การเปลี่ยนแปลงทางกายภาพ ป.5 ppt

ครรู อฮานงิ อาแว

หนว่ ยที่ 3 การเปล่ยี นแปลงของสาร

บทท่ี 1 การเปล่ยี นแปลงทางกายภาพ

- เรอ่ื ง การเปล่ียนสถานะ

บทท่ี 2 การเปลยี่ นแปลงทางเคมี

- เร่ืองท่ี 1 การเปลยี่ นแปลงทางเคมี

บทที่ 3 การเปลยี่ นแปลงท่ีผนั กลับได้และผันกลับไมไ่ ด้

- เรอ่ื งที่ 1 การเปลยี่ นแปลงทผ่ี ันกลบั ไดแ้ ละผันกลบั ไมไ่ ด้

สาร (Substance)

คือ สสารทม่ี กี ารศกึ ษาจนทราบสมบตั แิ ละองคป์ ระกอบทแี่ นน่ อนแลว้
เชน่ นา้ บริสทุ ธ์ิ เกลอื แกง เปน็ ตน้

น้าบรสิ ทุ ธิ์ เกลอื แกง

สาร (Substance)

สารมี 3 สถานะ ไดแ้ ก่ 3. แก๊ส (Gas)

1. ของแขง็ (Solid) 2. ของเหลว (Liquid) แก๊ส

การเปลย่ี นแปลงทางกายภาพ สถานะ ปริมาตร รูปรา่ ง
ของแข็ง คงที่ คงท่ี
สารมี 3 สถานะ ได้แก่ ของเหลว คงท่ี ไม่คงท่ี
ไม่คงท่ี ไม่คงท่ี
แก๊ส

1. ของแข็ง (Solid) 2. ของเหลว (Liquid) 3. แกส๊ (Gas)

อนุภาคของสสาร

การเปลย่ี นแปลงทางกายภาพ

การเปลยี่ นสถานะของสาร

ของแขง็

ของเหลว การควบแน่น แก๊ส

การเดอื ด/การกลายเปน็ ไอ/การระเหย

การเปล่ยี นแปลงทางกายภาพ การเปลี่ยนสถานะเมอ่ื เพม่ิ อณุ หภูมิ
(ดูดความรอ้ น)
ดูดความรอ้ น
คายความร้อน การเปลีย่ นสถานะเมอ่ื ลดอณุ หภูมิ
(คายความรอ้ น)
การระเหดิ

การหลอมเหลว การกลายเปน็ ไอ

การแข็งตวั การควบแน่น
ของแข็ง ของเหลว แก๊ส

การเปลย่ี นสถานะของสาร

ผลทีเ่ กดิ จากการเปล่ียนสถานะของสสาร
เกดิ วฏั จกั รของนา้ ทา้ ใหส้ ิ่งมีชวี ติ ตา่ ง ๆ สามารถดา้ รงชวี ิตอยู่ได้

ไอนา้ ฝน ไอนา้ ฝน
แม่น้า
การคายนา้ ของพชื

การเปลยี่ นสถานะของสาร

ผลท่ีเกดิ จากการเปลย่ี นสถานะของสสาร

นา้ มาใชป้ ระโยชน์ในชีวติ ประจา้ วนั เชน่ การสรา้ งเครื่องจกั รไอนา้
การทา้ นา้ แขง็ การทา้ ไอศกรมี

เคร่อื งจกั รไอนา้ การทา้ นา้ แขง็ การท้าไอศกรมี

การเปลย่ี นสถานะของสาร

ผลทเี่ กดิ จากการเปล่ยี นสถานะของสสาร

ถา้ เกิดลกู เหบ็ ขนาดใหญ่ อาจทา้ ให้อาคารบา้ นเรือน
เสียหาย และสง่ิ มีชวี ิตไดร้ บั อนั ตรายได้

การเพมิ่ ขึนของอณุ หภูมิของโลก มีผลท้าใหน้ า้ แข็งบรเิ วณขัวโลกหลอมเหลว ซ่งึ
อาจทา้ ให้เกิดนา้ ท่วมในบริเวณตา่ ง ๆ ของโลก และส่งิ มชี ีวิตต่าง ๆ ไม่มที อี่ ย่อู าศยั

การเปลย่ี นแปลงทางกายภาพ

การจา้ แนกสาร สาร

สารเนือเดียว สารเนอื ผสม

สารบรสิ ทุ ธ์ิ สารละลาย สารแขวนลอย คอลลอยด์

ธาตุ สารประกอบ

การเปล่ียนแปลงทางกายภาพ

การจา้ แนกสาร สารเนือเดยี ว

สารบรสิ ทุ ธ์ิ สารละลาย

สารท่ีมอี งคป์ ระกอบเพยี งชนดิ เดยี ว เชน่ จดั เปน็ สารเนือเดยี ว แตม่ ีจดุ เดือด-จุด
น้า เกลือแกง เป็นตน้ หลอมเหลวไมค่ งที่

ธาตุ สารประกอบ

สารบริสุทธ์ทิ ีป่ ระกอบด้วยอะตอมเพยี ง สารท่ีเกดิ จากการรวมตวั ทางเคมีของธาตุ
ชนิดเดียว ตงั แต่ 2 อะตอมขึนไป โดยมอี ตั ราสว่ น
ของธาตทุ ี่เปน็ องคป์ ระกอบคงท่ี

การเปลีย่ นแปลงทางกายภาพ

การละลายของสารในนา้

เมอ่ื ใส่สารลงในนา้ แลว้ สารนันรวมเปน็ เนอื เดยี วกนั กบั น้าทุกสว่ น แสดงว่าสาร
เกดิ การละลาย เรยี กสารผสมทไ่ี ดว้ ่า “สารละลาย (Solution)”

สาร น้า สารละลาย

การเปล่ยี นแปลงทางกายภาพ

การจา้ แนกสาร

สารเนือผสม

สารแขวนลอย คอลลอยด์

สารเนือผสมท่มี ีอนภุ าคของแขง็ ใหญก่ ว่า สารเนือผสมทม่ี อี นภุ าคของแขง็ เลก็ กวา่
1 ไมโครเมตร กระจายอยูใ่ นของเหลว 1 ไมโครเมตร เช่น ควันไฟ หมอก เมฆ
หรอื แกส๊ นมสด นา้ กะทิ เมื่อส่องแสงไปท่ี
คอลลอยด์จะเกดิ การกระเจงิ แสง (หรอื
ปรากฏการณท์ นิ ดอล)

การเปล่ยี นแปลงทางกายภาพ

การทดสอบปรากฏการณท์ นิ ดอล

ยงิ เลเซอร์

นา้ เปล่า คอลลอยด์
(จะไมเ่ หน็ ลา้ เลเซอร์) (จะเหน็ ล้าเลเซอรช์ ดั เจน)

การเปลีย่ นแปลงทางกายภาพ

การแยกสารเนอื เดยี ว

1. การระเหย

การท้านาเกลอื

การเปลี่ยนแปลงทางกายภาพ

การแยกสารเนอื เดยี ว 2. การตกผลกึ

ระเหย ผลกึ ของสารละลาย

สารละลายอมิ่ ตวั ผลึกของสารละลาย

ผลึกของสารละลาย ระเหย

สารละลายอม่ิ ตวั ผลกึ ของสารละลาย

การเปล่ยี นแปลงทางกายภาพ

การแยกสารเนอื เดยี ว

3. การกลนั่

1. การกลน่ั แบบธรรมดา
2. การกลั่นล้าดับสว่ น
3. การกล่ันด้วยไอน้า

3. การกล่ัน แยกสารทม่ี จี ดุ เดอื ดตา่ งกนั มาก
3.1. การกลั่นแบบธรรมดา

3. การกลั่น แยกสารทม่ี จี ดุ เดอื ดใกลก้ นั เชน่
3.2. การกลั่นลา้ ดบั ส่วน การกลน่ั นา้ มนั

3. การกลั่น ใชแ้ ยกสารทมี่ จี ดุ เดอื ดตา่้ กวา่ นา้
3.3. การกลั่นดว้ ยไอนา้ และไม่ละลายนา้ เมอ่ื เย็นตวั เชน่

การสกดั นา้ มนั หอมระเหย

การเปลี่ยนแปลงทางกายภาพ

การแยกสารเนอื เดยี ว

4. โครมาโตกราฟี

ตวั ท้าละลาย

การเปล่ยี นแปลงทางเคมี

เมื่อผสมสาร 2 ชนิดขึนไปแล้วมีสารใหม่เกิดขึน ซ่ึงมีสมบัติ
แตกต่างไปจากเดิม หรือเม่ือมีสารชนิดเดียวเกิดการเปล่ียนแปลงไป
เป็นสารใหม่

ขอ้ ควรทราบ

มีสี มกี ลน่ิ ต่างจากสารเดมิ มีฟองแก๊ส มีตะกอนเกิดขึนมคี วัน มกี าร
เพ่มิ ขึนหรือลดลงของอุณหภมู ิ

ตัวอยา่ งอยหู่ นา้
ตอ่ ไปฮบั บบ

การเปลี่ยนแปลงทางเคมี

การเผาไม้ นมเปรยี ว

การเปล่ยี นแปลงทางเคมี

การยอ่ ยอาหาร การสกุ ของผลไม้

การเปลี่ยนแปลงทางเคมี

อ่นุ นา้ ตาลใหเ้ ปน็ คาราเมล ทอดไขด่ าว

การเปล่ยี นแปลงทางเคมี

อบเคก้ สนมิ เหลก็

การเปล่ียนแปลงทผ่ี นั กลบั ได้

เมื่อสารเกดิ การเปล่ยี นแปลงแล้ว สารสามารถเปลย่ี นกลับ
เป็นสารเดมิ หรอื สารตงั ต้นได้

ตัวอยา่ ง

การหล่อเทยี น การท้าไอศกรมี การละลายของนา้ แข็ง
การระเหิดของลูกเหมน็ การควบแนน่ ของไอน้า

ตัวอยา่ งอยู่หนา้
ตอ่ ไปฮบั บบ

การเปล่ียนแปลงทผ่ี ันกลับได้

การหลอ่ เทยี น การทา้ ไอศกรมี

การเปลี่ยนแปลงทผ่ี นั กลับได้

การละลายของน้าแขง็ การระเหดิ ของลกู เหมน็

การเปลี่ยนแปลงทผ่ี ันกลับไมไ่ ด้

เมอ่ื สารเกดิ การเปลย่ี นแปลงแล้ว สารไม่สามารถเปลี่ยน
กลบั เป็นสารเดมิ หรือสารตงั ต้นได้

ตวั อยา่ ง

การเกิดสนิมเหล็ก การเผาฟืน การสุกของเนอื ย่าง
การนา้ ผักไปต้ม การเนา่ เสียของผลไม้

ตัวอยา่ งอย่หู นา้
ตอ่ ไปฮบั บบ

การเปลยี่ นแปลงทผี่ ันกลับไมไ่ ด้

การเกดิ สนมิ เหลก็ การเผาฟนื

การเปลี่ยนแปลงทผ่ี นั กลบั ไมไ่ ด้

การสกุ ของเนอื ยา่ ง การเนา่ เสยี ของผลไม้

สวสั ดคี ะ