Show สวัสดีค่ะ วันนี้แอดมินชินจะขอนำเรื่องของกลองมโหระทึกมาพูดกันนะค่ะ เชื่อว่าหลายคนคงสงสัยกันใช่ไหมคะ ว่าลวดลายที่อยู่บนหน้ากลองต่างๆ นั้นมีความหมายที่แอบแฝงและมีความสำคัญยังไงนะคะ กลองมโหระทึกที่ทำขึ้นในอดีตนะค่ะมีความสำคัญกับพิธีกรรมต่างๆ ของผู้คนในช่วงเวลานั้น อาทิเช่น การเกษตรหรือการเพาะปลูก พิธีกรรมเกี่ยวกับการตาย และการสงคราม ซึ่งจะทำให้ลวดลายมีความแตกต่างกันออกไปตามวัตถุประสงค์ขอการนำไปใช้นั่นเองค่ะ และกลองแต่ละที่ที่พบในประเทศไทยจะมีลักษณะที่แตกต่างกันออกไป นอกจากในไทยแล้วที่พบกลองมโหระทึกมากที่สุดจะอยู่ที่เวียดนามค่ะ ซึ่งเรียกว่าเป็นวัฒนธรรมดองซอน ทำให้การพบกลองมโหระทึกในประเทศไทย อาจสันนิษฐานได้ว่ามีความสัมพันธ์กันทางใดทางหนึ่งโดยการติดต่อค้าขายแลกเปลี่ยนสินค้ากัน ทำให้กลายเป็นวัฒนธรรมร่วมกันของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ค่ะ สำหรับนัยยะแฝงจะพบได้จากการตีความสัญลักษณ์ต่างๆ ที่พบบนตัวกลอง เช่น ถ้าพบว่าเป็นรูปกบ สันนิษฐานได้ว่าผู้คนในวัฒนธรรมกลุ่มนี้มีความเชื่อว่ากบเป็นสัตว์ที่เป็นสัญลักษณ์แห่งความอุดมสมบูรณ์ ซึ่งสอดคล้องกับวิถีชีวิตคือการทำการเพาะปลูกนั่นเอง กลองมโหระทึก เป็นกลองชนิดหนึ่งที่ใช้ในการประกอบพิธีกรรมทางความเชื่อ ซึ่งมีอายุประมาณ 2,000 – 3,000 ปีมาแล้ว ทำด้วยโลหะผสมระหว่างทองแดงกับดีบุกเป็นส่วนใหญ่ ลักษณะรูปร่างคล้ายทรงกระบอก ส่วนหน้ากลองและฐานนั้นผายออก มีด้านหนึ่งเป็นแผ่นเรียบซึ่งเป็นส่วนของหน้ากลอง ส่วนอีกด้านหนึ่งเป็นส่วนฐานเป็นรูปกรวยและกลวง กลองมโหระทึกนั้นมีกำเนิดในแถบเทือกเขาทางตอนเหนือของประเทศเวียดนาม จัดอยู่ในกลุ่มวัฒนธรรมดองซอน ต่อมาได้รับเอาวิธีการหลอมโลหะมาจากจีน ในส่วนของประเทศไทยนั้น มีหลักฐานปรากฏชัดว่า ได้มีการผลิตและใช้กลองมโหระทึกมาตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ในยุคโลหะเป็นต้นมา รูปแบบกลองมโหระทึก ลวดลายประดับ 2. ลายนกบิน เป็นลายรูปสัตว์ที่สำคัญลายหนึ่งที่พบบนหน้ากลองมโหระทึก ลายนกบินที่พบส่วนใหญ่จะมีหลายตัวตั้งแต่ 4 ตัวขึ้นไป สัญนิษฐานว่าลายนกบินนั้นอาจหมายถึงนกส่งวิญญาณตามความเชื่อของกลุ่มชน คือใช้ในการประกอบพิธีกรรมเกี่ยวกับความตาย
3. ประติมากรรมลอยตัวรูปกบ ความสำคัญของกบบนขอบหน้ากลองสันนิษฐานว่าเนื่องจากกบเป็นสัตว์ที่คนในสังคมเกษตรคุ้นเคย เป็นสัตว์ที่บ่งบอกถึงความอุดมสมบูรณ์ คาดว่ากลองมโหระทึกแบบนี้น่าจะเกี่ยวกับการเกษตรกรรม วัตถุประสงค์ในการผลิตกลองมโหระทึก ภาพ : มโหระทึกและฆ้องชัยในพระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ กลองมโหระทึกที่พบจากชุมชนโบราณเขาสามแก้ว พบในบริเวณเขาสามแก้ว ตำบลนาชะอัง อำเภอเมือง
จังหวัดชุมพร ปัจจุบันจัดแสดงอยู่ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ชุมพร ภาพ : กลองมโหระทึก ขนาด (ฐาน) ศก.18.5 ซม. สูง 16.5 ซม. (หน้ากลอง) ศก.15.5 ซม. ชนิด สำริด สมัยก่อนประวัติศาสตร์ พุทธศตวรรษที่ 5-10 ลักษณะวัตถุ : หน้ากลองตกแต่งลายดวงอาทิตย์หรือดาว 8 แฉก ล้อมรอบด้วยลายนกกระสาบินทวนเข็มนาฬิกา ประวัติ : พบที่แหล่งโบราณคดีเขาสามแก้ว อำเภอเมือง จังหวัดชุมพร นำมาจาก พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร เมื่อวันที่ 21 สิงหาคม 2540 ภาพ : กลองมโหระทึก ขนาด กว้าง 76 ซม. สูง 56 ซม. (หน้ากลอง) ศก.68.5 ซม. ชนิด สำริด สมัยก่อนประวัติศาสตร์ พุทธศตวรรษที่ 5-10 ลักษณะวัตถุ : หน้ากลองตกแต่งลายดวงอาทิตย์หรือดาว 12 แฉก คั่นด้วยลายหางนกยูงล้อมรอบด้วยลายนกกระสาบินทวนเข็มนาฬิกาและลายเรขาคณิต ด้านข้างกลองตอนบนมีหู 4 หู โดยรอบ ตัวกลองตกแต่งลายวงกลมมีจุดตรงกลางมีเส้นทแยงในแนวตั้ง ประวัติ : พบที่แหล่งโบราณคดีเขาสามแก้ว อำเภอเมือง จังหวัดชุมพร นำมาจาก พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร เมื่อวันที่ 21 สิงหาคม 2540 ภาพ : กลองมโหระทึก ขนาด สูง 51 ซม. ศก.หน้ากลอง 69 ซม. ชนิด สำริด สมัยก่อนประวัติศาสตร์ พุทธศตวรรษที่ 5-10 ลักษณะวัตถุ : ทรงกลมสีเทาดำ หน้ากลองแบนราบ ตัวกลองป่องออกแล้วคอดเข้า ก่อนผายออกเป็นฐานมีหูสี่คู่ ภายในกรวง หน้ากลองตกแต่งลายดวงอาทิตย์สิบสี่แฉกล้อมรอบด้วยลายเส้น ลายจุด ลายนกยูงเหลียวหลังจำนวนหกตัว ลายปีกใบพัดจำนวนสิบสองตัว และลายนกกระสาสิบหกตัว บินทวนเข็มนาฬิกา ด้านข้างกลองตกแต่งลายเส้น ลายวงกลม ลายเส้นทแยง ในกรอบสี่เหลี่ยมผืนผ้าและลายวงกลมขนาดเล็ก ประวัติ : พบในคลองท่าตะเภา ตำบลบางลึก (เขาสามแก้ว) อำเภอเมือง จังหวัดชุมพร นำมาจากพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ นครศรีธรรมราช เมื่อวันที่ 29 มิถุนายน 2554 ภาพ : ลวดลายบนหน้ากลองมโหระทึก ----------------------------------------- เอกสารอ้างอิง แหล่งวัฒนธรรมดองซอนตั้งอยู่ที่ใดวัฒนธรรมดงเซิน เป็นวัฒนธรรมในยุคสำริด มีศูนย์กลางอยู่ในบริเวณที่ราบลุ่มแม่น้ำแดงทางตอนเหนือของประเทศเวียดนาม วัฒนธรรมดงเซินเป็นวัฒนธรรมที่มีอิทธิพลต่อวัฒนธรรมอื่น ๆ ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ทั้งในคาบสมุทรและในหมู่เกาะต่าง ๆ
กลองมโหระทึกได้มาจากแหล่งวัฒนธรรมใดสันนิษฐานว่าต้นตอของกลองมโหระทึกมาจากวัฒนธรรมดงเซิน (Dong Son) ซึ่งเป็นวัฒนธรรมหนึ่งในยุคก่อนประวัติศาสตร์ของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มีอายุประมาณ 2,000 ปีจนถึง 1,000 กว่าปีก่อนคริสตกาล มีศูนย์กลางอยู่ที่หมู่บ้านแห่งหนึ่งในแขวงทันหัวของเวียดนามตอนเหนือ หรือที่เรียกว่าแคว้นตันเกี๋ย
วัฒนธรรมดองซอนพบครั้งแรกที่ประเทศใดเป็นวัฒนธรรมของมนุษย์สมัยก่อนประวัติศาสตร์ในแถบ เอเชียอาคเนย์ ที่รู้จักการนำโลหะมาทำเครื่องมือเครื่อง ใช้เป็นกลองมโหระทึกบ้าง ขวานสำริดมีป้องบ้าง และ ลูกกระพรวนมีลายก้นหอยบ้าง ศาสตราจารย์ชิน อยู่ดี กล่าวว่าหลักฐานเหล่านี้พบครั้งแรกที่เมืองดองซอน จังหวัดลั่นหัว (Thanh-hoa) ประเทศเวียดนามอายุ
หลักฐานแสดงความเจริญรุ่งเรืองของวัฒนธรรมดองซอนคืออะไรกลองมโหระทึกสำริดที่พบแพร่กระจายในแหล่งโบราณคดีในจีนใต้ (มณฑลยูนาน มณฑลกวางสี) เอเชียตะวันออก เฉียงใต้ ทั้งส่วนที่เป็นแผ่นดินใหญ่ คาบสมุทรมลายู และเกาะต่างๆในทะเลจีนใต้ เป็นหลักฐานแสดงถึงความสัมพันธ์กับวัฒนธรรมดองซอน ซึ่งมีแหล่งกำเนิดและเจริญรุ่งเรืองขึ้นบริเวณลุ่มแม่น้ำแดงในประเทศเวียดนาม และบริเวณจีนใต้เมื่อประมาณ ...
|