการลงทุน ระบุขอจํากัด (constraints) ของการลงทุน ขั้นตอนท่ี 2 ประเมินระดับความเสี่ยงท่ียอมรับไดของผูลงทุน (risk tolerance) เน่ืองจากการลงทุนใดๆ ยอมมีความเส่ียง หลักทรัพยบางกลุมมีอัตราผลตอบแทนท่ีคาดไวสูง แตก็ 34 ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย คาดไวตํ่า
และคอนขางมีความแนนอนท่ีผูลงทุนจะไดรับอัตราผลตอบแทนตามที่คาดไว ดังน้ัน ผูลงทุนควร ขั้นตอนท่ี 3 จัดสรรเงินลงทุนตามกลุมของหลักทรัพย โดยมีการคาดการณสภาวะตลาดทุน เมื่อผูลงทุนระบุวัตถุประสงคและขอจํากัดของการลงทุน ระบุระดับความเสี่ยงที่ยอมรับไดจากการ ข้ันตอนท่ี 4 คัดสรรหลักทรัพย (security selection) และสรางกลุมหลักทรัพย (portfolio เมื่อผูลงทุนตกลงใจในสัดสวนของเงินลงทุนในกลุมสินทรัพยทางการเงินในภาพรวมแลว
ขั้นตอน ข้ันตอนท่ี 5 ติดตามและวัดผลการดําเนินงานของกลุมหลักทรัพย การวัดผลการดําเนินงานของกลุมหลักทรัพย อาจทําไดหลายวิธีตามแนวคิดตางๆ
ซ่ึงพยายามหา ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย 35 ตราสารการเงินและการตัดสินใจลงทุน เปนฐานการคํานวณ
แลวจึงหาสาเหตุของความแตกตางของผลการดําเนินงานของกลุมหลักทรัพย เพ่ือ 2.2.2 การกระจายความเส่ียงกับการลงทุน การกระจายการลงทุน (diversification) เปนวิธีการหน่ึงท่ีชวยลดความเสี่ยงจากการลงทุนลง การจัดสรรเงินลงทุนในหลักทรัพยประเภทตางๆ หรือท่ีเรียกวา การทํา Asset Allocation ชวยให กลุมหลักทรัพยท่ีผูลงทุนพอใจที่จะถือครอง อาจประกอบดวยหลักทรัพยแตละประเภท (asset class) ภาพรวมของการคัดสรรหลักทรัพยและสรางกลุมหลักทรัพย
เมื่อผูลงทุนตกลงใจในสัดสวนของเงินลงทุนในสินทรัพยทางการเงินในภาพรวมแลว ผูลงทุนจะ การบรหิ ารกลมุ หลกั ทรพั ยแ บบวเิ คราะหจ ากบนลงลา ง (top-down portfolio management) 36 ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย วิเคราะหบริษัท (company analysis) เพ่ือประเมินมูลคาท่ีแทจริง (intrinsic value) ของหลักทรัพย แลวจึง รูปที่ 2-2 การบริหารกลุมหลักทรัพยแบบวิเคราะหจากบนลงลาง C& 6& "&6 ' ĜB)4+èA '64/ĜA,'- 8 5&"÷J 6 +èA '64/Ĝ1< .6/ ''% +èA '64/Ĝ 'è-5 การบริหารกลุมหลักทรัพยแบบเจาะจงบริษัทหรือจากลางขึ้นบน (bottom-up portfolio แนวคิดน้ี จะมุงเนนความสําคัญไปท่ีพื้นฐานของบริษัทโดยตรง เพื่อคนหาบริษัทท่ีมีศักยภาพและ ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย 37 ตราสารการเงินและการตัดสินใจลงทุน เพ่ือนําไปสูการคาดการณศักยภาพในการทํากําไรของบริษัท รวมไปถึงลักษณะเดนนาลงทุนตามเกณฑที่ การวิเคราะหปจจัยพ้ืนฐานกับการวิเคราะหทางเทคนิค การวิเคราะหหลักทรัพย เปนกระบวนการในการคนหามูลคาท่ีแทจริงของหลักทรัพย (intrinsic value) การวิเคราะหหลักทรัพยมี 2 แนวคิดหลัก คือ การวิเคราะหหลักทรัพยโดยใชปจจัยพ้ืนฐานและ • การวิเคราะหหลักทรัพยโดยใชปจจัยพ้ืนฐาน (fundamental analysis) value) อัตราผลตอบแทน และความเส่ียง โดยปจจัยพ้ืนฐานที่ใชในการวิเคราะห ไดแก ปจจัยดานภาวะ • การวิเคราะหหลักทรัพยโดยใชปจจัยทางเทคนิค (technical analysis) รูปแบบของราคาหลักทรัพย (price pattern) และปริมาณการซื้อขายหลักทรัพย โดยคาดการณการ 38 ศูนยสงเสริมการพัฒนาความรูตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย |