นางขุชชุตตรา ได้รับการยกย่องจากพระพุทธเจ้าว่า

         

�ҧ�ت�ص��Ҡ �غ��ԡ�
          �ҧ�ت�ص�����˭ԧ��Ǿԡ����ѧ��������繷��� (˭ԧ�Ѻ��) �ͧ�ҧ����Ǵՠ ����͹ҧ����Ǵ����Ѻ�������ɡ�繾������բͧ��оط������෹���Ǡ ��������෹�����Ҫ�ҹ�Թ�ѹ�� 8 ��һ�������ҧ���ͨѴ���ʹ͡���٪Ҿ�оط���� ��о��ʧ����ǡ�
�ҧ����Ǵ����ͺ˹�ҷ��㹡����Ѻ�Թ��Ы��ʹ͡��������ҧ�ت�ص����繼���Ѻ�Դ�ͺ
�ҧ�ت�ص�����˭ԧ������Ѿ����§��ҧ��� ��ʵԻѭ������ǩ�Ҵ���Ҥ����� �ա�ҡ�� � ����͹ҧ���Ѻ�ͺ���¨ҡ�ҧ����Ǵ�����繼����Ѻ�Թ�ҡ��Ф�ѧ�ѹ��
� ��һ�Р ᷹���ҧ������Թ仫��ʹ͡�������� �����仫�����§�������Ǡ� ��ǹ����˹�觹ҧ��´�ѧ�����繢ͧ���� ���������㹻Ѩ�غѹ���ͷب�Ե��оĵ��Ԫͺ���˹�ҷ�����ͧ
�ѹ˹�觹���������ҡ�� (��ҧ�Ӿǧ����ª�������) �դ������ʧ��ж����ѵ����������ԡ��ʧ�����վ�оط�����繻�иҹ ��л��Ծ��ʧ����ǡ����Ѻ�Գ��ҵ����ҹ�ʡ���ɰաء�د���ɰ� ��л����ԡ���ɰ� ����� 500 �ٻ ����з������վ���ԡ������;ͷ�����Ѻ�Գ��ҵ�����蹠� �ѧ��鹼����ʧ��к��筡��Ź�������ʧ����Ѻ�ѵ����÷���ҹ�е�ͧ�ٴ��ŧ�ͧ�觾��ʧ��ҡ���ɰշ�� 3 ���¡�͹�� ����������ҡ�á��ͧ仢��͡�ʨҡ���ɰա�͹�¡������ғ��Ҿ����繼���Ѻ��Ӿǧ���������ҹ�٪Ҿ�е�ʹ�� � �Ѵ����Ҿ��һ��ʧ��й���������ʴҾ�������¾���ԡ��ʧ�����Ѻ�Գ��ҵ����ҹ��ҧ����� �ͷ�ҹ���������ʴ����Ҿ����ѡ�ѹ��Д� ���ɰշ�� 3 ����͡���������ҡ�ô��¤������㨠 �����������ҡ�è֧���Ҿ����ʴ� ��з�Ţ͹������������������ѵ�������ѹ��觢��
�ҧ�ت�ص�������Ѻ�ǧ����·����ҹ�͡���ͧ����������ҡ������͹�ء��ѹ� ���ѹ������������ҡ�������ͧ�����������¨Ѵᨧ������ͧ���¾�����¡�͹���¡�Ѻ �ҧ�Ѻ���ԭ������Ҿ�����ѵ������������º�������Ǡ ��оط�����ʴ������ �ҧ�ت�ص��ҵ��㨿ѧ �ͧ�������觡�÷ب�Ե���˹�ҷ����»ѭ���ѹ����Ѵ� �ѹ����֧ͨ���ʹ͡���(�ǧ�����) �ú��� 8 ��һ�Р �������͡����ҡ���ҷء�ѹ�֧��ҵ��
�͹ҧ����Ǵ���繴͡�����š㨠 �֧����ҧ�ت�ص�����Ҡ ����س ����ҪҾ���Ҫ�ҹ�Թ��Ҵ͡�������������������� � ������͔�ҧ�ت�ص��ҵͺ��� �������͡� ��������Ҕ�ҧ����Ǵ� ��������� �����ѹ���֧�մ͡����ҡ���ҷء�ѹ�
�ҧ�ت�ص�� ���ѹ�������ҹ��������ѹ�ب�Ե���˹�ҷ����´�ѧ����Թ 4 ��һ����ҹ��
�ҧ����Ǵ� ������˵�㴠 �ѹ����֧ͨ���ӷب�Ե��������?�
�ҧ�ت�ص��� ������������ѹ�ѧ��и����ȹҢͧ��оط�������������ظ��� �֧�ͧ����ɷ���������ѵ�젠 ��á�зӹ�鹶֧���������������� �����������������������͔
�ҧ����Ǵ�᷹�����ø� �ش����ҡ����������������͡���������蹠 ���ͻŴ���͡�ҡ˹�ҷ����价�˹�ҷ�����㹰ҹз�����դ����Դ�ب�Ե���˹�ҷ�� ��Ѻ�������� �������س�� ��Ҩ������ǡ������������� (�ʾ�и���) �������������ǹ�鹔�� �ҧ�ت�ص�����ѧ��ҹ�鹡����ǵͺ��� ��;�����������ô͹حҵ���������ѹ���Һ��Ӫ�����ҧ��¡�͹�Դ��������� �ҧ����Ǵ�������Ѵ������ 16 ����������Һ ����ͺ����Ү� (���������ͼ�Ҥ���)�� ���ʹ��ա 2 �׹�� �ҧ�ت�ص������觼׹˹�觠� ������ʹ� (�����)� �ա�׹˹�觠 �ҧ���ŧ����ʹй���������¡˭ԧ�����âͧ�ҧ����Ǵշ���������ҳ 500 ���ҹ�觿ѧ�ҧ�ت�ص����ʴ������ ������ʴ�����ö�ʷӹͧ���ǡѺ����оط���ҷç�ʴ���ѹ��鹠� ˭ԧ����ҹ�鹿ѧ�����ȹҢͧ�����Ǻ�����ʴһѵ�ԼŠ ˭ԧ����ҹ�鹡�Һ�͠ ���ǡ������� ����س� ������ѹ����繵�仠 ����ҹ����ͧ�ӧҹ���Ẻ�ҹ�����ա���仠� ������ҹ������㹰ҹ���ô�����Ҩ����ͧ�ǡ��Ҡ ����ҹ�����ӹѡ�ͧ��к����ʴҿѧ�����ͧ���ͧ�����ǹӡ�Ѻ���ʴ�������ǡ����Դ��� ��觹ҧ������ö�����������Ѻ���¡��ͧ�ҡ��оط�����繸�����ԡ� (�ѡ�ʴ�����˭ԧ)

นางขุชชุตตรา หญิงค่อมผู้เรืองปัญญา – “มีปัญญาอยู่กับตัวไม่ต้องกลัวอะไร” เป็นความจริงที่ใช้ได้กับทุกยุคทุกสมัย ไม่ว่าคุณจะเป็นใคร หรือมีรูปลักษณ์เช่นใด เพราะปัญญาย่อมนำมาซึ่งความสุข ความเจริญ และความสำเร็จในชีวิต

ธรรมเนียมหนึ่งในการขนานนามของชาวอินเดีย มักจะถือเอาจากรูปลักษณ์บุคคลนั้นเป็นสำคัญ กรณีของ นางขุชชุตตรา หญิงรับใช้ของ พระนางสามาวดี พระอัครมเหสีแห่งนครโกสัมพี ก็เช่นกัน แม้นางจะมีชื่อเดิมว่า อุตตรา แต่ด้วยความพิการหลังค่อมที่มีมาแต่กำเนิด ชาวบ้านจึงนิยมเรียกนางว่า ขุชชุตตรา เพราะเพิ่มคำว่า ขุชชา ที่แปลว่า ค่อม ลงไปหน้านาม

นอกจากถวายการรับใช้พระนางสามาวดีแล้ว นางขุชชุตตรายังมีหน้าที่พิเศษคือเป็นผู้ซื้อดอกไม้ประจำตำหนัก ทว่าด้วยความละโมบ อยากได้อยากมี นางขุชชุตตราจึงแอบยักยอกเงินค่าดอกไม้เก็บไว้เองเสียครึ่งหนึ่งทุก ๆ วัน การณ์เป็นเช่นนี้เรื่อยมาโดยที่ไม่มีใครระแคะระคายแต่อย่างใด จนกระทั่งวันหนึ่ง…

นางขุชชุตตราออกจากตำหนักแต่เช้าตรู่เพื่อไปซื้อดอกไม้จากบ้าน นายสุมนมาลาการ เจ้าของสวนดอกไม้ตามปกติ แต่ในวันนั้นนายสุมนกำลังง่วนอยู่กับการเตรียมภัตตาหารถวายแด่องค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า จึงไม่มีเวลาปลีกตัวมาจัดดอกไม้ให้นางขุชชุตตราเช่นเคย ยิ่งไปกว่านั้นนายสุมนยังต้องร้องขอให้นางขุชชุตตราช่วยงานอีกแรงด้วย

เมื่อเห็นความชุลมุนวุ่นวายภายในบ้านนายสุมน นางขุชชุตตราจึงไม่อิดออดใด ๆ รีบช่วยเหลืออย่างเต็มใจ และแม้เวลาจะล่วงเลยไปหลายชั่วโมง นางขุชชุตตราก็ไม่เร่งเร้าเรื่องดอกไม้กับนายสุมน

หากนางกลับตั้งใจฟังพระธรรมเทศนาในเรื่อง อนุปุพพิกถา อันหมายถึง ข้อธรรมห้าประการเพื่อเตรียมจิตให้หมดจด ได้แก่ ทานกถา (การให้) สีลกถา (ความประพฤติที่ถูกต้องดีงาม) สัคคกถา (ความสุข ความเจริญ) กามาทีนวกถา (โทษแห่งกาม) และ เนกขัมมานิสังสกถา (ผลดีของการไม่หมกมุ่นในกาม)

ระหว่างที่ฟังพระธรรมเทศนานั้น นางขุชชุตตราพบว่า ยิ่งได้ฟังข้อธรรมมากเท่าไร นางก็ยิ่งศรัทธาในพระพุทธศาสนามากขึ้นเท่านั้น

ครั้นจบอนุปุพพิกถา พระพุทธองค์จึงตรัสแสดงอริยสัจ 4 ความจริงอันประเสริฐสี่ประการ ซึ่งเมื่อพระธรรมเทศนาจบลง นางขุชชุตตราก็ได้บรรลุโสดาบัน

ในวันนั้นนางขุชชุตตรารู้สึกอิ่มเอิบใจอย่างที่ไม่เคยเป็นมาก่อน โดยไม่มีเหตุจากทรัพย์หรือจากชัยชนะในการโกหกมาเกี่ยวข้องเช่นทุก ๆ วัน และได้ดอกไม้กลับตำหนักไปด้วยเงินเต็มจำนวน

เมื่อถึงตำหนัก พระนางสามาวดีสังเกตเห็นจำนวนดอกไม้ที่เพิ่มขึ้นอีกเป็นเท่าตัว จึงไต่ถามด้วยความสงสัย นางขุชชุตตราจึงเล่าความจริงทั้งหมดให้พระนางฟังโดยไม่ปิดบังใด ๆ รวมทั้งความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในจิตใจของนางโดยฉับพลัน…เพียงแค่ได้ฟังพระธรรมเทศนาจากพระพุทธองค์ในวันนี้

พระนางสามาวดีแม้จะโกรธนางขุชชุตตราอยู่บ้าง ใจหนึ่งคิดจะต่อว่า ลงโทษให้หลาบขำ แต่ด้วยความเลื่อมใสศรัทธาในพระพุทธศาสนาที่มีมากกว่า พระนางจึงขอให้นางขุชชุตตราแสดงธรรมที่ได้ฟังมาในวันนี้อีกครั้งหนึ่ง เพื่อให้พระนางและหญิงบริวารทั้งหมดในตำหนักได้ฟังบ้าง

นางขุชชุตตราไม่ขัดข้องแต่อย่างใด ร้องขอกลับไปเพียงว่า “ขอให้ข้าพเจ้าได้ชำระล้างร่างกาย เปลี่ยนเครื่องแต่งกายเสียใหม่ก่อน” พร้อมกับขอให้พระนางสามาวดีช่วยอนุเคราะห์จัดที่นั่งเพื่อใช้ในการแสดงธรรม

ด้วยความสามารถของนางขุชชุตตราในการจดจำพระธรรมคำสอนได้แม่นยำและตีความได้ลึกซึ้ง เมื่อนางแสดงพระธรรมจบลง…พระนางสามาวดีและหญิงบริวารทั้งหมดก็บรรลุโสดาบันพร้อมกัน

อนึ่ง เรื่องราวผลกรรมแต่อดีตชาติของนางขุชชุตตรานั้นมีความน่าสนใจไม่น้อย เพราะผลกรรมที่นางก่อไว้ได้ส่งผลมายังชาตินี้ ทั้ง ความพิการหลังค่อม ซึ่งเป็นผลจากการล้อเลียนความพิการของพระปัจเจกพุทธะพระองค์หนึ่งต่อหน้าเพื่อน ๆ การเกิดเป็นหญิงรับใช้ ซึ่งเป็นผลจากการที่นางเคยเอ่ยปากขอให้พระเถรีหยิบกระเช้าเครื่องประดับส่งให้ ส่วน การมีสติปัญญาล้ำเลิศ เป็นผลจากการที่นางได้ถอดกำไลข้อมืองาช้างถึง 8 วงถวายพระปัจเจกพุทธะเพื่อรองก้นบาตรที่ร้อนระอุ มิให้ความร้อนสัมผัสมือของท่านโดยตรง

นับแต่วันนั้นมา นางขุชชุตตรา หญิงค่อมผู้เรืองปัญญาก็ได้รับยกย่องสูงสุดในฐานะมารดาและพระอาจารย์ มีหน้าที่ตั้งปัญหาธรรมเพื่อไปขอคำสั่งสอนต่าง ๆ จากพระพุทธองค์ แล้วจึงนำกลับมาถ่ายทอดให้พระนางสามาวดีและหญิงบริวารทั้งหลายฟังอีกครั้งหนึ่ง

ด้วยความขยัน ฝักใฝ่ในพระธรรมอย่างแท้จริง ในไม่ช้า นางขุชชุตตราจึงเป็นผู้หนึ่งที่มีความแตกฉานในพระไตรปิฏก อีกทั้งยังเพียบพร้อมด้วยความสามารถในการแสดงธรรมให้ผู้อื่นฟังด้วย…นางจึงได้รับยกย่องให้เป็น เอตทัคคะฝ่ายอุบาสิกา ผู้เป็นเลิศในทางสดับตรับฟัง

ที่มา : นิตยสาร Secret

เรื่อง : วรลักษณ์ ผ่องสุขสวัสดิ์

Secret Magazine (Thailand)