บทความพิเศษ : ดอกบัว ๔ เหล่า หรือ ๓ เหล่าเผยแพร่: 30 มิ.ย. 2552 19:00 โดย: MGR Online Show
เรามักได้ยินได้ฟังเสมอที่มีผู้พูดว่า “เปรียบด้วยพระพุทธเจ้าตรัสว่า บุคคลเปรียบด้วยดอกบัว ๔ เหล่า” (จาก ธรรมลีลา ฉบับ 104 กรกฎาคม 52 โดยอาจารย์วศิน อินทสระ) พระพุทธเจ้าเปรียบเทียบมนุษย์กับดอกบัวอย่างไรพวกที่มีสติปัญญาฉลาดเฉลียว เป็นสัมมาทิฏฐิ เมื่อได้ฟังธรรมก็สามารถรู้ และเข้าใจในเวลาอันรวดเร็ว เปรียบเสมือนดอกบัวที่อยู่พ้นน้ำ เมื่อต้องแสงอาทิตย์ก็เบ่งบานทันที
การที่พระพุทธเจ้าเปรียบมนุษย์เป็นดอกบัว 4 ประเภท เกี่ยวข้องกับเรื่องใดบัวประเภทที่ ๑ ดอกบัวที่พ้นน้ำแล้ว รอแสงพระอาทิตย์จะบานวันนี้ บัวประเภทที่ ๒ ดอกบัวที่ปริ่มน้ำ จะบานวันพรุ่งนี้ บัวประเภทที่ ๓ ดอกบัวที่อยู่ใต้น้ำ ยังอีก ๓ วันจึงจะบาน บัวประเภทที่ ๔ ดอกบัวที่เพิ่งงอกใหม่จากเหง้าในน้ำ จะยังไม่พ้นภัยจากเต่าและปลา
เพราะเหตุใดพระพุทธเจ้าทรงอุปมาอุปไมยพัฒนาการของบุคคลเหมือนดอกบัวสี่เหล่าบัวในทางพระพุทธศาสนา จึงเป็นสิ่งที่น่าเชิดชูบูชา บัว ในทางพุทธศาสนามีความลึกซึ้ง อุปมาเปรียบบุคคลเหมือนดอกบัว 4 จำพวก ได้แก่ บัวพ้นน้ำ ผู้ที่มีความพร้อมมี ปัญญาสามารถมองเห็นเชื่อมโยงสิ่งต่าง ๆ อย่างมีเหตุผลได้ บัวปริ่มน้ำ จำต้องพัฒนาซึ่งเมื่อขยายความเล็กน้อยก็จะมีความเข้าใจ บัวที่อยู่ใต้น้ำ ต้องอาศัยการเพาะบ่ม อบรม
ศาสนาพุทธเปรียบบุคคลที่ฉลาดน้อยกับดอกบัวข้อใดบุคคล ๔ จำพวกเปรียบเหมือนกับบัว ๔ เหล่า ดังนี้ ๑. อุคฆฏิตัญญู ดังบัวที่โผล่พ้นเหนือพื้นน้ำขึ้นมา พอสัมผัสรัศมีพระอาทิตย์ก็จะบานทันที คือ ผู้ที่มีกิเลสน้อยเบาบาง มีสติปัญญาแก่กล้า เพียงแค่ยกหัวข้อขึ้นแสดง ก็รู้แจ้งถึงธรรมได้ ๒. วิปจิตัญญู ดังบัวที่เจริญเติบโตขึ้นมา พอดีกับผิวน้ำแลจักบานในวันต่อมา คือ ผู้ที่มีกิเลส ...
|