พิกัดภูมิศาสตร์ที่เชื่อมโยงกับโหราศาสตร์ไทยมีศาสตร์การทำนายหลายแขนงที่ใช้ดวงดาวเป็นการอ้างอิงประกอบการทำนายชะตาชีวิตหรือลักษณะนิสัยของคนคนหนึ่ง โดยโหราศาสตร์ก็เป็นศาสตร์ที่เชื่อมโยงกับดาราศาสตร์และภูมิศาสตร์ด้วยเช่นกัน ด้วยการบอกตำแหน่งที่เราเกิด ประกอบกับเวลา ณ ขณะนั้นที่กลุ่มดาวต่าง ๆ เช่น กลุ่มดาวจักรราศีหรือดาวเคราะห์ ทำมุมกับพื้นโลกด้วยการอ่านค่าพิกัดของดวงดาวด้วยระบบพิกัดขอบฟ้า ซึ่งเครื่องบอกเวลาที่สำคัญที่สุดของวิชาโหราศาสตร์คือ “ดวงอาทิตย์” ที่เชื่อมโยงกับดาราศาสตร์ด้านการเคลื่อนที่ของโลก ดวงอาทิตย์ และดวงดาว ที่สัมพันธ์กัน ภาพที่ 1 แผนที่ดาวแบบโบราณ เพื่อการทำนายทางโหราศาสตร์ ทำความรู้จักกับเส้นละติจูดและเส้นลองจิจูด ภาพที่ 2 จำลองเส้นละติจูดและลองจิจูดอย่างง่าย เส้นละติจูด (Latitude) และลองจิจูด (Longitude) เป็นเส้นบอกพิกัดด้วยระบบทางภูมิศาสตร์ (Geographic coordinate systems) แบบที่ทำความเข้าใจได้ง่ายที่สุดเลยก็ว่าได้ ซึ่งเป็นระบบพิกัดที่กำหนดตำแหน่งต่างๆ บนพื้นโลก เริ่มแรกของการทำความเข้าใจเรื่องนี้ อธิบายด้วยการใช้ลูกโลกจำลองหรือลองจินตนาการถึงโลกกลมๆทั้งใบของเรา โดยที่เรากำหนดจุดหนึ่งขึ้นมาก่อนเป็นจุดอ้างอิงหลัก คือ “จุดศูนย์สูตร” แล้วลากเส้นจากจุดนี้ไปรอบโลกจากทิศตะวันออกไปตะวันตก วนรอบโลกไปจนมาหยุดที่จุดเดิม จนกลายเป็นเส้นรอบวงของโลก กลายเป็น “เส้นระนาบศูนย์สูตร” ซึ่งถือว่าเป็นเส้น “ละติจูด (Latitude)” ซึ่งแบ่งโลกออกเป็นซีกโลกเหนือและซีกโลกใต้ มีค่าเชิงมุม 90 องศาพอดี ดังนั้นการใช้ค่าระยะเชิงมุมของละติจูดอ้างอิงบอกตำแหน่งต่างๆ นอกจากจะกำหนดเรียกค่าวัดเป็น องศา ลิปดา และพิลิปดา แล้ว จะกำกับด้วยตัวอักษรบอกทิศทางเหนือหรือใต้เสมอ เช่น ละติจูดที่ 15 องศา 10 ลิปดา 5 พิลิปดาเหนือ ต่อมาให้ลากเส้นจากจุดเดิมคือ “จุดศูนย์สูตร” แต่เปลี่ยนเป็นลากขึ้นไปทางทิศเหนือ วนรอบโลกมาทางทิศใต้จนลากกลับมาที่เดิม ก็จะได้เส้น “ลองจิจูด (Longitude)” เมื่อลากทั้ง 2 เส้นเรียบร้อยแล้ว จะเกิดจุดตัดที่เป็นพิกัดขึ้น เมื่อเราเคลื่อนย้ายระยะห่างออกไป หมุนไปรอบๆลูกโลก ก็จะได้จุดพิกัดนี้เต็มไปหมด เป็นช่องตารางที่สังเกตเห็นได้จากลูกโลก การกำหนดพิกัดนี้ก็จะแบ่งตามระยะเชิงมุมที่ห่างจากศูนย์กำเนิดของละติจูดและลองจิจูดที่กำหนดขึ้นสำหรับศูนย์กำเนิดของละติจูด (Origin of latitude) นั้น ภาพที่ 3 แสดงการนับพิกัดเชิงมุม การใช้พิกัดทางภูมิศาสตร์นี้จึงเป็นจุดเริ่มต้นว่าเราอยู่ตรงไหนบนโลก เมื่อตอนที่เราเกิด เราก็สามารถบอกคร่าว ๆ ได้ว่าเราเกิดที่พิกัดตำแหน่งที่เท่าไหร่ของโลกใบนี้ โดยอ้างอิงจากพิกัดของโรงพยาบาลที่เราเกิด หรือพิกัดของหมู่บ้านที่เราเกิด เป็นต้น เมื่อรู้ตำแหน่งทางภูมิศาสตร์บนโลกแล้ว ต่อไปก็คือการวัดตำแหน่งที่เราเกิดกับตำแหน่งของดวงดาวบนท้องฟ้าด้วยระบบพิกัดขอบฟ้านั่นเอง การบอกตำแหน่งของดวงดาวด้วยระบบพิกัดขอบฟ้า ระบบพิกัดขอบฟ้า (Horizontal System) หรือบางทีเรียกว่า Altitude and Azimuth system เป็นการบอกตำแหน่งดาวเพื่อให้รู้ว่าดาวอยู่เหนือขอบฟ้า (celestial horizon) เป็นระยะทางตามมุมเท่าใด และอยู่ห่างจากตำแหน่งเทียบบนเส้นขอบฟ้ามากน้อยเพียงใด ความหมายของคำที่ใช้ในระบบขอบฟ้ามีดังนี้ ภาพที่ 4 แผนภาพจำลองระบบพิกัดขอบฟ้า
ในการดูดาวแต่ละครั้งก็จะมีแผนที่ดาว ที่มีลักษณะเป็นวงกลม บอกค่ามุมต่าง ๆ และตำแหน่งดาว ชื่อเรียกดาว รวมไปถึงกลุ่มดาวต่างๆ โดยวิชาโหราศาสตร์จะเน้นไปที่การเคลื่อนที่ของดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์ ดาวเคราะห์และกลุ่มดาวจักรราศี ที่เคลื่อนมาอยู่ในตำแหน่งที่ซ้อนทับกัน ณ พิกัดภูมิศาสตร์ที่เป็นสถานที่เกิดของคนคนนั้นเป็นหลัก และรองลงมาก็คือตำแหน่งของกลุ่มดาวจักรราศีที่ทำมุมต่างๆ (ซึ่งส่วนมากจะอ้างอิงจากเส้นขอบฟ้า) กับตำแหน่งที่เราเกิด ณ พิกัดภูมิศาสตร์บนพื้นโลก การทำนายทางโหราศาสตร์กับการเคลื่อนที่ของดวงดาว วัน เดือน ปี และเวลาที่เราเกิด เป็นการเชื่อมโยงกันระหว่างตำแหน่งของดวงอาทิตย์ ดวงดาว (รวมถึงดวงจันทร์ที่เป็นบริวารของโลกด้วย) อันสัมพันธ์กับพิกัดทางภูมิศาสตร์และดาราศาสตร์ที่บ่งบอกพิกัด ณ จุด ที่เราเกิด ที่ทางโหราศาสตร์เรียกว่า “เวลาตกฟาก” นั่นเอง การดูดวงจึงสามารถเรียกได้ว่าสามารถอ้างอิงตามหลักการทางภูมิศาสตร์และดาราศาสตร์ที่น่าสนใจอีกอย่างหนึ่ง ส่วน “การตีความ” หรือ “การทำนาย” ความหมายที่อ่านได้จากความเชื่อมโยงดังกล่าวนั้น ถือเป็นความเชื่อส่วนบุคคล ซึ่งก็เป็นศาสตร์ที่มีมาตั้งแต่เกิดอารยธรรมมนุษย์ขึ้นเมื่อหลายพันปีมาแล้ว แหล่งที่มา รศ. ยืน ภู่วรวรรณ, สำนักบริการคอมพิวเตอร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. สืบค้นเมื่อวันที่ 20 กุมภาพันธ์ 2563. จาก https://web.ku.ac.th/schoolnet/snet2/knowledge_math/math_ast_hora.htm โปรซอฟท์ คอมเทค. ละติจูด, ลองจิจูด กับการบอกพิกัดทางภูมิศาสตร์. สืบค้นเมื่อวันที่ 20 กุมภาพันธ์ 2563. จาก https://www.prosoftgps.com/Article/Detail/72143 อมร เพ็ชรสว่าง. ระบบพิกัดในแผนที่. สืบค้นเมื่อวันที่ 20 กุมภาพันธ์ 2563. จาก https://www.gistda.or.th/main/th/node/873 หัวเรื่อง และคำสำคัญ พิกัดทางภูมิศาสตร์,เส้นละติจูด,ลองจิจูด,ระบบพิกัดขอบฟ้า,โหราศาสตร์,ดาราศาสตร์ ประเภท แบ่งตามผลผลิต สสวท. บทความ รูปแบบการนำเสนอ แบ่งตามผลผลิต สสวท. สื่อสิ่งพิมพ์ในรูปแบบดิจิทัล ลิขสิทธิ์ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.) วันที่เสร็จ วันอังคาร, 03 มีนาคม 2563 สาขาวิชา/กลุ่มสาระวิชา โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ ช่วงชั้น มัธยมศึกษาตอนปลาย กลุ่มเป้าหมาย นักเรียน ดูเพิ่มเติม คุณอาจจะสนใจ
Hits (16081)ในอดีตที่ผ่านมานั้นมนุษย์เรารู้จักดาวหางเพียงแค่ว่ามันเป็นวัตถุก้อนกลม ๆ อยู่บนฟ้าที่ทอดหางยาว คนใน ...
Hits (2711)ฟังก์ชันตรีโกณมิติมีความสำคัญมากในการศึกษาศาสตร์สาขาต่าง ( ทั้งทางด้านคณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์เนื่อ ... |