ในภมู ภิ าคเอแเชหียลตะงวอันาอรอยกเธฉรยี รงใมต แหลงอารยธรรมในภมู ิภาคเอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต ความหมายของอารยธรรม • อารยธรรม หมายถึง ความเจรญิ ของมนุษยชาติ มีพฒั นาการทางดานตางๆ ทง้ั ทางดา นการ ผลิตอาหาร การอยูรวมกันเปนชมุ ชนเมอื ง มีการจัดระเบียบการปกครอง มีผปู ระกอบ อาชพี เฉพาะดานตามความชํานาญ และมรี ะบบการขีดเขียนบันทกึ หรอื มีตวั หนังสอื ใช อารยธรรมเปนผลรวมของความเจรญิ ทางวฒั นธรรม ซ่ึงเปน ความเจริญในดานใดดานหน่ึง ทต่ี ง้ั และความสําคญั ของแหลง อารยธรรม แหลง โบราณคดีถาํ้ • ตัง้ อยูท่ีตําบลทบั ปรกิ อาํ เภอเมือง จังหวัดกระบ่ี เคยเปน ท่อี ยขู องมนษุ ย หลงั โรงเรยี น ตวั ตรงทเ่ี กาแกทีส่ ดุ ที่พบในประเทศไทย เมอ่ื ประมาณ ๓๗,๐๐๐ ปล ว ง แหลง วฒั นธรรม มาแลว พบเครอ่ื งมอื เครือ่ งใชท าํ ดวยหนิ สาํ หรบั ใชในการยังชีพดว ยการ ลา สตั วแ ละจบั ปลา ดองซอน แหลงวฒั นธรรม • อยูทป่ี ากแมน าํ้ แดง ในตงั เก๋ยี หรือเวยี ดนามตอนเหนอื มกี ารพบกลอง มโหระทึกทําดวยสําริด อายปุ ระมาณ ๒,๕๐๐ ปลวงมาแลว โดยพบ บานเชยี ง แพรห ลายในดนิ แดนเอเชียตะวนั ออกเฉยี งใต แสดงวามกี ารตดิ ตอ คา ขาย กับดนิ แดนอ่นื • อยทู ีอ่ าํ เภอหนองหาน จังหวัดอุดรธานี มคี วามเจริญทางวัฒนธรรมสงู มา แตโ บราณ รจู กั ทําการเกษตร เครอื่ งมอื เคร่อื งใชจ ากสาํ ริดและเหลก็ ทาํ เคร่ืองปนดินเผาลายเขียนสี รูจักทอผา วัฒนธรรมบา นเชยี งไดร บั การขน้ึ ทะเบียนเปนมรดกโลกทางวัฒนธรรมใน พ.ศ.๒๕๓๕ แหลงวัฒนธรรม • อยใู กลบ ริเวณแมน้าํ ปตตานี อาํ เภอยะรงั จงั หวดั ปตตานี เปน เมอื ง ยะรงั โบราณขนาดใหญท่ีเคย เปนเมืองทา คาขายระหวางอินเดยี กับจนี ไดรบั อิทธิพลอารยธรรมจากทวารวดีและนับถือพระพทุ ธศาสนา แหลงมรดกโลกในภูมิภาคเอเชียตะวนั ออกเฉยี งใต ความหมายและคุณคาของแหลงมรดกโลก มรดกโลก • แหลงมรดกทางวฒั นธรรมและธรรมชาติในโลกทม่ี คี ุณคาสงู ย่งิ ตอ มนษุ ย มรดกโลกแบง เปน ๓ ประเภท ๑ มรดกทางวัฒนธรรม ๒ มรดกทางธรรมชาติ ๓ มรดกแบบผสมระหวา งวัฒนธรรมกับธรรมชาติ • การรับรองและคุม ครองมรดกโลกเปนไปตามอนสุ ญั ญาวา ดวยการ คุม ครองมรดกโลกทางวฒั นธรรมและธรรมชาติ ค.ศ. ๑๙๗๒ (พ.ศ. ๒๕๑๕) ซง่ึ ไดร ับการรับรองโดยองคก ารการศึกษาวิทยาศาสตร และ วฒั นธรรมแหง สหประชาชาติ หรอื เรียกยอๆ วา “ยเู นสโก” (UNESCO) การขึ้นทะเบยี น • ลักษณะสาํ คัญของมรดกโลกทางวฒั นธรรม จะตองมคี ุณคา สงู และโดดเดน ทางวฒั นธรรม ใน พ.ศ.๒๕๕๘ มแี หลงมรดกโลกท้ังหมด ๑,๐๓๑ แหง อยใู น ๑๖๓ ประเทศท่ัวโลก แบงเปน มรดกโลกทางวฒั นธรรม ๘๐๒ แหง ทางธรรมชาติ ๑๙๗ แหง และทเ่ี ปนแหลง ผสม ๓๒ แหง สาํ หรับในเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใตม แี หลงมรดกโลก รวม ๓๗ แหง แบง เปน มรดกโลกทางวฒั นธรรม ๒๓ แหง ทางธรรมชาติ ๑๓ แหง และแบบผสม ๑ แหง ลักษณะสาํ คัญของมรดกโลกทางวัฒนธรรม แบง เปน ๓ ลักษณะ อนสุ าวรยี งานสถาปต ยกรรม งานจติ รกรรมและประติมากรรม จารกึ ทีม่ ี คุณคา ในระดบั สากลสูงยงิ่ กลมุ อาคาร กลมุ อาคารทสี่ รางติดตอกนั หรือแยกจากกนั ทม่ี ีคุณคา ระดบั สากล สงู ย่ิง แหลง ตา งๆ ผลงานท้ังหลายของมนษุ ย หรือผลงานทางธรรมชาตริ วมกับผลงาน ของมนุษย แหลงโบราณคดีที่มคี ุณคาระดับสากลสงู ยิ่ง คณุ คาของมรดกโลก • ทําใหเกดิ ความช่ืนชม สาํ นกึ ในมรดกท่บี รรพบุรษุ สรางไวใหเ กิดความผกู พนั ในทอ งถ่นิ และประเทศชาติ • เปน แหลงเรยี นรทู ้งั รูปแบบการกอ สรา ง รูปแบบศลิ ปะ การดําเนนิ ชีวิต ศรทั ธาตอ สง่ิ ที่ผคู น เหลาน้ัน นับถือยึดมั่น • กระตนุ ใหเ กดิ สาํ นกึ ในการอนรุ กั ษแหลง อ่ืนๆ ใหเ ปน มรดกของชาตขิ องโลกตอ ไป • เปนแหลง ดงึ ดูดนกั ทอ งเทย่ี ว กอใหเ กิดอาชพี หลากหลายมากขึ้นในทอ งถ่ินมากขนึ้ ใหเกดิ รายไดเ ขาทอ งถ่นิ และประเทศ มรดกความทรงจาํ แหงโลก • จากการประกาศแหลงมรดกโลกดงั ที่กลา วมาแลว องคการการศกึ ษา วิทยาศาสตร และวฒั นธรรมแหง สหประชาชาติ (ยเู นสโก) ยังได ดาํ เนินแผนงานมรดกความทรงจําแหงโลก (Memory of the World Programme : MOW) ซ่งึ เปนแผนงาน ที่องคการยเู นสโก กาํ หนดใหมีข้ึน เมื่อวันที่ ๒๒ มถิ ุนายน พ.ศ. ๒๕๓๕ • โดยเชญิ ผเู ชี่ยวชาญดา นสารนิเทศจากองคก รภาครฐั และ ภาคเอกชนจากทวั่ โลกมาประชมุ หารอื รว มกัน แผนงานนีม้ ี วัตถุประสงคเ พ่อื สงเสริม อนรุ ักษ และเผยแพรมรดกความ ทรงจําท่ีเปน เอกสาร วตั ถุ หรอื ขอ มูลขา วสารตา งๆ ท่มี ี คณุ คา สงู ในระดับชาติ ระดับภมู ิภาค และระดับนานาชาติ คณะกรรมการแหง ชาติวา ดว ยแผนงานความทรงจาํ แหงโลก ซ่งึ ไดดําเนนิ การเสนอใหย เู นสโก ขึน้ ทะเบยี นมรดกความทรงจาํ ของไทยเปน มรดกความทรงจาํ แหง โลก ดังน้ี ศิลาจารึกพอ ขนุ รามคําแหงมหาราช หรอื ศิลาจารกึ สโุ ขทยั หลกั ท่ี ๑ • องคก ารยเู นสโกไดข้นึ ทะเบียนศลิ าจารกึ พอขุนรามคาํ แหงมหาราชหรือ ศลิ าจารึกสุโขทยั หลกั ท่ี ๑ เปน มรดกโลกเมอื่ พ.ศ. ๒๕๔๖ ศิลาจารกึ วัดพระเชตุพนวมิ ลมงั คลารามราชวรมหาวิหาร (วดั โพธิ์) • องคก ารยูเนสโกไดมมี ติรับรองศลิ าจารกึ วดั โพธขิ์ นึ้ ทะเบียนเปน เอกสาร มรดกความทรงจาํ แหงโลกในระดับภูมภิ าคเอเชยี แปซฟิ ก เมอื่ พ.ศ.๒๕๕๑ และระดับนานาชาตเิ มือ่ พ.ศ.๒๕๕๔ เอกสารสาํ คญั ของพระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกลา เจา อยหู วั • องคก ารยเู นสโกไดข ้ึนทะเบียนเอกสารสาํ คญั ของพระบาทสมเดจ็ พระ จุลจอมเกลา เจาอยูห ัว (รชั กาลที่ ๕) เกีย่ วกบั การปฏิรปู การบริหารการปกครอง แผนดนิ เปน มรดกความทรงจําแหง โลก เม่อื วนั ท่ี ๓๐ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๕๒ ทตี่ งั้ และความสําคญั ของแหลง มรดกโลก บุโรพุทโธ • ตัง้ อยทู างภาคกลางของเกาะชวา ประเทศอินโดนเี ซยี บนทรี่ าบใกลกับแมนํา้ โปรโก สรา งขึ้นในพทุ ธศตวรรษท่ี ๑๔ ในสมยั ราชวงศไ ศเลนทร บโุ รพทุ โธ เปนศาสนสถานในพระพทุ ธศาสนานกิ ายมหายานที่ใหญท่ีสุดในโลกแหงหนงึ่ สรา งขนึ้ จากหินลาวา ปรมั บานนั • ตงั้ อยทู างภาคกลางของเกาะชวา สรางขนึ้ ในพทุ ธศตวรรษที่ ๑๔ เปน ศาสน สถานในศาสนาพราหมณ – ฮนิ ดูที่ใหญท ่สี ุด ในเอเชียตะวนั ออกเฉียงใต ประกอบดว ยเทวาลัยขนาดใหญ ๓ หลงั อุทิศถวายแดเ ทพเจาในศาสนา พราหมณ - ฮินดู ไดแ ก พระพรหม พระนารายณ พระศวิ ะ เมืองฮอยอัน • เปน เมืองโบราณตง้ั อยรู ิมฝง ทะเลจีนใตทางตอนกลางของประเทศเวียดนาม มี ความสําคญั ในฐานะทีเ่ ปน เมอื งทา ทใ่ี หญท ่สี ุดแหง หนงึ่ ในเอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต • องคการยูเนสโกไดป ระกาศใหเ มืองฮอยอนั เปนมรดกโลก เพราะเปนตวั อยา งของ เมอื งทาในชวงพุทธศตวรรษท่ี ๒๐ - ๒๔ ในเอเชียตะวนั ออกเฉยี งใตท ่ีมี เอกลักษณเ ฉพาะตวั โดยมีการผสมผสานสถาปต ยกรรมและศลิ ปะทง้ั ของทองถ่นิ และของตางชาตเิ ขา ดวยกนั รวมท้ังมกี ารอนรุ กั ษอาคารตางๆ ภายในเมืองใหค ง สภาพเดิมไวเปนอยา งดี นครวัด • ตัง้ อยูท เี่ มอื งเสียมราฐ (เสียมเรยี บ) ในกัมพชู า สรา งขน้ึ สมัยพระเจา สุรยิ วรมันท่ี ๒ ในพทุ ธ ศตวรรษท่ี ๑๖ - ๑๗ เพอ่ื เปน ศาสนสถานในศาสนา พราหมณ- ฮนิ ดู ลทั ธไิ วษณพนิกาย • นครวดั เปนปราสาทหินขนาดใหญ มีคูนํ้าลอมรอบตามแบบมหาสมทุ รท่ลี อมรอบเขาพระ สเุ มรุ ตัวปราสาทสงู ๖๐ เมตร ยาว ๑๐๐ เมตร กวา ง ๘๐ เมตร มปี ราสาท ๕ หลัง ต้งั อยู บนฐานสงู ตามคตขิ องศูนยก ลางจักรวาล อุทยานประวัตศิ าสตรส ุโขทยั • ในอดตี เคยเปน ราชธานีของอาณาจกั รสุโขทัย (พ.ศ. ๑๗๙๒ -๒๐๐๖) ที่มคี วาม เจรญิ รุงเรอื งทั้งทางดานการเมอื งการปกครอง เศรษฐกิจ และสังคม มากกวา ๗๐๐ ป • ไดร บั การประกาศใหเปน แหลง มรดกโลก เม่ือ พ.ศ. ๒๕๓๔ รวมกับอทุ ยาน ประวตั ิศาสตรศ รีสชั นาลัย และอุทยานประวัตศิ าสตรกาํ แพงเพชร ดว ยเหตผุ ลวา เปน ตวั แทนถึงผลงานช้นิ เอกทจ่ี ดั ทาํ ข้ึนดวยการสรา งสรรคอ นั ชาญฉลาดและเปนสิ่ง ยนื ยนั ถงึ หลักฐานของวัฒนธรรมอนั ทรงคุณคา ทม่ี เี อกลกั ษณเ ฉพาะตัว อทิ ธพิ ลของอารยธรรมโบราณในดนิ แดนไทยทีม่ ผี ลตอ พัฒนาการของไทยในปจ จุบนั ศาสนา ศลิ ปกรรม ภาษา การมผี ูนํา ประเพณี การปลกู ขา ว |