ระบบหายใจ ระบบหายใจ คือ ระบบการแลกเปลี่ยนแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ภายในร่างกายกับแก๊สออกซิเจนที่อยู่นอกร่างกาย โดยมีอวัยวะที่สำคัญ ประกอบด้วย จมูก หลอดลม ปอด ถุงลมภายในปอด กะบังลมและซี่โครง อากาศที่เราหายใจเข้าไปมีแก๊สออกซิเจนประมาณ 21% แต่เมื่อหายใจออกแก๊สออกซิเจนจะลดลงเหลือ 16% ให้นักเรียนสังเกตจากรูป ส่วนประกอบของอากาศในลมหายใจเข้าและในลมหายใจออกแตกต่างกันอย่างไร ที่มาภาพ :http://joongka333.blogspot.com/2013/03/blog-post.html อวัยวะที่เกี่ยวข้องกับระบบหายใจ 1.จมูกเป็นอวัยวะภายนอกที่มองเห็นได้ชัดเจน ทำหน้าที่เป็นทางผ่านของอากาศ โดยมีขนจมูกกรองฝุ่นละอองต่างๆที่ผ่านเข้าระหายใจเข้า และมีเยื่อเมือกหนาบุอยู่ คอยดักจับเชื้อโรคและยังมีกลุ่มประสาทสัมผัสคอยรับกลิ่น 2.คอหอย กล่องเสียง และหลอดลมทำหน้าที่เป็นทางผ่านของอากาศที่ต่อจากจมูกที่เราหายใจ ปลายของหลอดลมจะเชื่อมต่อกับขั้วปอดทั้ง 2 ข้าง 3.ปอดปลอดมี 2 ข้าง วางอยู่ทรวงอก อากาศที่ผ่านหลอดลมมาจะเข้าสู่ขั้วปอด และแยกไปตามแขนงขั้วปอด ซึ่งปอดเป็นอวัยวะที่สำคัญที่สุดในระบบหายใจ มีปอดด้านซ้ายและปอดด้านขวา ปอดจะทำหน้าที่ในการนำก๊าซ CO2ออกจากเลือด และนำออกซิเจนเข้าสู่เลือด ปอดจึงมีรูปร่างใหญ่ มีลักษณะยืดหยุ่นคล้ายฟองน้ำด้านนอกของปอดทั้งสองข้างจะมีเยื่อบางๆ ห่อหุ้ม เพื่อให้ปอดไม่ได้รับอันตราย เรียกว่าเยื้อหุ้มปอดเยื้อหุ้มปอดไม่เพียงคลุมปอดเท่านั้น ยังไปบุผิวหนังด้านในของทรวงอกอีก หรือกล่าวได้อีกอย่างหนึ่งว่า เยื่อหุ้มปอดซึ่งมี 2 ชั้น ระหว่าง 2 ชั้นนี้มี ของเหลวอยู่นิดหน่อย เพื่อลดแรงเสียดสี ระหว่างเยื่อหุ้มมีโพรงว่าง เรียกว่าช่องระหว่างเยื่อหุ้มปอด 4.กะบังลมและซี่โครงทำหน้าที่เป็นกลไกสำคัญในการหายใจ ขณะที่ปริมาณแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ในกระแสเลือดมาก งานมายังกะบังลมและซีกโครงทำให้กะบังลมหดและซีกโครงเคลื่อนตัวสูงขึ้น ทำให้เกิดการหายใจเข้า การหายใจเข้ากล้ามเนื้อกะบังลมหดตัวและกล้ามเนื้อยึดกระดูกซี่โครงดึงกระดูกซี่โครงให้ยกตัวขึ้น ปริมาตรของช่องอกที่เพิ่มขึ้น ทำให้ความดัน ในช่องอกลดลง ส่งผลให้อากาศจากภายนอกเคลื่อนที่เข้าสู่ปอด ที่มาภาพ:https://anatomyfivelife.wordpress.com การแลกเปลี่ยนแก๊สที่ถุงลม จะเกิดการแลกเปลี่ยนแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ แก๊สออกซิเจน แก๊สในโตรเจน และไอน้ำ ผ่านเข้า-ออกถุงลมโดยผ่านเยื้อบางๆของถุงลม เลือดที่ผ่านหัวใจจะเข้าสู่ปอด ซึ่งเป็นเลือดที่มีปริมาณออกซิเจนต่ำ มีปริมาณคาร์บอนไดออกไซด์สูง เมื่อมาถึงถุงลมจะเกิดการแลกเปลี่ยนแก๊ส โดยออกซิเจนจากถุงลมจะแพร่เข้าสู่เส้นเลือด ขณะเดียวกันคาร์บอนไดออกไซด์ในเส้นเลือดจะแพร่เข้าสู่ถุงลม และจะขับออกทางลมหายใจ ที่มาภาพ :http://www.bwc.ac.th/e-learning/virachai02/haijai.htm �������� ��йӤ�����͡䫴��͡�ҡ���� ���Ͷ�ҨС�������ͧ��᷺��ԫ�� ��������кǹ������� �����Ҽ�ҭ�������� ����Դ��ѧ�ҹ�����ժ��Ե ���� �����ӡԨ������ҧ� 㹡�ô�ç�վ ��кǹ������㨢ͧ�ѵ�����٧ ���� 2 ��鹵 �����ѡ�����Է�� ��� ��������������� (internal respiration ���� cellular respiration)
�繡�ù��ҡ������������������ҧ�������Դ����š����¹���
�繢�鹵�ͧ��������������ë���ջ�ԡ������������Ǣ�ͧ�ҡ��� ��ԡ��������� �����������������ҹ�� �ѧ��辺�����ժ��Ե�������� �� ���� ��������������� ��Ш��Թ����� �繵� 㹺�����������ͧ����ǡѺ���������¹͡ ���ͷ�����¡�ѹ��� ����š����¹
����á : �繡�ù���ʨҡ����Ǵ����������������ժ��Ե (ventilation) ��������ǹ�˭����Ǣ��� ����价���ç���ҧ�ͧ����š����¹��� ������ ��觷���Ӥѭ㹡�ù�����͡��ਹ�ҡ����Ǵ�������㹡�����ҧ��ѧ�ҹ (���͡�������дѺ����) ��ТѺ������͡䫴��͡�� ����Ǵ����㹷���� �Ҩ���ҡ�� ���� ��� ����͡��ਹ����ǹ���������ҡ�� (����ҳ 21%) ������������㹹�� (����ҳ 1%) ����š����¹��� ��ͧ�Ӽ�ҹ��鹷������ (respiratory surface) ������ѡɳ�������ͺҧ� ���������ʫ����ҹ���-�͡�� ��о�鹷����е�ͧ���ѡɳ���¡��� �ç���ҧ������š����¹��� �����ժ��Ե������ա�þѲ�������ҧ���Ѳ�ҡ�� �ѧ���������� �ǡ�ѵ������ǹ�˭�����˧�͡ �ѵ�캡����ʹ ���� ����� �ç���ҧ������š����¹��ʹ���Ҩ������ 4 ������ �ѧ���仹�� 1. ��Ǣͧ��ҧ (body surface) �ѡ����ѵ������ ������Ѵ��ǹ�ͧ��鹷���ͻ���ҵ��٧ (�� ��Ҵ������ ������ ����ẹ)
2. �˧�͡ (gill) �繾�鹷�����㨢ͧ�ѵ�������»�����������ѵ���˭� �� ��� 仨��֧ ��� ��� ��Ҵ��
��Ҩл�����Ӽ�ҹ�ҡ���价���˧�͡ (����繻�ҷ����ѧ���¹�� ��Өм�ҹ����˧�͡�ͧ) �������д١������˧�͡ ����ἧ�˧�͡ 2 �� ��觻�Сͺ���� �蹺ҧ� (lamella) ��������ż�ҹ lamella ���ʹ�����ż�ҹ仵��������ʹ���� lamella �д֧�͡��ਹ�ҡ��� ����ѧࡵ��� ���ʹ�����㹷�ȷҧ���ç�����Ѻ�ͧ��ӷ���ҹ lamella ��駹�����ͪ���㹡�ôٴ��� �͡��ਹ�Ҩҡ�������ٻ��� 1.4 ���ҧ�ջ���Է���Ҿ
����Է���Ҿ㹡�ô֧����͡��ਹ�ҡ���
���٧��֧ 80% ��ҷ�ȷҧ�����Ţͧ��Ӽ�ҹ�
�����ŧ �������Ҵ�˭���������dz��ҧ�ӵ������ᵡᢹ��繷�͢�Ҵ���
4. �ʹ (lung) ����ѵ���ա�д١�ѹ��ѧ������躹������� �ҡ�Ȩҡ��¹͡�м�ҹ��ҷҧ�٨�١
������㨢ͧ�ѵ�����ա�д١�ѹ��ѧ��ͧ���÷ӧҹ�ͧ�к����ҧ���� 4 �к� ��� 1. �к��ҧ�Թ���� (respiratory system) ���к�����Сͺ�����������������ҧ��˹�ҷ�������ѹ���͡��ਹ���������� �����Դ����Ҿ�ҭ������ѧ�ҹ��ТѺ������͡䫴��͡�ҡ���� 2. �к���������� (muscular system) ����㹡��˴�����Ф��µ�Ǣͧ�����з���˹�ҷ������ 3. �к�������¹���ʹ (circulartory system) ��Сͺ仴������� ������ʹᴧ ������ʹ�� ������ʹ��� �����͡��ਹ ��Ф�����͡䫴�价�����ҧ��� 4. �к�����ҷ�ѵ��ѵ� (autonomic nervous system) ��˹�ҷ��Ǻ�����䡡���������ҧ��� �ٹ�������� (respiratory center) ���ͧ ������ҧ���仹�����к��ҧ�Թ���㨢ͧ����觻�Сͺ仴��� 1. �٨�١ (nostril) ��� �ç��١ (nasal cavity) ��١�� 2 �ա ����-��� �ա�д١�� �������º 2. ����� (pharynx) ���ѡɳ��繷�ͷ��ش��¡�����������º ��������ҧ��١�Ѻ��ʹ����� 3. ���ͧ���§ (larynx) �ѡɳ����� 2 �� �������С�������ѹ�繪������ 4. ��ʹ�� (trachea) �ѡɳ���ǧ��ǹ��д١�� �ٻ��� c �¡�д١�� �¡�繢�ҧ�����Т�ҧ����㹤� ���ǻʹ��ҧ��� 6. �ʹ (lung) ���ᢹ����ǻʹ (bronchiole)
7. �ا������ 㹻ʹ (alveolus ���� air sac)
������������������͡ �繡�ù�������-�͡�����ժ��Ե���ͷ�����¡��� ventilation �ѵ������§�١���¹���������¡�÷�������ҵâͧ��ͧ͡�����������
�����ʹ ��â��µ�Ǣͧ��ͧ͡ �Դ��鹨ҡ��÷ӧҹ (�������) �����ѹ�����ҧ��кѧ�� �����ҧ���������� ��������ͫ���çᶺ�͡��˴���
(ᶺ㹤��µ��) ��д١����ç ��������͡�Դ����¡�䡷��ç�ѹ�����Ѻ���������� ����Ǥ��
��â��µ�Ǣͧ��ͧ͡�����ҧ���������� �������������ͧ͢��ͧ͡��лʹ�״�͡
����ػ �ѵ������§�١���¹� �����¡������¹�ŧ�ͧ�����ѹ�ҡ��㹻ʹ
��äǺ���������� �ѵ�����㨵�����Ԩ��� 10 � 14 ���駵�ҷ� �������ѹ��Ѻ������ͧ����͡��ਹ
��䡡�����㨶١�Ǻ��������ٹ��Ǻ���������� (respiratory center)
�ҡ����Ǵ���� �������������ҧ� ��������Դ��кǹ��������дѺ���� ��йӢͧ���¨ҡ ����͡��പѹ�ͧ�������ä�ͤ�����͡䫴��͡��������Ǵ���� ���ʹ�繵�������§�͡��ਹ ��Ф�����͡䫴������ҧ�ʹ������������ (����) ������ҧ
����š����¹�����С�ù��͡��ਹ����������� �����駡���Ѻ������͡
�ѧ�ʴ���ٻ��� 1.11 �к�������¹���ʹ�����ʹ������͡��ਹ�����Ф�����͡䫴�
��ù�����͡��ਹ�����������������Ѻ��ʤ�����͡䫴����ѧ�ʹ��ѵ������§�١ �ٻ��� 1.12 �ʴ������繤����ѹ�͡��ਹ��Ф�����͡䫴���ҡ�ȷ���������
��������ѹ�������ҧ�ʹ�������㹡�ÿ͡���ʹ �Ҩ��ػ��ѧ����ʴ������Ҿ��� 1.13 ���㨷ҧ�ա��Ҩ��Ѻ���ʹ������͡��ਹ��� (40 ��.��ͷ) �������ѧ�ʹ �Դ����š
(simple diffusion) �ҡ������������٧仵�� ����Դ����дѺ˹�� ����ҳ�͡��ਹ �������Ҩй����Թ� ������ ���㹤����繨�ԧ��鹨��յ���Ѻ�͡��ਹ (respiratory carrier) ��� �����źԹ������õչ�������ʹᴧ ��������ʹ����ö�Ѻ�͡��ਹ��������鹶֧ 60 � 70 ��� �������º�Ѻ�����������������������źԹ
�����źԹ (hemoglobin) ���õչ��Ҵ�˭� ��Сͺ 4 ˹������� ����˹�������
����鹢ͧ�͡��ਹ��� ��èѺ�ѹ��й��� ��Ҥ�������鹢ͧ�͡��ਹ�٧ ��èѺ�ѹ�����������٧ �ҡ��� ��ҡ���ó��Ẻ������¡��� cooperative binding ��������ö㹡�èѺ�Ѻ�͡��ਹ �ͧ�����źԹ����Ѵ�������Тͧ���������Ǣͧ�͡��ਹ ����������¹��ҿ�����ҧ��ҹ�� �Ѻ��� �����ѹ�͡��ਹ �����ҿ������ٻ��� S �ѧ�ʴ���ٻ��� 1.15
�ҡ�ٻ
�����������ͻ���ҳ 40% �ͧ�͡��ਹ�ж١���
(������������������ͧ����ء�Թ) ���������Ǣͧ�͡��ਹ������źԹ��鹨�����¹仵����� pH �ͧ���ʹ ��觨�Ŵ���ŧ�����
���ҧ�á��� ��������ʹ�ҷ��ʹ��л���¤�����͡䫴��͡� �ô����ԡ����ŧ
������͡䫴�����ʹ�١���͡�͡��ҧ����� 3 �Ը� ��� 1. �����źԹ�ШѺ�Ѻ������͡䫴���ҧ��ǹ�¤�����͡䫴�зӻ�ԡ����� 2.
������͡䫴���ǹ�˭��������������ʹ��ٻ�ͧ交���� (HCO3-) 3.
������͡䫴�١���͡�ҡ������������Ը���� (passive diffusion) ����ҳ 7%
|