“หมบู านตวั อยา ง 4 ดี วถิ ีพอเพยี ง” บานตาหลงั ใน หมทู ี่ 1 ตำบลตาหลังใน อำเภอวังน้ำเยน็ จงั หวัดสระแกว จงั หวดั สระแกว รวมกบั มหาวทิ ยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ ในพระบรมราชูปถมั ภ สระแกว ภายใตโครงการสระแกว เมืองแหงความสขุ ดว ยวิถีพอเพยี ง กจิ กรรมพฒั นาศนู ยการเรียนรูส หรมะ่บู แา้ กนตว าห4ลังดในี วถิ พี อเพียง “หม่บู า้ นตวั อยา่ ง 4 ดี วถิ ีพอเพยี ง” บา้ นตาหลงั ใน หม่บู า้ นตาหลังใน “หมบู่ า้ นตัวอย่าง 4 ดี วิถีพอเพยี ง” บา้ นตาหลังใน หมูท่ ่ี 1 ต�ำบลตาหลังใน อำ� เภอวังน้�ำเยน็ จังหวดั สระแก้ว ข้อมลู ทางบรรณานุกรมของหอสมุดแหง่ ชาติ เพ็ญศรี ชติ บตุ ร. หมู่บ้านตัวอย่าง 4 ดี วถิ พี อเพียง หมู่ที่ 1 ต�ำบลตาหลงั ใน อำ� เภอวังน�ำ้ เย็น จงั หวัดสระแก้ว. -- พิมพ์ครั้งท่ี 2. -- สระแกว้ : มหาวิทยาลยั ราชภัฏวไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถมั ภ์ สระแกว้ ,
สงวนลิขสทิ ธต์ิ ามราชบญั ญตั ิ ห้ามท�ำการลอกเลียนแบบไม่ว่าส่วนใดส่วนหนงึ่ ของหนงั สอื เลม่ นี้ นอกจากจะไดร้ ับอนุญาต พมิ พค์ รั้งท่ี 2 มกราคม 2564 บรรณาธิการอำ� นวยการ ผชู้ ว่ ยศาสตราจารย์ ดร.สุพจน์ ทรายแกว้ รองศาสตราจารย์ ดร.นฤมล ธนานนั ต์ อาจารย์ปิยะ สงวนสนิ อาจารยช์ ัยวฒุ ิ เทโพธ์ิ ผูช้ ว่ ยศาสตราจารยเ์ ศกพร ตนั ศรปี ระภาศิริ ผ้จู ัดทำ� อาจารยเ์ พญ็ ศรี ชิตบตุ ร ศิลปกรรม พจิ ติ ร พรมลี ออกแบบปก พจิ ติ ร พรมลี จดั พมิ พโ์ ดย มหาวิทยาลยั ราชภัฏวไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์ สระแกว้ เลขท่ี 1177 หมทู่ ี่ 2 ตำ� บลท่าเกษม อำ� เภอเมืองสระแกว้ จงั หวดั สระแก้ว 27000 โทรศัพท์ : 037-447-043 http://www.sk.vru.ac.th พมิ พ์ท ่ี บรษิ ัท ดีไซน์ ดไี ลท์ จ�ำกัด เลขที่ 69/18 หมู่ท่ี 7 ถนนรตั นาธิเบศร์ ต�ำบลเสาธงหิน อ�ำเภอบางใหญ่ จังหวดั นนทบรุ ี 11140 โทรศัพท์ 089-812-2140 “หมูบ่ ้านตัวอยา่ ง 4 ดี วถิ พี อเพียง” หม่บู า้ นตาหลงั ใน ค�ำน�ำ โครงการสระแก้วเมืองแห่งความสุขภายใต้ 4 ดี วิถีพอเพียง (Sa Kaeo Happiness Model) ประจ�ำปี 2562 มีพ้ืนท่ใี นจังหวดั สระแกว้ เขา้ รว่ มโครงการทง้ั 9 หม่บู ้าน 9 อ�ำเภอ ประกอบดว้ ย 1) บา้ นวังหนิ หมู่ที่ 10 ต�ำบลบ้านแก้ง อ�ำเภอเมืองสระแก้ว 2) บ้านพระเพลิง หมู่ที่ 1 ต�ำบล พระเพลิง อ�ำเภอเขาฉกรรจ์ 3) บ้านตาหลังใน หมู่ที่ 1 ต�ำบลตาหลังใน อ�ำเภอวงั น้�ำเย็น 4) บ้านวงั ทอง หมู่ท่ี 1 ต�ำบลวังทอง อำ� เภอวังสมบรู ณ์ 5) บ้านบ่อนางชิง หมู่ท่ี 4 ต�ำบลห้วยโจด อ�ำเภอวัฒนานคร 6) บ้านคลองไก่ เถ่ือน หมูท่ ี่ 1 ตำ� บลคลองไก่เถือ่ น อำ� เภอคลองหาด 7) บา้ นเขาสารภี หมู่ ที่ 3 ต�ำบลทับพริก อ�ำเภออรัญประเทศ 8) บ้านหนองแวง หมู่ท่ี 1 ต�ำบล หนองแวง อ�ำเภอโคกสงู และ 9) บา้ นทพั ไทย หมู่ท่ี 1 ตำ� บลทัพไทย อำ� เภอ ตาพระยา และทั้ง 9 พ้ืนท่ขี า้ งต้น คือตวั แทนหมูบ่ า้ นตัวอยา่ ง 4 ดี วิถีพอเพียง ของจังหวดั สระแกว้ ก “หมบู่ ้านตัวอยา่ ง 4 ดี วิถพี อเพยี ง” เอกสารถอดบทเรียนเล่มนี้ มุ่งเน้นการถอดบทเรียนหมู่บ้าน ตาหลงั ใน หมทู่ ี่ 1 ต�ำบลตาหลงั ใน อ�ำเภอวังนำ้� เย็นเปน็ หลกั จดั ทำ� ขน้ึ โดย มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์ ร่วมกับจังหวัด สระแก้ว ในการถอดบทเรียนสรุปความส�ำเร็จและกิจกรรมท่ีมีในชุมชน โดยมีวัตถุประสงค์ในการถอดบทเรียนเพื่อเรียนรู้กระบวนการของชุมชน แนวความคิด แนวปฏิบัติ องค์ความรู้ต่างๆ เพ่ือให้เป็นแบบอย่างให้แก่ ชุมชนอ่ืนๆ สามารถน�ำไปปฏิบัติ และสามารถพัฒนาหมู่บ้านของตนให้เป็น หมู่บ้านแห่งความสุข ด้วย 4 ดี วิถีพอเพียงได้เช่นเดียวกับหมู่บ้านตัวอย่าง 4 ดีวิถีพอเพียง และหวังเป็นอย่างยิ่งว่าหนังสือเล่มนี้จะเป็นประโยชน์ ในการพัฒนาหมู่บ้าน ชุมชน หรือผู้สนใจข้อมูลในการน�ำไปประยุกต์ใช้ ในระดับหมู่บ้าน ระดับต�ำบล หรือระดับอ�ำเภอ ในการด�ำเนินงานไม่มาก ก็น้อย เพ็ญศรี ชติ บตุ ร หมูบ่ า้ นตาหลงั ใน ข สารบญั ค�ำนำ� ก สารบัญ ค แนะน�ำตาหลงั ใน 2 ประวัติความเปน็ มาของหมบู่ ้าน 4 • ประเพณปี ระจำ� ปี 6 • อาชพี หลัก 7 • สถานทส่ี �ำคัญของหมบู่ า้ น 8 “คนดี” ในแบบของบา้ นตาหลังใน หมทู่ ี่ 1 10 • กจิ กรรมส่งเสริม “คนด”ี 14 • บุคคลตัวอย่างของหมบู่ ้านตาหลังใน 20 สขุ ภาพชมุ ชน 26 • การสง่ เสริมสขุ ภาพในชุมชน 28 • กจิ กรรมดูแลและคัดกรองผูป้ ว่ ยในชมุ ชน 30 รายไดด้ ี 42 • “ทำ� ตามแนวทางทีพ่ ่อสอนไว้ ทำ� น้อย ๆ แต่ทำ� ไดน้ าน ๆ” 46 • “เปลี่ยนแนวคิด เปลย่ี นชีวิต” 52 • “ผกั ทำ� ให้เราย้ิมได”้ 58 • “สาวสวนแตง” 65 • “แบง่ ปัน” รายได้ดี 75 • ทำ� บัญชคี วบคุม รายรับ-รายจ่าย 78 สง่ิ แวดล้อมดี เร่ิมที่บ้านของเรา 80 • บา้ นสิ่งแวดลอ้ มดตี วั อย่าง 87 • บรหิ ารจัดการดี “สิง่ แวดล้อมด”ี 90 ค “หมู่บ้านตวั อยา่ ง 4 ดี วถิ ีพอเพยี ง” หมู่บ้านตาหลังใน 1 แนะนำ� ตาหลังใน เมอื งสระแกว้ วัฒนานคร ตาพระยา โคกสูง เขาฉกรรจ์ อรญั ประเทศ วงั น้ำ� เย็น คลองหาด วงั สมบรู ณ์ แผนทีจ่ ังหวดั สระแก้ว ท่ีมา : https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Amphoe_2704.svg 2 “หมู่บา้ นตวั อยา่ ง 4 ดี วิถพี อเพยี ง” อ�ำเภอวังน้�ำเย็นต้ังอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของจังหวัดสระแก้ว มีอาณาเขตติดตอ่ กับเขตการปกครองขา้ งเคยี ง คอื ทศิ เหนอื ติดตอ่ กับอำ� เภอเขาฉกรรจ์ ทศิ ใต้ ตดิ ต่อกบั อำ� เภอวังสมบูรณ์ ทิศตะวนั ออก ติดต่อกบั อ�ำเภอคลองหาด ทิศตะวันตก ตดิ ต่อกับอำ� เภอทา่ ตะเกยี บ (จังหวัดฉะเชงิ เทรา) ค�ำขวัญประจ�ำอ�ำเภอวังน้ำ� เยน็ วังน้�ำเยน็ มพี ระบรมสารีรกิ ธาตลุ �ำ้ คา่ แดนถำ้� นำ้� ตกสวย ร�ำ่ รวยพืชเศรษฐกจิ แหลง่ ผลติ นมโค เติบโตด้วยรรู้ ักสามัคคี อ�ำเภอวังนำ้� เย็น แบง่ พน้ื ที่การปกครองออกเป็น 4 ต�ำบล ประกอบด้วย 1. ต�ำบลวงั น�้ำเยน็ มีพื้นทรี่ บั ผิดชอบ 19 หมบู่ า้ น 2. ต�ำบลตาหลังใน มีพื้นทรี่ ับผิดชอบ 21 หมบู่ ้าน 3. ต�ำบลคลองหนิ ปูน มีพ้นื ทร่ี ับผดิ ชอบ 16 หมู่บ้าน 4. ตำ� บลทงุ่ มหาเจรญิ มีพืน้ ทีร่ ับผิดชอบ 28 หมูบ่ ้าน หมู่บ้านตาหลังใน 3 ประวตั คิ วามเป็นมาของหม่บู ้าน บ้านตาหลังใน อยใู่ นเขตพนื้ ที่การปกครองของต�ำบลตาหลงั ใน เป็น หมบู่ า้ นเกา่ แก่ในพนื้ ท่ี ซึ่งในสมยั กอ่ นเป็นพ้นื ที่ป่ารก ถนนดนิ แดง เป็นพนื้ ท่ี ท่ีมีความอุดมสมบูรณ์ มีคลองตาหลังไหลผ่าน โดยมี นายลี แบงคอนสาร เข้ามาเป็นคนแรก และเลือกตั้งบ้านเรือนตามแนวคลองตาหลัง และมีผู้คน ทยอยอพยพมาจากทางภาคอีสานเข้ามาจับจองพ้ืนที่ท�ำการเกษตร เม่ือ จ�ำนวนคนเยอะข้ึน นายอ�ำเภอวังน้�ำเย็นจึงให้จัดตั้งเป็นหมู่บ้าน โดยตั้งชื่อ หมู่บ้านตามชื่อคลอง ได้ช่ือว่า “บ้านตาหลังใน” และให้มีผู้น�ำชุมชน ในการดูแลความสงบเรียบร้อยในพ้ืนท่ีและกระจายข่าวสารเก่ียวกับ หน่วยงานของรฐั ไดอ้ ยา่ งท่วั ถึง 4 “หมู่บ้านตวั อย่าง 4 ดี วิถีพอเพยี ง” ในสมัยก่อนเริ่มก่อตั้งหมู่บ้าน มีเพียง 9 หมู่บ้าน คือ หมู่ที่ 1 บ้านตาหลังใน หมู่ท่ี 2 บ้านหนองปรือ หมู่ท่ี 3 บ้านท่าตาสี หมู่ท่ี 4 บ้านหนองผักหนาม หมู่ที่ 5 บ้านเพชรพนานิคม หมู่ท่ี 6 บ้านวังไทร หมู่ที่ 7 บ้านทัพหลวง หมู่ท่ี 8 บ้านหนองแก หมู่ที่ 9 บ้านโนนทอง ต่อมาภายหลังไดม้ กี ารแบง่ เขตการปกครองเพือ่ ให้การส�ำรวจข้อมลู พนื้ ฐาน และการดูแลทุกข์สุขของประชาชนได้อย่างท่ัวถึงจึงได้แบ่งเขตการปกครอง เพม่ิ เป็น 21 หมู่บ้าน คอื หมู่บ้านตาหลังใน 5 หม่บู ้านเดมิ ปัจจบุ นั (เพม่ิ อกี 12 หมู่บ้าน) ไดแ้ ก่ หมูท่ ี่ ช่ือหมูบ่ ้าน หมู่ท่ี ชอ่ื หมบู่ ้าน 1 บ้านตาหลงั ใน 10 บา้ นประตูโขง (แยกจากหมู่ 2) 2 บา้ นหนองปรือ 11 บ้านเพชรเจริญ (แยกจากหมู่ 2) 3 บา้ นท่าสาลี 12 บ้านตาหลงั พัฒนา (แยกจากหมู่ 1) 4 บา้ นหนองผักหนาม 13 บา้ นตาหลงั ใหมช่ ัยมงคล (แยกจากหมู่ 1) 5 บ้านเพชรพนานิคม 14 บ้านวังเพชร (แยกจากหมู่ 5) 6 บ้านวังไทร 15 บา้ นหนองเจรญิ (แยกจากหมู่ 2) 7 บา้ นทพั หลวง 16 บา้ นชยั เจรญิ (แยกจากหมู่ 1) 8 บ้านหนองแก 17 บา้ นเพชรสำ� ราญ (แยกจากหมู่ 2) 9 บ้านโนนทอง 18 บ้านโนนทองพฒั นา (แยกจากหมู่ 9) 19 บ้านวงั หลวง (แยกจากหมู่ 7) 20 บ้านศรีบูรพา (แยกจากหมู่ 3) 21 บา้ นหนองสลักได (แยกจากหมู่ 5) และมี 1 องค์การบริหารสว่ นต�ำบลเปน็ ผคู้ วบคมุ ดแู ลในทอ้ งถิน่ 6 “หมู่บ้านตัวอย่าง 4 ดี วิถีพอเพยี ง” ทิวเขาตามแนวหมบู่ ้านตาหลังใน รปู ภาพคลองตาหลงั หมู่บา้ นตาหลงั ใน 7 ปัจจุบันบ้านตาหลังใน มีทั้งหมด 210 ครัวเรือน ประชากรทั้งหมด 1,302 คน แบง่ เป็น ชาย 493 คน หญงิ 809 คน โดย นายอำ� นาจ พพิ ธิ กุล ต�ำแหน่ง ก�ำนันต�ำบลตาหลังใน เป็นผู้น�ำชุมชน วัฒนธรรม ประเพณี ความเชื่อ ชาวบ้านนับถือศาสนาพทุ ธ รอ้ ยละ 99 และศาสนาอื่น ๆ รอ้ ยละ 1 ประเพณปี ระจ�ำปี คือ ประเพณีบุญบง้ั ไฟท่ีจดั ขน้ึ ตง้ั แต่ พ.ศ. 2513 และจัดข้ึนต่อเนื่องเป็นประจ�ำทุกปี (ช่วงเดือนพฤษภาคม) ได้รับการ สนับสนุนจากการท่องเที่ยวจังหวัดสระแก้ว องค์การบริหารส่วนจังหวัด สระแก้ว และองคก์ ารบริหารส่วนต�ำบลตาหลังใน ถือเป็นประเพณบี ุญบั้งไฟ ที่ใหญ่สุดในจังหวัดสระแก้ว วัตถุประสงค์การจัดงานเพ่ือเป็นการขอฝน ให้ตกตามฤดูกาล เพ่ือหมู่บ้านในเขตพื้นท่ีต�ำบลตาหลังในมีความอุดม สมบรู ณแ์ ละเปน็ สิรมิ งคลแก่ประชาชนในพน้ื ท่ี 8 “หมบู่ า้ นตัวอยา่ ง 4 ดี วถิ ีพอเพยี ง” อาชีพหลกั ของคนในหมู่บา้ น คอื ปลูกพชื ผกั สวนครวั ปลกู ขา้ วโพด ปลูกอ้อย ปลูกข้าว ปลูกล�ำไย ปลูกปาล์มน้�ำมัน และปลูกมันส�ำปะหลัง เป็นหลัก ที่ดินส่วนใหญ่ของคนในชุมชนถือเอกสารสิทธิในการครอบครอง ที่ดินเป็นแบบ สปก. ข้อมูลท�ำการเกษตร ในพ้ืนท่ีหมู่ท่ี 1 บ้านตาหลังใน สามารถสรปุ ได้ ดังนี้ พชื ท่ีปลกู จำ� นวนครวั เรอื นทป่ี ลกู จ�ำนวนพ้นื ท่ี (ไร่) 120 พืชผักสวนครัวตา่ งๆ 40 87.50 58.02 ข้าวโพด 7 51.75 24.31 ออ้ ย 2 18 8.69 ขา้ ว 7 ล�ำไย 2 ปาล์มน้ำ� มนั 1 มนั ส�ำปะหลัง 1 หมูบ่ ้านตาหลงั ใน 9 สถานทส่ี �ำคญั ของหมู่บา้ น ศาลปู่อ่อน ปู่เสาร์ ที่ต้ังอยู่ในพ้ืนท่ี ม.16 ก่อนจะจัดกิจกรรมงานบุญ หรอื ทำ� พธิ ีกรรมตา่ งๆ ของชุมชน จะมพี ธิ ไี หว้ขอพรทศี่ าลปอู่ ่อน ปเู่ สาร์ เพอ่ื ให้การจัดกจิ กรรมสำ� เร็จลุลว่ งไปได้ดว้ ยดี วัดตาหลังใน ที่เป็นศูนย์รวมจิตใจและเป็นสถานท่ีท�ำกิจกรรมทาง ศาสนาของประชาชนในตำ� บลตาหลังใน 10 “หมู่บ้านตวั อยา่ ง 4 ดี วิถพี อเพยี ง” โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต�ำบลตาหลังใน สถานพยาบาลประจ�ำ ต�ำบล เพ่ือรักษาอาการเบ้ืองต้นของประชาชนในพ้ืนที่ต�ำบลตาหลังใน และคัดกรองผูป้ ่วยทเ่ี สย่ี งเป็นโรคอืน่ ๆ โรงเรียนชุมชนบ้านตาหลังใน เป็นโรงเรียนประจ�ำต�ำบล เปิดสอน ระดบั ช้นั อนบุ าล ถึงมัธยมศกึ ษาตอนต้น หมู่บ้านตาหลังใน 11 “คนด”ี ในแบบของบา้ นตาหลงั ใน หมู่ที่ 1 ต�ำบลตาหลังใน อำ� เภอวังน�้ำเย็น จงั หวัดสระแกว้ 12 “หมบู่ ้านตัวอย่าง 4 ดี วถิ ีพอเพยี ง” หมู่บ้านตาหลงั ใน 13 ก�ำนันอ�ำนาจ พิพิธกุล เล่าถึงการด�ำเนินกิจกรรมเก่ียวกับ โครงการ สระแก้วเมืองแห่งความสุขด้วย 4 ดีวิถีพอเพียงใน หมู่บ้านตาหลังในว่าการส่งเสริมในด้าน “คนดี” ในหมู่บ้านของ เรา ท�ำโดยใช้วิธีการชักชวนให้คนรุ่นใหม่มาให้ความส�ำคัญและ สนใจการท�ำนุบ�ำรุงศาสนา พอถึงช่วงเทศกาลงานบุญต่างๆ ทางผู้น�ำชมุ ชน และผู้เฒา่ ผูแ้ ก่ในชมุ ชนจะออกจากบ้านมารวมตัว กัน โดยส่วนใหญ่แล้ว จะมีวัดเป็นศูนย์รวมจิตใจของคนในชุมชน อยู่แล้ว และเป็นสถานท่ีในการปฏิบัติธรรมในช่วงวันส�ำคัญทาง ศาสนา ในทกุ ๆ ปี วัดตาหลังในจะจดั กจิ กรรมท�ำบญุ ปาริวาสกรรม เพ่ือเป็นการท�ำบุญ รักษาศีลของผู้ท่ีศรัทธาและนับถือในพุทธ ศาสนาได้ปฏิบัติธรรม โดยผู้เข้าร่วมปฏิบัติธรรม เชื่อว่าเป็นการ ท�ำบุญเพื่อท�ำให้จิตใจของตนเองสงบขึ้นและมีสมาธิกับตัวเอง มากขึ้น ในส่วนของชาวบ้านทั่วไปที่ไม่ได้เข้าร่วมปฏิบัติธรรม รักษาศีลท่ีวัด จะเข้ามามีส่วนร่วมในการช่วยท�ำอาหารเล้ียง พระสงฆ์และแม่ชีที่เดินทางมาร่วมปฏิบัติธรรม และช่วย อ�ำนวยความสะดวกให้ผู้ท่ีเดินทางมาร่วมท�ำบุญภายในวัด โดยก�ำหนดการจัดงานท�ำบุญปาริวาสกรรม จะจัดข้ึนในช่วงวัน ขนึ้ 15 ค�่ำ เดือน 6 ของทกุ ปี และจัดเป็นเวลา 9 วนั 9 คืน 14 “หมู่บา้ นตัวอย่าง 4 ดี วิถพี อเพียง” หมู่บ้านตาหลงั ใน 15 กจิ กรรมสง่ เสริม “คนดี” นอกจากน้ันบ้านตาหลังใน ได้รณรงค์งานบุญปลอดเหล้า ปลอดการพนัน ซ่ึงชุมชนได้เข้าร่วมกับส�ำนักงานกองทุนสนับสนุนการ สร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ตั้งแต่ ปี พ.ศ. 2553 จนถึงปัจจุบัน ผลจาก การรณรงค์งานบุญปลอดเหล้า ปลอดการพนันที่ชุมชนด�ำเนินการมา อย่างต่อเนื่อง ส่งผลให้สถานการณ์การด่ืมเคร่ืองดื่มแอลกอฮอล์ในงาน พธิ ีกรรมตา่ งๆ ของชมุ ชนลดลงได้ถึงรอ้ ยละ 80 และท�ำใหก้ ารทะเลาะวิวาท ของคนในชุมชนลดลงตามไปด้วย 16 “หมูบ่ ้านตวั อย่าง 4 ดี วิถพี อเพียง” หมู่บ้านตาหลงั ใน 17 ภายในหมู่บ้านได้จัดต้ังกลุ่มเครือข่ายจิตอาสาตามพระราชด�ำริ ของพระบามสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราลงกรณ ในหลวงรัชกาลท่ี 10 และเครือข่ายอาสาสมัครดูแลสิ่งแวดล้อมในหมู่บ้าน เพ่ือเป็นการรวมกลุ่มคนที่มีจิตอาสาในการท�ำกิจกรรมภายในชุมชน เช่น กิจกรรมท�ำความสะอาดหมู่บ้านและช่วยปรับปรุงภูมิทัศน์ในหมู่บ้านเพ่ือ ความสะอาด สวยงาม และเพื่อป้องกันโรคภัยท่ีจะเกิดกับคนในชุมชน จากสภาพแวดล้อมที่ไมส่ ะอาด โดยเฉพาะโรคไข้เลือดออก เป็นต้น 18 “หมบู่ ้านตวั อยา่ ง 4 ดี วถิ ีพอเพียง” ทงั้ น้ี ชมุ ชนไดเ้ ขา้ รว่ มจดั กิจกรรมการแข่งขันกฬี าต่อตา้ นยาเสพตดิ กับทางองค์การบริหารส่วนต�ำบลตาหลังใน เพ่ือให้เยาวชนและคนในชุมชน ได้ออกก�ำลังกายและเล่นกีฬา ห่างไกลยาเสพติด และผู้น�ำในชุมชนมีการ รณรงคใ์ หค้ รอบครวั ชว่ ยกนั ดแู ล สอดส่องพฤติกรรมของบตุ รหลานในชุมชน เพื่อปอ้ งกันพฤติกรรมการเขา้ ไปยงุ่ เกย่ี วกบั ยาเสพติด พร้อมทัง้ เปดิ ช่องทาง ให้แจ้งเบาะแสเก่ียวกับข้อมูลของผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับยาเสพติด ไม่ว่า จะเป็นผู้ค้าหรือผู้เสพ เพื่อหาทางในการแก้ปัญหาการระบาดของยาเสพติด ในพื้นที่หมู่บ้าน หากพบว่าบุคคลใดใช้สารเสพติด ทางผู้น�ำชุมชนจะ น�ำตัวเข้าบ�ำบัดกับทางอ�ำเภอวังน้�ำเย็นและโรงพยาบาลวังน้�ำเย็น โดยมี วัตถปุ ระสงค์ “เพือ่ ส่งคนดคี ืนสสู่ ังคม” หมู่บ้านตาหลังใน 19 สนับสนุนให้ทุกเพศทุกวัยเข้ามามีส่วนร่วมในการท�ำกิจกรรม ในสังคม เช่น การท�ำกิจกรรมการแข่งขันกีฬาของชุมชน กิจกรรมการ ท�ำบุญในวันส�ำคัญทางศาสนา ทางผู้น�ำชุมชนใช้วิธีการประชาสัมพันธ์ ให้ทุกคน ทุกช่วงอายุเข้ามามีส่วนร่วม และน่ีก็เป็นอีกหน่ึงกลยุทธ์ของ การปลูกฝังให้เยาวชนคนรุ่นใหม่ได้ซึมซับวัฒนธรรม ประเพณีท่ีดีงาม ของชมุ ชน และรว่ มกนั สานตอ่ ประเพณขี องชุมชนให้อยูค่ ู่ชมุ ชน 20 “หมู่บ้านตวั อย่าง 4 ดี วิถพี อเพียง” หมู่บ้านตาหลงั ใน 21 บุคคลตัวอยา่ งของหม่บู า้ นตาหลงั ใน 22 “หมบู่ า้ นตัวอยา่ ง 4 ดี วิถีพอเพยี ง” บุคคลท่ีเป็นต้นแบบในการปฏิบัติตัวเป็นคนดีในหมู่บ้าน ตาหลงั ใน ไดแ้ ก่ พอ่ สมจติ สลี าธร ได้กล่าวไว้วา่ คนทกุ คนเป็น คนดีในตัวเอง ทุกคนในชุมชนมีจิตอาสาที่จะช่วยเหลือผู้อ่ืน จะเห็นได้จากงานบุญ งานพิธีกรรมต่างๆท่ีจัดข้ึนโดยชุมชน ทุกคนจะเข้ามาช่วยเหลอื กนั อย่เู สมอ สิ่งที่ส�ำคัญในการเป็นคน ดี คือ การรกั ษาศีลธรรมอย่างงา่ ย ๆ ก็รักษาศลี หา้ ในการด�ำรง ชวี ติ กพ็ อเพียงแล้ว และมีเคล็ดลบั ในการใช้ชวี ิตคกู่ ับคณุ แมไ่ ด้ อยา่ งยาวนานคอื การพูดความจริง ซอื่ สัตยต์ ่อตัวเองและตอ่ คู่ ครองของเรา และท่ีส�ำคัญคือ เม่ือภายในครอบครัวมีปัญหาก็ จะใช้วธิ ีการหนั หนา้ มาพดู คุยกนั เพอ่ื หาทางออกร่วมกัน ทำ� ให้ เราอยูด่ ว้ ยกันดว้ ยความเขา้ ใจกนั มาตลอด หมบู่ า้ นตาหลังใน 23 บุคคลต้นแบบอีกหนึ่งท่าน คุณยายถม พันธ์สวัสด์ิ ผู้ท่ีมอง การปฏิบัติธรรมเป็นหนทางแห่งความสงบสุขท้ังทางจิตใจและร่างกาย โดยคุณยายถม บอกว่า การปฏิบัติธรรม เราสามารถท�ำได้ทุกท่ี ไม่ใช่ เฉพาะท่ีวัดอย่างเดียว อยู่บ้านของตัวเองก็สามารถปฏิบัติได้ เช่น การอ่านหนังสือธรรมะ การปฏิบัติตัวให้อยู่ในศีลห้า หรือแม้กระทั่ง การอบรมส่งั สอนลูกหลานให้ปฏบิ ตั ติ วั อยใู่ นศีลธรรมอันดีงาม 24 “หมู่บา้ นตัวอย่าง 4 ดี วถิ พี อเพยี ง” หมู่บ้านตาหลงั ใน 25 ท้ังน้ี การเป็น “คนดี” ไม่มีสูตรส�ำเร็จตายตัวว่าต้องปฏิบัติตัว อย่างไรถึงจะถูกยกย่องว่าเป็นคนดี จะต้องคิดอย่างไรถึงจะถูกยกย่องว่า เป็นคนดี หรือ จะตอ้ งท�ำบญุ ทำ� ทานกี่ครั้ง บริจาคเงนิ ก่ีบาทถึงจะถูกยกย่อง ว่าเป็นคนดี การเป็นคนดี อาจจะเป็นได้จากการปฏิบัติตัวเองอย่างง่ายๆ เช่น การท�ำตัวไม่ให้คนอื่นได้รับความเดือดร้อนจากการกระท�ำของตัวเอง การรว่ มทำ� กิจกรรมอาสาท�ำความสะอาดร่วมกบั ชมุ ชน หรืออืน่ ๆ ที่สามารถ สร้างประโยชน์ให้ตนเอง ให้กับส่วนรวม โดยที่ไม่ส่งผลกระทบท�ำให้ผู้อื่น ได้รบั ความเดอื ดร้อน นนั่ กถ็ อื ไดว้ ่าเป็น “คนด”ี ของสังคม ชมุ ชน และคนดี ในครอบครัวได้แลว้ 26 “หมู่บา้ นตวั อยา่ ง 4 ดี วถิ ีพอเพียง” หมู่บ้านตาหลงั ใน 27 สุขภาพชุมชน “เราไม่อยากให้ทุกคนตร�ำกับงานจนลืมดูแลสุขภาพ ของตัวเอง และอยากให้คนในชุมชนหันมาใส่ใจสุขภาพ ของตัวเองให้มากๆ ลองปรับพฤติกรรมการกิน การใช้ชีวิต เพ่ือสุขภาพที่แข็งแรง อายุท่ียืนยาว และสามารถต่อสู้กับ โรคภัยไข้เจบ็ ได้” ทพิ วรรณ ศรเี พชร (หมอปุ้ม) ผูอ้ ำ� นวยการโรงพยาบาลสง่ เสริมสุขภาพตำ� บลตาหลังใน 28 “หมบู่ า้ นตวั อยา่ ง 4 ดี วถิ ีพอเพยี ง” หมู่บ้านตาหลงั ใน 29 การสง่ เสริมสขุ ภาพในชมุ ชน ทิพวรรณ ศรีเพชร ผู้อ�ำนวยการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต�ำบล (รพ.สต.) ตาหลังใน กล่าวว่า เราเร่ิมด�ำเนินงานโครงการ 4 ดี วิถีพอเพียง มาตั้งแต่ ปี พ.ศ.2557 โดยเป็นต�ำบลน�ำร่องของอ�ำเภอวังน�้ำเย็น ในการ ดูแลสุขภาพของประชาชนในต�ำบลตาหลังใน โดยท�ำการตรวจคัดกรอง สุขภาพของประชาชนทุกปี ปีละ 1 คร้ัง โรคท่ีตรวจคัดกรอง ได้แก่ โรค เบาหวาน ความดันโลหิตสูง การตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูก มะเร็ง เต้านม การตรวจคัดกรองสารเคมีในเลือด และการป้องกันการตั้งครรภ์ ก่อนวยั อนั ควร ทั้งนี้ หากพบกลุ่มเส่ียงท่ีจะเป็นโรคเบาหวาน หรือความดันโลหิตสูง ทาง รพ.สต. ตาหลังใน จะจัดท�ำกิจกรรมเพ่ือแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในเรื่อง ของพฤติกรรมการกิน การใช้ชีวิต และแนะน�ำการออกก�ำลังกายให้กับ กลุ่มผู้ท่ีมีความเสี่ยงเป็นโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง เพื่อที่จะไม่ให้ กลมุ่ เสย่ี งในพ้ืนท่กี ลายไปเปน็ กลมุ่ ผปู้ ่วยรายใหมใ่ นพื้นที่ 30 “หมู่บ้านตัวอยา่ ง 4 ดี วถิ ีพอเพยี ง” ภายใน รพ.สต. ตาหลังใน ยังมีอาคารแพทย์แผนไทยไว้ส�ำหรับ บริการทางการแพทย์แผนไทย เช่น การนวด การอบสมุนไพร และการ บริการยาสมุนไพรส�ำหรับการดูแล บ�ำรุงร่างกายของผู้ป่วยในกลุ่มเส่ียงใน ดา้ นตา่ ง ๆ ที่ทาง รพ.สต. ตาหลงั ใน เฝ้าระวังและควบคมุ ไมใ่ หป้ ระชาชนใน ชมุ ชนมอี ัตราการป่วยเพิม่ ในแต่ละปี พร้อมกันน้ัน บริเวณพ้ืนท่ีใน รพ.สต. ตาหลังใน ได้จัดสรรพ้ืนท่ี ส�ำหรับการปลูกพืชสมุนไพร เพื่อเป็นวัตถุดิบในการใช้รักษาโรคทางการ แพทย์แผนไทย และเพ่ือให้ชุมชนมีพื้นที่ส�ำหรับการศึกษา เรียนรู้เก่ียวกับ พืชสมุนไพรท่ีมีอยู่ในท้องถิ่น เรียนรู้สรรพคุณของสมุนไพรแต่ละชนิด และ การน�ำไปใช้ประโยชนใ์ นการบำ� รงุ รกั ษาร่างกายของคนในชุมชน หมบู่ ้านตาหลงั ใน 31 สวนสมุนไพรของโรงพยาบาลส่งเสรมิ สขุ ภาพต�ำบลตาหลังใน กจิ กรรมดูแลและคัดกรองผปู้ ่วยในชมุ ชน นอกจากน้ี โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต�ำบลตาหลังในมีแผน การด�ำเนินงานในการดูแลผู้ป่วยและควบคุมการเพิ่มจ�ำนวนผู้ป่วยท่ีจะ เพ่ิมขึ้นในต�ำบลตาหลังใน โดยจัดให้มีการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูก มะเร็งเต้านม เพราะทราบกันดีอยู่แล้วว่ามะเร็งปากมดลูกเป็นโรคที่เป็น อันดับหนึ่งท่ีพบในสตรีไทยที่ป่วย และรองลงมา คือ มะเร็งเต้านม โดยเรา จะสอนอาสาสมัครสาธารณสุขประจ�ำหมู่บ้าน (อสม.) เพ่ือที่จะกระจาย ให้ทั่วถึงทุกชุมชน โดยให้ อสม.ที่รับผิดชอบหลังคาเรือนเข้าไปตรวจ ให้ค�ำ แนะน�ำและสอนประชาชนให้รู้จักวิธีการตรวจเต้านมด้วยตัวเอง เม่ือพบว่า มีสง่ิ ผิดปกตกิ จ็ ะถูกส่งตวั มาท่โี รงพยาบาลส่งเริมสุขภาพต�ำบลตาหลงั ใน 32 “หมบู่ ้านตวั อยา่ ง 4 ดี วถิ ีพอเพยี ง” การจัดอบรมรมใหค้ วามรูผ้ ปู้ ว่ ยในการดูแลสขุ ภาพตนเองเบ้อื งตน้ โรงพยาบาลส่งเสรมิ สขุ ภาพต�ำบลตาหลงั ในตรวจคัดกรองผูป้ ่วยประจำ� ปี หมู่บา้ นตาหลังใน 33 34 “หม่บู ้านตวั อย่าง 4 ดี วถิ ีพอเพยี ง” โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต�ำบลตาหลังใน ยังได้ตรวจคัดกรอง สารเคมีในเลือด ซึ่งในปัจจุบันต้องยอมรับว่าพบสารเคมีเจือปนในเลือด ได้บ่อยมาก เน่ืองจากสภาพของหมู่บ้านตาหลังในประชาชนส่วนใหญ่ ประกอบอาชีพเกษตรกรรม ก็จะสัมผสั กับสารเคมีทกุ ชนิด ซ่ึงเราดำ� เนินการ ในการตรวจคัดกรองสารเคมีในเลือดทุกปี ๆ ละครั้ง จะพบว่าประชาชน ในต�ำบลตาหลังในอยู่ในเกณฑ์ท่ีไม่ปลอดภัยเป็นส่วนใหญ่และอันตราย ทาง รพ.สต. ได้ด�ำเนินการ โดยการให้ค�ำแนะน�ำในเรื่องของกระบวนการ การฉีดพ่นสารเคมีว่าควรด�ำเนินการอย่างไรและจะต้องปฏิบัติตัวอย่างไร ในการฉีดพ่น ไม่ได้จะห้ามเกษตรกรไม่ให้ใช้สารเคมีในการเพาะปลูก แต่เราจะให้ความรู้ในเรื่องของการปฏิบัติตัวให้ถูกต้องและถูกวิธีในการใช้ หรือสัมผัสสารเคมี และเราใช้วิธีการทางแพทย์แผนไทยเข้ามาช่วย เช่น การจา่ ยยารางจดื (ชารางจดื ) ใหก้ ับชาวบา้ นกนิ และเรากจ็ ะนดั ตรวจเลือด ผู้ทเี่ ป็นกลุ่มเสย่ี งทุกเดอื น ๆ ละครงั้ จนกระทง่ั ผู้ท่ีเป็นกล่มุ เสยี่ งท่มี สี ารเคมี ในเลือดเกินคา่ มาตรฐานจะเขา้ สภู่ าวะปกติ หม่บู ้านตาหลังใน 35 ในสว่ นสถานการณก์ ารระบาดของโรคไข้เลือดออกในปี พ.ศ. 2562 พบว่า พ้ืนที่จังหวัดสระแก้วมีการระบาดของโรคไข้เลือดออกในหลายพ้ืนท่ี รวมท้ังในอ�ำเภอวังน�้ำเย็นที่พบการระบาดของโรคไข้เลือดออกอย่างหนัก และถูกประกาศให้เป็นพื้นที่สีแดงจากสาธารณสุขจังหวัดสระแก้ว จึงมี มาตรการให้โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต�ำบลในแต่ละต�ำบล ขอความ ร่วมมือกับ องค์การบริหารส่วนต�ำบล ครู นักเรียนในโรงเรียน ผู้น�ำชุมชน และ อสม. จติ อาสา รว่ มกนั รณรงคค์ วบคมุ ปอ้ งกันโรคไขเ้ ลือดออก ที่มา : สาธารณสขุ จังหวัดสระแก้ว 36 “หมูบ่ ้านตวั อย่าง 4 ดี วิถีพอเพียง” โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต�ำบลจึงได้จัดกิจกรรมรณรงค์และ ให้ความรู้เก่ียวกับการป้องกันโรคไข้เลือดออกโดยได้มีการจัดอบรมให้กับ อสม. ทุกหมู่บ้าน เพ่ือให้มีองค์ความรู้ในการควบคุมโรคไข้เลือดออก และ จัดกิจกรรมในการควบคุม ป้องกันโรคไข้เลือดออกภายในชุมชนของตนเอง เช่น การควบคุมลูกน้�ำยุงลาย การท�ำความสะอาดบริเวณบ้าน ตัดหญ้า จัดการภาชนะที่มีน�้ำขัง หรือ การใส่ทรายอะเบทในอ่างน้�ำ ซ่ึงสังเกตได้ จากการที่เจ้าหน้าท่ี รพ.สต. ตาหลังใน ลงไปส�ำรวจลูกน�้ำยุงลาย พบว่า ค่า House Index (HI) และค่า Container Index (CI) ของหมบู่ า้ นไมเ่ กิน รอ้ ยละ 10 กจิ กรรมรณรงค์การปอ้ งกนั โรคไข้เลือดออกในชุมชนต�ำบลตาหลงั ใน หมู่บ้านตาหลังใน 37 กจิ กรรมรณรงค์การปอ้ งกนั โรคไข้เลือดออกในชุมชนต�ำบลตาหลงั ใน กจิ กรรมรณรงค์การปอ้ งกันโรคไข้เลือดออกในชุมชนต�ำบลตาหลังใน 38 “หม่บู า้ นตัวอย่าง 4 ดี วิถีพอเพียง” กิจกรรมรณรงค์การปอ้ งกนั โรคไข้เลือดออกในชุมชนตำ� บลตาหลังใน ท้ังนี้ การให้ความรู้ของ รพ.สต. ผนวกกับการให้ความร่วมมือของ คนในชุมชน ท�ำให้การควบคุมและป้องกันโรคไข้เลือดออกภายในชุมชน มีสถานการณ์ท่ีดีขึ้นตามล�ำดับ จนกระทั่งสามารถควบคุมโรคไข้เลือดออก ไม่ให้ระบาดในชุมชนอีกได้ส�ำเร็จ โดยใช้หลักการให้ทุกคนในครัวเรือน สามารถดูแลความสะอาดภายในครัวเรือตนเองก่อนแล้วจึงช่วยกันดูแล ชุมชนของตนเองให้สะอาดและปลอดภัยจากโรคภัยต่าง ๆ ที่จะเกิดข้ึน กับคนในชมุ ชน นำ� ไปสู่การมสี ขุ ภาพทด่ี ีของคนในชมุ ชนได้อย่างยั่งยืน หมบู่ า้ นตาหลังใน 39 ในขณะเดยี วกนั นน้ั ทางโรงพยาบาลส่งเสรมิ สุขภาพต�ำบล ได้จดั ท�ำ โครงการอบรมเพ่ือป้องกันการตั้งครรภ์ก่อนวัยอันควรของเยาวชนในต�ำบล ตาหลังใน โดย รพ.สต. ตาหลังใน มีกลุ่มท่ีเรยี กวา่ “วัย teen age” คอื กล่มุ วัยรุ่นท่ีตั้งครรภ์ก่อนวัย ซ่ึงในพ้ืนที่ตาหลังในมีข้ึนทะเบียนท้ังหมด 17 คน ทาง รพ.สต.ได้มีการวางแผนในการด�ำเนินงานส�ำหรับกลุ่มน้ี และได้จัดท�ำ โครงการเพอ่ื ออกไปให้ความรใู้ นเรอ่ื งการคมุ ก�ำเนิด โดยจะจัดทกุ ปี ๆ ละคร้ัง เป้าหมายคือ เด็กเยาวชนในโรงเรียน และมีการร่วมมือกันระหว่างโรงเรียน กับ รพ.สต. ในการให้ค�ำปรึกษาเกี่ยวกับการมีเพศสัมพันธ์แก่เด็กเยาวชน จากการร่วมมือกันดำ� เนนิ งานประสบผลสำ� เร็จเปน็ อยา่ งดี สง่ ผลให้ในตำ� บล ตาหลงั ในไมม่ เี ยาวชนทีท่ ้องก่อนวยั อนั ควรเพ่ิม กจิ กรรมอบรมให้ความรใู้ นการป้องกันการท้องกอ่ นวัยอนั ควร ทม่ี า : https://www.facebook.com/pg/talungnai.health/photos/?ref=page_internal 40 “หมบู่ ้านตัวอยา่ ง 4 ดี วถิ พี อเพยี ง” กจิ กรรมอบรมใหค้ วามรใู้ นการป้องกนั การทอ้ งก่อนวัยอนั ควร ทีม่ า : https://www.facebook.com/pg/talungnai.health/photos/?ref=page_internal หมู่บ้านตาหลงั ใน 41 ผู ้ อ� ำ น ว ย ก า ร โร ง พ ย า บ า ล ส ่ ง เ ส ริ ม สุ ข ภ า พ ต� ำ บ ล ต า ห ลั ง ใ น ยังได้กล่าวอีกว่า ในการด�ำเนินงาน 4 ดี จะต้องครบท้ัง 4 หมวด ถ้า คนดีแล้ว ปฏิบัติตัวได้ ไม่ยุ่งเกี่ยวกับสุรา ยาเสพติด ก็จะส่งผลถึง สุขภาพที่ดี เมอื่ สขุ ภาพดีแล้วกจ็ ะสง่ ผลถึงเศรษฐกิจดี เชน่ ในเมอื่ คนเรา มีสุขภาพที่ดีแล้ว เรื่องการเจ็บป่วยต้องเข้ารักษาตัวที่โรงพยาบาลก็จะ ลดลงและไม่เสียค่าใช้จ่ายกับการรักษาตัวเอง แต่ก็ต้องให้ความร่วมมือ กบั ทาง รพ.สต. และ อสม.ท่ีเขา้ ไปชว่ ยแนะนำ� ในเร่ืองของการปรบั เปลี่ยน พฤตกิ รรมการกิน การออกกำ� ลังกายใหม้ ีสุขภาพที่ดี และใหเ้ ปน็ ตวั อยา่ ง ในเร่ืองของสุขภาพดี เพื่อให้บุคคลต้นแบบไปถ่ายทอดให้กับหมู่บ้านอ่ืน ได้ปฏิบัติตาม และสุดท้ายก็ส่งผลให้มีสิ่งแวดล้อมท่ีดี เหล่านี้มันส่งผล มาจากการที่เราได้ด�ำเนินงาน 4 ดี วิถีพอเพียง ในต�ำบลตาหลังในและ พยายามด�ำเนินการให้เกิดความยัง่ ยนื ในการด�ำเนนิ งานต่อไป 42 “หมู่บา้ นตัวอย่าง 4 ดี วิถีพอเพยี ง” |
ภ ม ศาสตร แต ละอำเภอในจ งหว ดสระแก ว
กระทู้ที่เกี่ยวข้อง
ลิขสิทธิ์ © 2024 th.frojeostern Inc.
