เอกสารประกอบการเรียน กลุ่มสาระสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม สาระที่ 5 ภูมิศาสตร์ วิชาสังคมศึกษา 1 ส 31101 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 เรื่อง “ เครื่องมือทางภูมิศาสตร์ ” Show ผลการเรียนรู้ที่คาดหวัง 1. อธิบายประโยชน์ของเครื่องมือทางภูมิศาสตร์ได้ 2. อธิบายองค์ประกอบของลูกโลกและการใช้ลูกโลกได้
เครื่องมือทางภูมิศาสตร์ เครื่องมือทางภูมิศาสตร์ถูกออกแบบมาเพื่อตรวจสอบและบันทึกข้อมูลทางด้านภูมิศาสตร์ในปัจจุบันเครื่องมือทางภูมิศาสตร์ได้มีการพัฒนาไปอย่างรวดเร็ว เช่น มีการใช้ดาวเทียมในการสำรวจข้อมูล ทำให้ได้ข้อมูลที่ถูกต้อง แม่นยำ ชัดเจน ประหยัดเวลาในการสำรวจและศึกษาข้อมูล นอกจากนี้ยังได้มีการใช้คอมพิวเตอร์มาช่วยในการจัดเก็บรวบรวมข้อมูล หรือที่เรารู้จักกันในปัจจุบันว่า ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ หรือ GIS ซึ่งเป็นระบบข้อมูลที่บุคคลทั่วไปควรศึกษาเรียนรู้ เพราะจะเป็นสิ่งที่มีความจำเป็นอย่างยิ่งในอนาคต
เครื่องมือทางภูมิศาสตร์ใช้ประกอบการเก็บข้อมูล เพื่อการบรรยายเชิงปริมาณและคุณภาพ เช่น กำหนดตำแหน่งตามพิกัดบนผิวโลก วัดทิศทาง เครื่องมือบางชนิดใช้ประกอบการเรียนและการสอนในห้องเรียนหรือในห้องปฏิบัติการ และเครื่องมือบางชนิดใช้ประกอบการศึกษาและเก็บข้อมูลเฉพาะในสนามเท่านั้น เครื่องมือทางภูมิศาสตร์จึงมีทั้งแบบง่ายที่สามารถาจัดหาหรือทำขึ้นใช้เองได้ บางชนิดเป็นแบบซับซ้อนที่ได้รับการพัฒนามาเป็นระยะเวลานานจนกลายเป็นเทคโนโลยีที่จำเป็น บางครั้งการใช้เครื่องมือต้องใช้เครื่องคอมพิวเตอร์ประกอบด้วย เช่น เครื่องมือระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์หรือที่รู้จักกันในปัจจุบันว่า GIS (Geograpghic Infromation System) ข้อมูลดาวเทียมหรือ SRS (Satellite Remote Sensing) หรือระบบพิกัดพื้นผิวโลก หรือ GPS (Golbal Positioning System) ซึ่งนักภูมิศาสตร์ยุคใหม่จำเป็นต้องรู้ ทั้งนี้ ถ้านักเรียนติดตามข่าวจากข้อมูล จากสื่อมวลชนประเภทต่างๆ จะเห็นได้ว่าเครื่องมือทางภูมิศาสตร์นับวันจะเข้ามามีบทบาทต่อการดำเนินชีวิตประจำวันของผู้คนมากขึ้นเรื่อยๆ เช่น หาตำแหน่งที่ตั้งของสถานที่ บอกตำแหน่งของยานพาหนะหรือให้ข้อมูลการจราจร เป็นต้นซึ่งเครื่องมือทางภูมิศาสตร์พื้นฐานที่นักเรียนควรศึกษา ที่สำคัญ ได้แก่ แผนที่ เข็มทิศ รูปถ่ายทางอากาศ และภาพจากดาวเทียม และเครื่องมือเทคโนโลยีเพื่อการศึกษาภูมิศาสตร์ 1. ลูกโลก ลูกโลกเป็นเครื่องมือทางภูมิศาสตร์ที่ทำให้ได้เห็นภาพรวมว่า โลกมีรูปร่างและลักษณะอย่างไร หรือแสดงจากการกระจายของพื้นที่ ทวีป ประเทศ และผืนน้ำ ลูกโลกส่วนมากจะหมุนได้จึงแสดงให้เห็นช่วงเวลากลางวันและกลางคืนได้ ลูกโลกที่มีการสร้างได้มาตรฐาน จะประกอบด้วยมาตราส่วนที่นำมาใช้ประเมินขนาด และระยะทางได้
1.1 เส้นเมริเดียนหรือเส้นแวง เป็นเส้นที่ลากจากขั้วโลกเหนือไปยังขั้วโลกใต้ ซึ่งกำหนดให้มีค่าเป็น 0 องศา ที่เมืองกรีนิช ประเทศอังกฤษ 1.2 เส้นขนาน เป็นเส้นที่ลากรอบลูกโลกทุกเส้นจะขนานกับเส้นศูนย์สูตร
เข็มทิศเป็นเครื่องมือสำหรับใช้ในการหาทิศทางของจุดหรือวัตถุ โดยมีหน่วยวัดเป็นองศาเปรียบเทียบกับจุดเริ่มต้น เข็มทิศใช้ในการหาทิศทางโดยอาศัยแรงดึงดูดระหว่างสนามแม่เหล็กขั้วโลก (Magnetic Pole) กับเข็มแม่เหล็ก ซึ่งเป็นองค์ประกอบสำคัญที่สุดของเครื่องมือนี้ เข็มแม่เหล็กจะแกว่งไปได้โดยอิสระในแนวนอน เพื่อให้แนวเข็มชี้อยู่ในแนวหรือเหนือ – ใต้ ไปยังขั้วแม่เหล็กโลกตลอดเวลา หน้าปัดเข็มทิศซึ่งคล้ายกับหน้าปัดนาฬิกาจะมีการแบ่งโดยรอบเป็น 360 องศา สำหรับหาทิศทางจากแนวทิศเหนือแม่เหล็ก การออกแบบหน้าปัดแตกต่างกัน แต่ส่วนมากจะเป็นแบบแบนและเห็นเข็มทิศแกว่งได้ แต่บางแบบอาจเป็นทรงกลมเพื่อความสวยงามและสะดวกในการพกพา เช่น นิยมติดไว้ในรถ
2.การใช้เข็มทิศ เนื่องจากการหาทิศทางจริงในแผนที่ต้องใช้เข็มทิศ เพื่อหาทิศเหนือก่อน จึงต้องวางแผนที่ให้ตรงทิศตามเข็มทิศ จากนั้นจึงใช้แผนที่ได้ตามวัตถุประสงค์
รูปถ่ายทางอากาศและภาพจากดาวเทียมเป็นรูปหรือข้อมูลตัวเลขที่ได้จากการเก็บข้อมูลภาคพื้นดินจากกล้องที่ติดอยู่กับยานพาหนะ เช่น เครื่องบินหรือดาวเทียม โดยมีการบันทึกข้อมูลอย่างละเอียดหรือหยาบในเวลาแตกต่างกัน จึงทำให้เห็นภาพรวมของการใช้พื้นที่และการเปลี่ยนแปลงต่างๆ ตามที่ปรากฏบนพื้นผิวโลก เช่น การเกิดอุทกภัย ไฟป่า การเปลี่ยนแปลง การใช้ที่ดิน การก่อสร้างสถานที่ เป็นต้น
แบบฝึดหัด กลุ่มสาระสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม สาระที่ 5 ภูมิศาสตร์ วิชาสังคมศึกษา 1 ส 31101 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 เรื่อง “ เครื่องมือทางภูมิศาสตร์ ” ผลการเรียนรู้ที่คาดหวัง 1. อธิบายประโยชน์ของเครื่องมือทางภูมิศาสตร์ได้ 2. อธิบายองค์ประกอบของลูกโลกและการใช้ลูกโลกได้
คำชี้แจง ให้นักเรียนตอบคำถามต่อไปนี้ 1. การใช้ดาวเทียมในการสำรวจข้อมูล มีผลดีอย่างไร ……………………………………………………………………………………………….. 2 เครื่องมือทางภูมิศาสตร์มีประโยชน์อย่างไร ……………………………………………………………………………………………….. 3. GIS คืออะไร …………………………………………………………………………….. 4. GPS คืออะไร ……………………………………………………………………………. 5. ลูกโลกที่สร้างได้มาตรฐาน มีลักษณะอย่างไร ……………………………………………………………………………………………….. 6. องค์ประกอบหลักของลูกโลก ประกอบด้วยอะไรบ้าง ……………………………………………………………………………………………….. 7. ลูกโลก มีประโยชน์อย่างไร ……………………………………………………………………………………………….. 8.เครื่องมือในการหาทิศทางของจุด หรือวัตถุคืออะไร เฉลยแบบฝึดหัด กลุ่มสาระสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม สาระที่ 5 ภูมิศาสตร์ วิชาสังคมศึกษา 1 ส 31101 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 เรื่อง “ เครื่องมือทางภูมิศาสตร์ ” ผลการเรียนรู้ที่คาดหวัง 1. อธิบายประโยชน์ของเครื่องมือทางภูมิศาสตร์ได้ 2. อธิบายองค์ประกอบของลูกโลกและการใช้ลูกโลกได้
คำชี้แจง ให้นักเรียนตอบคำถามต่อไปนี้ 1. การใช้ดาวเทียมในการสำรวจข้อมูล มีผลดีอย่างไร
2 เครื่องมือทางภูมิศาสตร์มีประโยชน์อย่างไร 0
ตอบได้มั๊ยคะนักเรียน ใช้เข็มทิศดูทางนำเรือไปให้ถึงเส้นชัยนะคะ ตอบถูกข้อละ 1 คะแนน ถ้าตอบถูกทุกข้อถึงเส้นชัยแน่ ๆ ประโยชน์ของการใช้เครื่องมือทางภูมิศาสตร์มีอะไรบ้างประโยชน์ของเครื่องมือทางภูมิศาสตร์
– จำลองสภาพพื้นผิวโลก ให้มีขนาดย่อส่วนลง ช่วยในการศึกษาเรียนรู้เกี่ยวกับพื้นที่ – เป็นเครื่องมือในการปฏิบัติภารกิจประจำของหน่วยงานต่าง ๆ ทั้งหน่วยงานระดับ กระทรวง กรม สำนัก สำนักงาน รวมทั้งองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
เครื่องมือทางภูมิศาสตร์คืออะไร มีอะไรบ้างเครื่องมือทางภูมิศาสตร์คือสิ่งที่มนุษย์ สร้างขึ้นมาเพื่อตรวจสอบและบันทึกข้อมูล ทางด้านภูมิศาสตร์เครื่องมือภูมิศาสตร์ที่สาคัญ ได้แก่แผนที่ลูกโลก เข็มทิศ รูปถ่ายทางอากาศ และภาพถ่ายจากดาวเทียม บทเรียนครั้งต่อไป เรื่อง องค์ประกอบของแผนที่
เครื่องมือทางภูมิศาสตร์ มี อะไร บ้าง ป. 2สิ่งต่างๆ ที่ปรากฏบนพื้นผิวโลก ในพื้นที่จริงสิ่งเหล่านี้มีขนาด กว้างใหญ่ มีรายละเอียดหรืออยู่ห่างไกลจนเราไม่สามารถมองเห็น หรือศึกษาได้ทั้งหมด เราจึงใช้เครื่องมือทางภูมิศาสตร์ ได้แก่ ลูกโลก แผนที่ แผนผัง และรูปถ่าย มาเป็นเครื่องมือในการศึกษา ทำให้เราทราบตำแหน่งและลักษณะทางกายภาพของสิ่งต่างๆ ได้
|