การมีปฏิสัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อม เป็นการรับหรือถ่ายทอดพลังงานในสิ่งมีชีวิต เช่น การกินอาหารต่อกันเป็นทอดๆ หรือที่เรียกว่าห่วงโซ่อาหาร ส่วนความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตจะมีหลายรูปแบบ เช่น การอยู่ร่วมกันแบบพึ่งพาอาศัย (symbiosis) และการเบียดเบียนสิ่งมีชีวิตอื่น (parasitism) โดยแย่งทรัพยากร สิ่งมีชีวิตในโลกนี้มีจำนวนมากมายทั้งพืช สัตว์และอื่นๆ มีทั้งขนาดเล็กที่มองด้วยตาเปล่าไม่เห็น จนกระทั่งมีขนาดใหญ่มาก สิ่งมีชีวิตเหล่านั้นประกอบด้วยเซลล์เพียงเซลล์เดียวจนกระทั่งจำนวนล้านฟเซลล์ ถ้านำสิ่งมีชีวิตทั้งหมดมาจัดเป็นกลุ่มโดยใช้เกณฑ์ต่างๆ ในการจำแนก จะจำแนกได้หลายรูปแบบ แต่ถ้าใช้จำนวนเซลล์เป็นเกณฑ์ในการจำแนกจะได้เป็นสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวและสิ่งมีชีวิตหลายเซลล์ ดังนี้ 1.สิ่งมีชีวิตเซลล์เดียว หมายถึง สิ่งมีชีวิตที่มีเซลล์เพียงเซลล์เดียว มีลักษณะที่สำคัญ คือ เป็นเซลล์เดี่ยวที่มีนิวเคลียส โดยสารในนิวเคลียสจะกระจายอยู่ทั่วเซลล์ โครงสร้างภายในเป็นแบบง่ายๆ พบได้ทั้งในน้ำและบนบก ดำรงชีวิตอย่างอิสระ สิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวมีลักษณะในการดำรงชีวิตเหมือนสิ่งมีชีวิตหลายเซลล์ โดยสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวสามารถทำกิจกรรมต่างๆ เช่น กินอาหาร ย่อยอาหาร หายใจ เคลื่อนที่ สืบพันธ์ุ เป็นต้น ตัวอย่างสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียว เช่นอะมีบา พารามีเซียม คลอเรลลา ไดอะตอม เป็นต้น พารามีเซียม คลอเรลลา ไดอะตอม 2.สิ่งมีชีวิตหลายเซลล์ หมายถึง สิ่งมีชีวิตที่ประกอบด้วยเซลล์มากกว่า 1 เซลล์ ได้แก่ สาหร่าย เห็รา สัตว์ และพืชโดยทั่วไป นักเรียนสามารถเรียนรู้การสังเกตและสามารถอธิบายรูปร่างลักษณะเซลล์ของสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวและสิ่งมีชีวิตหลายเซลล์ สิ่งมีชีวิตทุกชนิดประกอบไปด้วยหน่วยย่อยที่สุด เรียกว่า เซลล์ (cell) โดยจะมีรูปร่างหลายแบบแตกต่างกัน สิ่งมีชีวิตบางชนิดประกอบด้วยเซลล์เพียงเซลล์เดียว แต่สิ่งมีชีวิตบางชนิดก็ประกอบด้วยเซลล์เป็นจำนวนมาก เราจำแนกได้เป็น 2 ประเภท คือ
2.1 เซลล์พืช (plant cell) มีรูปร่างของเซลล์ค่อนข้างเป็นรูปหลายเหลี่ยม ลักษณะแข็งแรง เช่น เซลล์รากหอม เซลล์คุม และเซลล์สาหร่ายหางกระรอก 2.2 เซลล์สัตว์ (animal cell) มีรูปร่างของเซลล์ค่อนข้างกลม ลักษณะยืดหยุ่น เช่น เซลล์เยื่อบุข้างแก้ม เซลล์เม็ดเลือดแดง และเซลล์เม็ดเลือดขาว ตัวอย่างของสิ่งมีชีวิตหลายเซลล์ เช่น สาหร่าย ไฮดรา แมงกะพรุน แมลง รา พืช สัตว์ คน ฯลฯ สิ่งมีชีวิตที่มีหลายเซลล์จะมีโครงสร้างที่ซับซ้อนขึ้น จึงมีการจัดระบบของเซลล์ โดยเริ่มจากเซลล์ที่มีรูปร่างเหมือนกันและทำหน้าที่อย่างเดียวกัน รวมกลุ่มกันกลายเป็นเนื้อเยื่อ (tissue) เนื้อเยื่อหลาย ๆ ชนิดทำหน้าที่อย่างเดียวกันรวมกันกลายเป็นอวัยวะ (organ) อวัยวะหลาย ๆ อวัยวะจำทำหน้าที่ร่วมกันเป็นระบบอวัยวะ (organ system) และระบบอวัยวะหลาย ๆ ระบบ ก็ทำงานประสานกันเกิดเป็นร่างกาย (body) ของสิ่งมีชีวิต |