พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นทิวากรวงษ์ประวัติ พระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาจันทร์ เป็นอธิบดีกรมราชพัสดุ องคมนตรีในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว และเป็นต้นราชสกุลเกษมศรี Show พระประวัติ[แก้]พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นทิวากรวงษ์ประวัติ มีพระนามเดิมว่า พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าเกษมศรีศุภโยค เป็นพระราชโอรสลำดับที่ 30 ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาจันทร์ พระสนมเอก เมื่อวันจันทร์ เดือน 9 แรม 12 ค่ำ ปีมะเส็ง นพศก จ.ศ. 1219 ตรงกับวันที่ 17 สิงหาคม พ.ศ. 2400 เมื่อพระชันษาครบอุปสมบท ทรงผนวชที่วัดพระศรีรัตนศาสดาราม ในสำนักสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์ แล้วเสด็จไปจำพรรษา ณ วัดบวรนิเวศวิหาร 1 พรรษา ต่อมาพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนาขึ้นเป็นพระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นทิวากรวงษประวัติ ทรงศักดินา 15000 เมื่อวันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2439 และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้กำกับกรมช่างมุก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นทิวากรวงษ์ประวัติทรงรับราชการด้านใหญ่ เช่น ทำการปฏิสังขรณ์วัดพระศรีรัตนศาสดาราม และทรงรับราชการตำแหน่งอธิบดีกรมราชพัสดุ ในกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ แต่ทรงปฏิบัติได้ไม่นาน เนื่องจากประชวรพระโรคภายในจึงกราบถวายบังคมลาออกจากราชการประจำ คงรับแต่ราชการจรเป็นครั้งคราว ต่อมาทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งเป็นองคมนตรี เมื่อพ.ศ. 2430 เป็นกรรมสัมปาทิกหอพระสมุดวชิรญาณ ชุดที่ 3 และได้รับพระราชทานเครื่องขัตติยราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติคุณรุ่งเรืองยิ่งมหาจักรีบรมราชวงศ์ ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ จุลสุราภรณ์ มงกุฎสยาม และเหรียญรัตนาภรณ์รัชกาลที่ 4 ชั้นที่ 2 นอกจากทรงงานประจำและงานจรที่ทรงปฏิบัติแล้ว ยังมีงานอดิเรกที่ทรงรักและทรงอัจฉริยภาพอย่างยิ่ง ได้แก่
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นทิวากรวงษ์ประวัติ ประชวรพระโรคบังคนเบาพิการ สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 3 มกราคม พ.ศ. 2458 (นับแบบปัจจุบันตรงกับ พ.ศ. 2459) ณ วังถนนขาวสามเสน สิริพระชันษา 59 ปี พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จฯ มาพระราชทานน้ำสรงพระศพ เจ้าพนักงานเชิญพระศพลงในพระลอง ตั้งบนแว่นฟ้า 2 ชั้น ประกอบพระโกศมณฑป และโปรดให้ข้าราชการไว้ทุกข์ 15 วัน ได้รับพระราชทานเพลิงพระศพ ณ พระเมรุวัดเบญจมบพิตรดุสิตวนารามราชวรวิหาร เมื่อวันที่ 11 มิถุนายน พ.ศ. 2459 พระนิพนธ์[แก้]
พระโอรสและพระธิดา[แก้]พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นทิวากรวงศ์ประวัติ มีพระชายา 1 องค์ และหม่อม 9 คน รวม 10 องค์/คน ได้แก่
มีพระโอรส 1 พระองค์ กับ 17 องค์ และพระธิดา 12 องค์ รวม 30 พระองค์/องค์ ได้แก่ ลำดับ พระรูปและพระนาม เพศ พระมารดา ประสูติ สิ้นพระชนม์ คู่สมรส 1 หม่อมเจ้าปฏิพัทธเกษมศรี ช. หม่อมเพิ่ม มีนาคม พ.ศ. 2416 27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2467
(พระราชทานเพลิงศพ 12 พฤษภาคม พ.ศ. 2435) 13ไฟล์:หม่อมเจ้าจิตรโภคทวี.JPGหม่อมเจ้าจิตรโภคทวี เกษมศรี ช. หม่อมละม้าย 10 ตุลาคม พ.ศ. 2436 16 พฤศจิกายน พ.ศ. 2489 หม่อมพร (เลาหเศรษฐี) 14 หม่อมเจ้าเล็ก ช. หม่อมสอน 1 มกราคม พ.ศ. 2437 6 พฤษภาคม พ.ศ. 2437 15หม่อมเจ้า ญ. ไม่มีข้อมูล 7 กันยายน พ.ศ. 2437 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2438 16ไฟล์:หม่อมเจ้าวัฒยากร.JPGหม่อมเจ้าวัฒยากร เกษมศรี ช. หม่อมสอน 28 สิงหาคม พ.ศ. 2438 14 เมษายน พ.ศ. 2517
พระนัดดา[แก้]พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นทิวากรวงษ์ประวัติ มีพระนัดดารวม 95 คน ดังนี้
พระอิสริยยศ[แก้]
ธงประจำพระอิสริยยศ การทูลใต้ฝ่าพระบาทการแทนตนข้าพระพุทธเจ้าการขานรับพ่ะย่ะค่ะ/เพคะ พระยศ[แก้]
เครื่องราชอิสริยาภรณ์[แก้]พงศาวลี[แก้]พงศาวลีของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นทิวากรวงษ์ประวัติ 16. (=22.) สมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก 8. พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช 17. (=23.) พระอัครชายา (หยก) 4. พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย 18. ทอง ณ บางช้าง 9. สมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี 19. สมเด็จพระรูปศิริโสภาคย์มหานาคนารี 2. พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว 20. เศรษฐีจีนฮกเกี้ยนแซ่ตัน 10. เงิน แซ่ตัน 21. น้องสาวของท่านผู้หญิงชำนาญบริรักษ์ (น้อย) 5. สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี 22. (=16.) สมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก 11. สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากรมพระศรีสุดารักษ์ 23. (=17.) พระอัครชายา (หยก) 1. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นทิวากรวงษ์ประวัติ 6. พระยาพิพิธสุนทรการ (สุข สุขสถิต) 3. เจ้าจอมมารดาจันทร์ ในรัชกาลที่ 4 14. หยง 7. ชาวเมืองตราด 15. อิ่ม อ้างอิง[แก้]
|