สวัสดีน้องๆ ทุกคนน้าา วันนี้พี่ๆ SMP จะมาแจกสรุปเนื้อหา “เซต” ใน คณิต ม.4 และยังเป็นบทเรียนแรกที่น้องต้องเจอสำหรับคณิตม.ปลาย (อิงตามหลักสูตร สสวท.) อีกด้วย โดยจะพูดถึงความรู้พื้นฐานที่น้องๆ ควรรู้ เช่น ความหมายของเซต แผนภาพเวนน์ และมีตัวอย่างโจทย์ปัญหาให้น้องๆ ได้ดูกัน ที่สำคัญ คือ พี่มีแจกเช็กลิสต์จุดระวังพลาดสำหรับเรื่องเซตให้ด้วยน้าาา ถ้าใครพร้อมแล้ว ไปอ่านบทความกันเลยย > < Show
เซต คือ กลุ่มของสิ่งต่างๆ ที่สนใจ โดยเมื่อกล่าวถึงกลุ่มใดจะสามารถบอกได้แน่นอน ว่าสิ่งใดอยู่กลุ่ม สิ่งใดไม่อยู่ในกลุ่ม มักใช้อักษรภาษาอังกฤษตัวใหญ่ในการกล่าวถึงเซต เช่น กลุ่มของประเทศในเอเชีย
สมาชิก คือ สิ่งที่อยู่ในเซต โดยใช้สัญลักษณ์ ∈ แทนการเป็นสมาชิกของเซต
วิธีการเขียนเซตรูปแบบต่างๆการเขียนเซต เราจะสามารถเขียนได้ 2 รูปแบบ ได้แก่
เซต (Set) มีกี่ชนิด ?เซตจะถูกแบ่งเป็น 2 ชนิด คือ เซตจำกัดและเซตอนันต์ โดยจะมีความแตกต่างกันตามวิธีการแยกแยะดังนี้ เซตจำกัดเซตที่มีจำนวนสมาชิกเป็นศูนย์หรือจำนวนเต็มบวก (บอกจำนวนได้) เช่น A = {1, 2, 3, 4} ก็คือ เซต A มีสมาชิกทั้งหมด 4 ตัว นั้นก็คือบอกจำนวนได้ จึงเป็นเซตจำกัด เซตอนันต์เซตอนันต์ จะตรงข้ามกับ เซตจำกัด หรือเรียกว่า เป็นเซตที่ไม่ใช่เซตจำกัด มีจำนวนสมาชิกมากมายนับไม่ถ้วน เราจะไม่สามารถระบุจำนวนของสมาชิกได้ เช่น Q = {1, 2, 3, …} จะเห็นว่า เซต Q เราไม่สามารถระบุได้ว่า สมาชิกตัวสุดท้ายคืออะไร และสุดท้ายมีจำนวนสมาชิกเท่าไหร่ นั่นทำให้ เซต Q เป็นเซตอนันต์นั่นเอง จำนวนสมาชิกของเซตใช้สัญลักษณ์ n(A) แทนสมาชิกของเซตจำกัด A
เซตว่าง คืออะไร หน้าตาเป็นอย่างไร ?คือ เซต ที่ไม่มีสมาชิก โดยใช้สัญลักษณ์ { } หรือ ∅ แทนเซตว่าง เช่น เซตของจำนวนเต็มบวกที่มีค่าน้อยกว่า 0 เอกภพสัมพัทธ์ในการเขียนเซตจะต้องกำหนดเขตที่บ่งบอกถึงขอบเขตของสิ่งที่จะพิจารณา เรียกเซตกำหนดเขตนี้ว่า เอกภพสัมพัทธ์ (Relative Universe) ซึ่งมักเขียนแทนด้วย 𝒰 สำหรับเอกภพสัมพัทธ์ที่พบบ่อย เช่น ℕ คือ เซต ของจำนวนนับ หรือ จำนวนเต็มบวก ℤ คือ เซตของจำนวนเต็ม ℝ คือ เซตของจำนวนจริง เซตที่เท่ากันA = B หมายความว่า เซต A และเซต B มีสมาชิกทุกตัวในเซตทั้งสองเหมือนกัน สับเซตเซต A เป็นสับเซตของ B ก็ต่อเมื่อ สมาชิกทุกตัวของเซต A เป็นสมาชิกของ B เขียนแทนด้วยสัญลักษณ์ A ⊂ B
โดยมีสมบัติของสับเซตที่น่าสนใจคือ
เพาเวอร์เซตเรียกเซตของสับเซตทั้งหมดของ A ว่า เพาเวอร์เซต (Power Set) ของ A เขียนแทนด้วย P(A)
แผนภาพเวนน์แผนภาพเวนน์เป็นการแสดงเซตเป็นภาพ ซึ่งช่วยให้เห็นภาพความสัมพันธ์ระหว่างเซต และใช้การแก้ปัญหาเรื่องเซตได้ง่ายขึ้น ตัวอย่าง ให้ 𝒰 = {1, 2, 3, 4, 5, 6}, A = {1, 5, 6}, B = {2, 4, 6} สามารถเขียนเป็นแผนภาพเวนน์ ดังรูป การดำเนินการระหว่างเซตการดำเนินการของเซต
ตัวอย่าง ให้ 𝒰 = {1, 2, 3, 4, 5, 6}, A = {1, 5, 6}, B = {2, 4, 6} จะได้ว่า
เก็บเนื้อหาคณิต ม.4 พร้อมรับเกรดปังๆ เปิดเทอมนี้ ! น้องม.4 คนไหนที่กำลังมองหาคอร์สติวเสริมเกรด แนะนำคอร์สของ SmartMathPro เลย เพราะเริ่มสอนตั้งแต่พื้นฐาน อิงเนื้อหาตามหลักสูตร สสวท. พร้อมตะลุยโจทย์อีกมากมายให้ซ้อมมือก่อนสอบจริงที่โรงเรียน สมัครคอร์ส คลิกเลย สมบัติของการดำเนินการระหว่าง เซตการแก้ปัญหาโดยใช้เซตมักใช้แผนภาพเวนน์มาใช้ร่วมกับสูตรจำนวนสมาชิก สูตรจำนวนสมาชิกของเซต
n(A ∪ B) = n(A) + n(B) – n(A ∩ B)
n(A ∪ B ∪ C) = n(A) + n(B) + n(C) – n(A ∩ B) – n(A ∩ C) – n(B ∩ C) + n(A ∩ B ∩ C) การแก้โจทย์ปัญหาโดยใช้เซตตัวอย่าง จากการสำรวจนักเรียนจำนวน 40 คนเกี่ยวกับการเลี้ยงสัตว์ 3 ชนิด ได้แก่ แมว สุนัข และนก ได้ผลสำรวจดังนี้
จากข้อมูลดังกล่าว จงตอบคำถามต่อไปนี้
วิธีทำ ในข้อนี้ เราจะนำเซตมาใช้แก้ปัญหา โดยเราจะกำหนดให้ A แทนเซตของนักเรียนที่เลี้ยงแมว n(A) = 15 B แทนเซตของนักเรียนที่เลี้ยงสุนัข n(B) = 17 C แทนเซตของนักเรียนที่เลี้ยงนก n(C) = 12 จากการกำหนดเซตข้างต้น ทำให้กลุ่มอื่นๆ ในโจทย์ แทนด้วยเซตที่เกิดจาก การดำเนินการระหว่างเซต ดังนี้ A ∩ B แทนเซตของนักเรียนที่เลี้ยงแมวและสุนัข n(A ∩ B) = 7 A ∩ C แทนเซตของนักเรียนที่เลี้ยงแมวและนก n(A ∩ C) = 4 B ∩ C แทนเซตของนักเรียนที่เลี้ยงสุนัขและนก n(B ∩ C) = 5 และ A ∩ B ∩ C แทนเซตของนักเรียนที่เลี้ยงสัตว์ทั้ง 3 ชนิด n(A ∩ B ∩ C) = 3 1.) กลุ่มของคนที่เลี้ยงสัตว์เหล่านี้อย่างน้อย 1 ชนิด (เลี้ยงแมว หรือสุนัข หรือนก โดยจะเลี้ยงหลายชนิดก็ได้) แทนด้วยเซต A ∪ B ∪ C จากสูตร 3 เซต n(A ∪ B ∪ C) = n(A) + n(B) + n(C) – n(A ∩ B) – n(A ∩ C) – n(B ∩ C) + n(A ∩ B ∩ C) จะได้ว่า n(A ∪ B ∪ C) = 15 + 17 + 12 – 7 – 4 – 5 + 3 = 31 นั่นคือ มีนักเรียนที่เลี้ยงสัตว์เหล่านี้อย่างน้อย 1 ชนิด จำนวน 31 คน ตอบ31 คน 2.) กลุ่มของคนที่ไม่ได้เลี้ยงสัตว์สามชนิดนี้เลย แทนด้วยเซต (A ∪ B ∪ C)′ แต่เพื่อความง่าย สามารถมองได้ว่า กลุ่มของคนที่ไม่ได้เลี้ยงสัตว์สามชนิดนี้เลย ตรงข้ามกับ กลุ่มของคนที่เลี้ยงสัตว์สามชนิดนี้อย่างน้อย 1 ชนิด เนื่องจาก มีนักเรียนทั้งหมด 40 คน เป็นนักเรียนที่เลี้ยงสัตว์สามชนิดนี้อย่างน้อย 1 ชนิด เป็นจำนวน 31 คน ดังนั้น จะมีนักเรียนที่ไม่ได้เลี้ยงสัตว์สามชนิดนี้เลย จำนวน 40 – 31 = 9 คน ตอบ 9 คน หากสร้างแผนภาพเวนน์เพื่อแสดงจำนวนของนักเรียนแต่ละกลุ่มย่อย จะได้ผลลัพธ์เป็นดังนี้ ดูคลิปติวเรื่อง "เซต"เนื้อหาที่พวกพี่ๆ เตรียมมาให้วันนี้เป็นยังไงบ้างเอ่ย น้องๆ คนไหนที่กำลังจะขึ้นม.ปลาย หรือกำลังเรียนอยู่ชั้นม.ปลาย เวลาเจอเรื่องที่ไม่เข้าใจก็ไม่ต้องกังวลไปหรอกนะ ! เนื้อหาคณิต ม.4 ไม่ได้ยากอย่างที่คิดเลยย ขอแค่ทบทวนบทเรียนหรือจะลองฝึกทำโจทย์ใน moremath ก็ได้ แล้วเดี๋ยวครั้งหน้าพี่จะเอาสรุปเนื้อหาดีๆ มาแบ่งปันทุกคนอีกนะ รอติดตามได้เล้ยย |