การแก้ปัญหาเชิงสร้างสรรค์เป็นทักษะการหาคำตอบที่หลากหลาย แปลกใหม่ ในการแก้ไข ปัญหาในสถานการณ์ที่จำกัด สามารถเลือกวิธีการแก้ปัญหาอย่างเหมาะสม มีเหตุมีผลสามารถอธิบาย กระบวนการแก้ปัญหาในแต่ละขั้นตอนได้ และสามารถอธิบายถึงผลกระทบจากการเลือกวิธีการแก้ไขปัญหา นั้นๆ ได้ ความสามารถในการแก้ปัญหาเชิงสร้างสรรค์เป็นทักษะที่สามารถฝึกฝน และพัฒนาให้เกิดขึ้นได้ โดยแบ่งทักษะกระบวนการแก้ไขปัญหาอย่างสร้างสรรค์ใหม่เป็น 4 ขั้นตอนใหญ่ คือ - Clarify วิเคราะห์ข้อมูลและสาเหตุของปัญหา - Ideate การหาไอเดียใหม่ๆในการแก้ไขปัญหาอย่างสร้างสรรค์ - Develop การนำไอเดียต่างมาประเมินและเลือกไอเดียที่แก้ไขปัญหาได้ดีที่สุดมาพัฒนาแก้ไขปัญหา - Implement กำหนดแผนงาน และแนวทางในการแก้ไขปัญหาให้ปฏิบัติได้จริง การแก้ไขปัญหาอย่างสร้างสรรค์ใน ขั้นตอนแรก เราต้องวิเคราะห์ปัญหาหรือข้อมูลที่ต้องการวิเคราะห์ให้ชัดเจน (Analytical the problem/data) โดยใช้เครื่องมือ/วิธีการต่างๆ ในการวิเคราะห์ปัญหาหรือข้อมูลนี้มีขั้นตอนที่สำคัญ 3 ขั้นตอนคือ - ขั้นแรก เข้าใจปัญหาและตั้งเป้าหมาย เป็นขั้นตอนการระบุและอธิบายความสำคัญของสถานการณ์ที่เป็นปัญหาในมุมมองของตนเองและผู้อื่น การสร้างความคิดที่เหมาะสมต่อปัญหา โดยเข้าใจก่อนว่า Gap หรือ ช่องว่างระหว่าง สถานการณ์ปัจจุบัน หรือสิ่งที่เกิดขึ้นในปัจจุบันนั้น กับเป้าหมายที่เราต้องการเป็นอย่างไรและสิ่งที่ต้องการคืออะไร เข้าใจประเด็นปัญหา/เป้าหมายของการแก้ปัญหาอย่างแท้จริง (Problem Concept , Challenges , Goals, Opportunities) - ขั้นตอนที่สอง คือ การรวบรวมข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับปัญหา (Analytical the problem/data)ศึกษารายละเอียดของสถานการณ์หรือสาเหตุของปัญหาที่ต้องการวิเคราะห์ให้เข้าใจอย่างชัดเจน - ขั้นที่ 3 คือการระบุปัญหา ขั้นนี้เป็นการพิจารณาเปรียบเทียบเหตุทั้งหลาย ของปัญหาแล้วจัดลำดับความสำคัญเพื่อเลือกสาเหตุที่สำคัญที่สุดเป็นประเด็นสำหรับค้นหาวิธีแก้ไขต่อไป เป็นการตัดสินว่าสถานการณ์ที่ต้องแก้ไขนั้นปัญหาใดเป็น “ปัญหาที่แท้จริง” ที่มีผลกระทบสูง หากไม่รีบแก้ไข พร้อมกับวางเป้าหมายในการแก้ปัญหา ในขั้นตอนของการ Clarify หรือวิเคราะห์ปัญหาที่แท้จริง ของการแก้ไขปัญหาอย่างสร้างสรรค์นี้ เราจะมุ่งความสนใจทั้งหมดไปที่สาเหตุและสถานการณ์ที่ทำให้เกิดปัญหาค่ะ ในการวิเคราะห์ปัญหา หรือ Clarify ซึ่งต้อง เข้าใจปัญหาเป็นขั้นตอนการระบุและอธิบายความสำคัญของสถานการณ์ที่เป็นปัญหาในมุมมองของตนเองและผู้อื่น การสร้างความคิดที่เหมาะสมต่อปัญหา เทคนิคที่ใช้ เพื่อเข้าใจปัญหาก่อนคือ เทคนิคการตั้งคำถามที่ขึ้นต้นหรือลงท้ายด้วยใคร 5Ws,1H นั่นก็คือ - Who ใคร - What อะไร - When เมื่อไร - Where ที่ไหน - Why ทำไม - How อย่างไร พร้อมระบุคำตอบเพื่อรวบรวมข้อมูลที่เป็นมูลเหตุของสถานการณ์ ที่กำหนดให้ ให้ได้มากที่สุด ตัวอย่างคำถามบางส่วน เพื่อวิเคราะห์ข้อมูลที่มีอยู่ในด้านต่างๆเพื่อประมวลผลข้อมูลเบื้องต้นด้วย 5W1H Who
What
Where
เป็นต้น When
เป็นต้น Why
เป็นต้น How
เป็นต้น เมื่อใช้คำถามเหล่านี้แล้ว คำตอบที่ออกมา ต้องพยายามหาข้อมูลมาตอบคำถามให้ชัดเจนด้วย เช่น - ปัญหานี้เกิดขึ้นนานแล้ว แบบนี้ไม่ชัดเจน ความชัดเจนเช่น ปัญหานี้เริ่มเกิดได้ 2 เดือนแล้ว โดยเริ่มต้นปัญหาเมื่อวันที่ ... 5 พฤษภาคม - -ลูกค้าลดลงเยอะ แบบนี้ไม่ชัดเจนนะคะ เวลาวิเคราะห์ต้องทำให้ชัดเจน เช่น ลูกค้าในไตรมาสแรก ลดลงไป 10 % หรือ มีลูกค้า complain มาจำนวน 10 รายในเดือน.... เป็นต้น หากคำตอบที่ได้มา ชัดเจนและระบุได้จะสามารถนำไปวิเคราะห์หาสาเหตุของปัญหา และแนวทางการแก้ไขได้ต่อไปค่ะ อ.เก๋หวังว่าบทความนี้จะมีประโยชน์กับผู้ที่สนใจเรื่องของการคิดวิเคราะห์ (Analytical thinking) และการแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ (Creative Problem Solving : CPS) เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานนะคะ สนใจ หลักสูตร การแก้ไขปัญหาอย่างสร้างสรรค์เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการทำงาน (Creative Problem Solving for Performance working) กดที่นี่ หลักสูตร Growth Mindset for Performance working การสร้างกรอบแนวคิดเชิงเติบโตเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการทำงาน กดที่นี่ หลักสูตร การคิดเชิงวิเคราะห์ Analytical thinking กดที่นี่ ...................... อ่านบทความที่เกี่ยวข้อง เข้าใจความหมาย และองค์ประกอบของนวัตกรรม ด้วย VIN model for Innovation อ่านต่อที่นี่ หรือกดที่รูป VIN model ด้านล่างนี้ |