ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตกับสิ่งมีชีวิต การอยู่ร่วมกันของสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ ย่อมมีความสัมพันธ์เกี่ยวเนื่องกันไม่ทางตรงก็ทางอ้อม ในทางตรงอาจมีความสัมพันธ์แบบพึ่งพาอาศัยกันหรือเป็นศัตรูกันก็ได้ ทางอ้อมอาจมีความสัมพันธ์แบบเกี่ยวเนื่องกัน เช่น เสือกับหญ้า โดยเสือไม่กินหญ้า แต่กินสัตว์กินหญ้า เช่น กระต่าย กวาง วัว เป็นต้น เพื่อให้ง่ายต่อความเข้าใจ จึงมีการใช้เครื่องหมายต่อไปนี้แสดงความสัมพันธ์ระหว่างกลุ่มสิ่งมีชีวิตที่อาศัยรวมกัน
- หมายถึง การเสียประโยชน์ให้อีกฝ่ายหนึ่ง ๐ หมายถึง การไม่ได้ประโยชน์แต่ก็ไม่เสียผลประโยชน์ สามารถแบ่งความสัมพันธ์ได้หลายแบบ ดังนี้ 1. ภาวะเป็นกลาง (Neutralism ๐ ) ปลาคาร์ฟแย่งกันกินอาหาร ภาพประกอบ ฝูงปลาคาร์ฟ 3. ภาวะอะเมนลิซึม (Amenlism ๐/-) ภาวะที่ฝ่ายหนึ่งไม่ได้รับประโยชน์หรือเสียประโยชน์ แต่อีกฝ่ายหนึ่งเสียประโยชน์ เช่น ต้นไม้ใหญ่บังแสงต้นไม้เล็ก ทำให้ต้นไม้เล็กไม่เจริญขณะที่ต้นไม้ ใหญ่ไม่ได้รับหรือเสียประโยชน์แต่อย่างใด ในป่านั้นมักจะมีต้นไม้ใหญ่ ซึ่งอาจจะทำให้เกิดภาวะอะเมนลิซึมได้ ภาพประกอบ ป่า 4. ภาวะการล่าเหยื่อ (Predation +/-) ความสัมพันธ์ที่ฝ่ายหนึ่งเป็นผู้ล่า (Predator) ส่วนอีกฝ่ายหนึ่งเป็นผู้ถูกล่า หรือเหยื่อ เช่น นกกินแมลง งูกินกบ เสือล่ากวางกินเป็นอาหาร หมาป่าล่าไก่ป่าเป็นอาหาร ภาพประกอบ หมาป่าล่าไก่ป่า 5. ภาวะอิงอาศัย หรือภาวะมีการเกื้อกูล (Commensalism +/๐) ความสัมพันธ์แบบนี้เป็นความสัมพันธ์ที่ได้ประโยชน์เพียงฝ่ายเดียว ส่วนอีกฝ่ายหนึ่งก็ไม่เสียประโยชน์แต่อย่างใด เช่น เหาฉลามกับปลาฉลามเหาฉลามเป็นปลาชนิดหนึ่งที่มีอวัยวะสำหรับดูดเกาะติดปลาฉลาม อาศัยกินเศษอาหารจากปลาฉลาม โดยไม่ได้ดูดเลือดหรือทำอันตรายใดๆ แก่ปลาฉลาม นกทำรังบนต้นไม้นกทำรังบนต้นไม้ สัตว์เหล่านี้ได้ที่อยู่อาศัย หลบภัยจากศัตรูธรรมชาติโดยต้นไม้ไม่ได้และไม่เสียประโยชน์อะไร ภาพประกอบ รังนกบนต้นไม้
|