ปัจจัยใดบ้างที่ส่งผลกระทบต่อลักษณะภูมิอากาศที่แตกต่างกันของทวีปอเมริกาใต้

ปัจจัยที่ส่งผลต่อลักษณะภูมิอากาศของทวีปอเมริกาเหนือ

1. ที่ตั้งตามละติจูด ที่ตั้งอยู่ในเขตร้อนขึ้นไปจนถึงขั้วโลกเหนือ จึงมีอากาศทั้งร้อน อบอุ่น และหนาวตามพิกัดทางภูมิศาสตร์

2. ระยะห่างจากทะเล มีพื้นที่กว้างมากบริเวณตอนเหนือ และแคบลงทางตอนใต้ ทำให้ได้รับความชื้นจากทะเลมากน้อยแตกต่างกัน

3. การวางตัวของแนวเทือกเขา ทางด้านทิศตะวันตกมีการวางตัวของเทือกเขาในแนวเหนือใต้ ใกล้กับมหาสมุทรแปซิฟิก จึงเป็นตัวขวางทิศทางลม ทำให้ตอนกลางของสหรัฐอเมริกามีอากาศแห้งและร้อนจัดในฤดูร้อน เป็นพื้นที่อับลม

4. กระแสน้ำในมหาสมุทร กระแสน้ำอุ่นกัลฟ์สตรีมไหลเลียบชายฝั่งมหาสมุทรแอตแลนติก ทำให้มีอากาศอุ่นและชื้น ทะเลไม่เป็นน้ำแข็ง กระแสน้ำอุ่นกุโรชิโอไหลสู่ฝั่งอะแลสกา ทำให้ทะเลไม่เป็นน้ำแข็ง

5. ลมประจำ ลมตะวันออกเฉียงเหนือ พัดลงทางใต้ผ่านมหาสมุทรแอตแลนติกเข้าสู่ทวีป จึงทำความชุมชื้นมาให้ชายฝั่งตะวันออกของทวีปตลอดทั้งปี   ลมประจำตะวันตกเฉียงใต้นำความชื้นเข้ามา

6. ความสูงของพื้นที่  บริเวณเทือกเขาร็อกกีและเทือกเขาสูงมีอุณหภูมิลดต่ำกว่าพื้นที่ราบ แม้อยู่ในแนวละติจูดเดียวกัน

7. พายุหมุน ประเทศในแถบทะเลแคริบเบียน รอบอ่าวเม็กซิโก มีปริมาณฝนสูง และมีพายุเฮอร์ริเคน

จากปัจจัยข้างต้น ส่งผลให้ทวีปอเมริกาเหนือมีภูมิอากาศแบ่งได้ 12 เขต ดังนี้

1. ภูมิอากาศเขตร้อน (A) ครอบคลุมพื้นที่ตั้งแต่ทางตอนใต้ของประเทศเม็กซิโกไปทางชายฝั่งตะวันออกของอเมริกากลางถึงปานามา รวมถึงพื้นที่หมู่เกาะเวสต์อินดีส สภาพอากาศมีฝนตกชุกตลอดปี ปริมาณฝนเฉลี่ยมากกว่า 2,500 มิลลิเมตรต่อปี อุณหภูมิเฉลี่ยสูงกว่า 27 องศาเซลเซียส พืชพรรณธรรมชาติเป็นป่าฝนหรือดิบชื้น ลำต้นใหญ่ ใบหนา มีต้นไม้ขนาดใหญ่หลากหลายชนิดขึ้นปะปนกันอย่างหนาแน่น ใบมีสีเขียวตลอดปี

2. ภูมิอากาศแบบสะวันนา (Aw) สภาพอากาศจะมีฤดูฝนและฤดูแล้งสลับช่วงกันอย่างเด่นชัด พบตั้งแต่บริเวณตอนใต้สุดของแหลมฟลอริดา ชายฝั่งตะวันตกของประเทศเม็กซิโก คาบสมุทรยูกาตาน อเมริกากลาง บางส่วนของหมู่เกาะเกรตเตอร์แอนทิลลิสและหมู่เกาะเลสเซอร์แอลทิลลิส โดยเฉพาะประเทศคิวบา ปริมาณฝนเฉลี่ยมากกว่า 2,000 มิลลิเมตรต่อปี อุณหภูมิเฉลี่ยสูงกว่า 27 องศาเซลเซียส พืชพรรณธรรมชาติเป็นป่าไม้ผลัดใบต่างๆ  บางส่วนเป็นทุ่งหญ้าสะวันนา เป็นทุ่งหญ้ายาวและมีต้นไม้พุ่มปะปนอยู่ เรียกว่า ทุ่งหญ้าปนป่าโปร่ง

3. ภูมิอากาศแบบกึ่งแห้งแล้ง (Bs) ทางตอนใต้ของทวีปหรือพื้นที่ลาดด้านตะวันออกของเทือกเขาร็อกกี เป็นแนวยาวลงมาตั้งแต่แถบรัฐแอลเบอร์ตาของประเทศแคนาดาลงมายังพื้นที่ของรัฐต่างๆทางตะวันตกและตอนใต้ของสหรัฐอเมริกา ไปถึงตอนบนของประเทศเม็กซิโก เนื่องจากสภาพพื้นที่เป็นเขตพื้นที่อับฝนและบริเวณชายฝั่งทะเลได้รับอิทธิพลจากกระแสน้ำเย็นแคลิฟอร์เนีย (จีงส่งผลให้ภูมิอากาศกึ่งแห้งแล้งตลอดปี) ปริมาณน้ำฝนเฉลี่ย 250-500 มิลลิเมตร พืชพรรณธรรมชาติเป็นไม้พุ่ม ไม้หนาม ปาล์ม ผสมผสานกับทุ่งหญ้าใบสั้น ต้นไม้ขนาดเล็กทนต่อความแห้งแล้งได้ดี

4. ภูมิอากาศแบบแห้งแล้ง (B) พบพื้นที่แทรกอยู่ตอนกลางเขตภูมิอากาศแบบกึ่งแห้งแล้ง ตั้งแต่บริเวณคาบสมุทรแคลิฟอร์เนีย ตอนใต้รัฐเนวาตา ที่ราบสูงเม็กซิโก มีทะเลทรายใหญ่สุดของทวีป คือ ทะเลทรายชิวาวา (Chihuahua Desert) ในประเทศเม็กซิโก ภูมิอากาศมีความแห้งแล้งและร้อนมากในช่วงกลางวัน อากาศหนาวเย็นในช่วงกลางคืน น้ำฝนเฉลี่ยตลอดปีต่ำกว่า 250 มิลลิเมตรต่อปี อุณหภูมิเฉลี่ยสูงกว่า 35 ํC พืชพรรณเป็นไม้ทนต่อความแห้งแล้ง เช่น ตะบองเพชร อะเคเซีย โอโคติโญ คร๊โอโสต ฯ

5.ภูมิอากาศแบบเมดิเตอร์เรเนียน (Cs) พบบริเวณตอนกลางและชายฝั่งตะวันตกของรัฐแคลิฟอร์เนีย ภูมิอากาศค่อนข้างชื่นในฤดูหนาว ร้อนแห้งแล้งอบอุ่นในฤดูร้อน ฝนเฉลี่ยมากกว่า 1,500 มิลลิเมตรต่อปี (ตกในฤดูหนาว) พืชพรรณเป็นป่าไม้ผลัดใบผสมกับป่าสน พืชเปลือกหนา ลำต้นเล็ก ใบดกตลอดปี เช่น มะกอก มะเดื่อ องุ่น ทุ่งหญ้าใบสั้น ฯ

6.ภูมิอากาศแบบภาคพื้นสมุทรชายฝั่งตะวันตก (Cfc) ได้รับอิทธิพลจากกระแสน้ำอุ่นแปซิฟิกเหนือและลมประจำตะวันตกที่พัดความชื้นจากมหาสมุทรเข้ามา ทำให้มีฝนตกชุก ไม่มีฤดูแล้ง ฝนเฉลี่ยมากกว่า 2,500 มิลลิเมตรต่อปี พืชพรรณเป็นป่าที่มีต้นขนาดใหญ่ขึ้นหนาแน่น ประเภทไม้สน เฟอร์ สปรูซ ซีดาร์ เรดวูด ฯ

7.ภูมิอากาศแบบอบอุ่นชื้น (Cf) ได้รับอิทธิพลจากกระแสน้ำอุ่นกัลฟ์สตรีม และในฤดูร้อนจะมีลมตะวันออกเฉียงใต้จากมหาสมุทรแอตแลนติกพัดเข้าสู่ชายฝั่ง จึงมีฝนตกชุกตลอดแนวชายฝั่ง น้ำฝนเฉลี่ยมากกว่า 1,500 มิลลิเมตรต่อปี มีพายุหมุนเฮอร์ริเคนพัดขึ้นไปจากอ่าวเม็กซิโก ในช่วงฤดูหนาวไม่หนาวจัด(อิทธิพลกระแสน้ำอุ่นกัลฟ์สตรีม) ในฤดูร้อนจะมีพายุทอร์นาโดเกิดภายในแผ่นดิน เป็นลมงวงและเกิดฝนฟ้าคะนองอย่างรุนแรง (ในรัฐลุยเซียนา โอคลาโฮมา อาร์คันซอ แคนซัส) พืชพรรณเป็นป่าโปร่ง ทุ่งหญ้าใบยาว บริเวณที่สูงเป็นพืชต้นสนใบยาว โอ๊ก เมเปิล ฯ

8.ภูมิอากาศแบบภาคพื้นทวีป (Dfa) ิฤดูหนาวอากาศหนาวถึงหนาวจัดจนมีหิมะตก ฤดูร้อนอากาศร้อน ฝนมักตกในช่วงฤดูใบไม้ผลิและต้นฤดูร้อน ฝนฌแลี่ยต่ำกว่า 1,000 มิลลิเมตรต่อปี พืชพรรณมีผสมทั้งป่าไม้ผลัดใบและป่าไม้ไม่ผลัดใบที่มีใบเรียวแหลม เช่น ไม้ประเภทสน เฟอร์ เอล์ม เมเปิล เซสต์นัต วอลนัต ฯ

9.ภูมิอากาศแบบกึ่งขั้วโลก หรือแบบไทกา (Dwb) ฤดูหนาวมีระยะเวลานาน อากาศหนาวจัด มีหิมะปกคลุม ฤดูร้อนสั้น อากาศเย็นและมีฝนตกน้อย ฝนเฉลี่ยต่ำกว่า 350 มิลลิเมตรต่อปี พืชพรรณเป็นป่าไม้ประเภทไม้สน และยังมีเฟอร์ฺ สปูรซ ฯ

10.ภูมิอากาศแบบขั้วโลก หรือแบบทุนดรา (ET) ภูมิอากาศแถบขั้วโลกที่มีอุณหภูมิต่ำตลอดปี มีฤดูหนาวที่หนาวจัดเป็นเวลานาน มีหิมะปกคลุมตลอด ฤดูร้อนมีระยะเวลาสั้น อุณหภูมิสูงกว่า 0-10องศาเพียง 2-3เดือน นอกนั้นต่ำว่า 0 ํC มีฝนปริมาณเล็กน้อยในฤดูร้อน พืชพรรณธรรมชาติเป็นมอสส์ และไลเคน

11.ภูมิอากาศแบบพืดน้ำแข็ง (EF) พบน้ำแข็งปกคลุมเป็นบริเวณกว้างได้ทางตอนในเกาะกรีนแลนด์ อากาศหนาวจัดตลอดปี ไม่มีฤดูร้อน มีอากาศอุ่นขึ้นเล็กน้อยในระยะเวลาสั้น ช่วงที่อุณหภูมิสูงสุดไม่เกิน 0 ํC ไม่มีพืชพรรณธรรมชาติขึ้นในเขตนี้

12.ภูมิอากาศแบบที่สูง (H) พบอยู่เขตกลุ่มเทือกเขาด้านทิศตะวันตก ได้แก่ แถบเทือกเขาร็อกกีและเซียร์รามาเดร ลักษณะอากาศและพืชพรรณธรรมชาติแตกต่างกันไปตามระดับความสูงของพื้นที่

อ้างอิง:

วิโรจน์ เอี่ยมเจริญ. หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานภูมิศาสตร์ ม.3 .พิมพ์ครั้งที่ 7.กรุงเทพฯ:อักษรเจริญทัศน์ จำกัด, 2553.

สถาบันกวดวิชาติวเตอร์พอยท์. สรุปสังคม มัธยมปลาย.  กรุงเทพฯ : กรีนไลฟ์ พริ้นติ้งเฮ้าส์, 2557.