ประโยชน์ ของ สารละลาย กรด -- เบส

ในชีวิตประจำวันเราจะพบกับสารต่าง ๆ ซึ่งบางชนิดมีสมบัติเป็นกรด บางชนิดมีสมบัติเป็นเบส โดยสารละลายกรด - เบส มีทั้งประโยชน์และโทษต่อสิ่งมีชีวิตและสิ่งแวดล้อม ดังนั้นเราควรจะเลือกใช้สารต่าง ๆ อย่างระมัดระวังและเหมาะสม
กรดในชีวิตประจำวัน
     สารละลายที่มีคุณสมบัติเป็นกรดที่เราใช้ในชีวิตประจำวัน เช่น
     -น้ำอัดลม ประกอบด้วยกรดคาร์บอนิก
     -น้ำส้มและน้ำผลไม้ที่มีรสเปรี้ยวประกอบด้วยกรดซิตริกซึ่งมีอยู่ในส้ม มะนาว ส้มโอ
     -ใช้ในการปรุงแต่งรสอาหาร เช่น กรดแอซีติก ซึ่งมีในน้ำส้มสายชู เป็นต้น
     -ใช้ในสารทำความสะอาดพื้นบ้าน เช่น กรดไฮโดรคลอริก เป็นต้น

เบสในชีวิตประจำวัน
     สารละลายเบสที่เราใช้ในชีวิตประจำวันมีมากมายหลายชนิด เช่น
     -โซเดียมไบคาร์บอเนต ในปากของเรามีแบคทีเรียอาศัยอยู่แบคทีเรียเหล่านี้ใช้น้ำตาลเป็นอาหารโดยสลายน้ำตาลไปเป้นกรดที่เรียกว่า Plaque acid ซึ่งเป็นสาเหตุทำให้เกิดโรคฟันผุ ดังนั้นในยาสีฟันจึงผสมโซเดียมไบคาร์บอเนตหรือเบสที่ช่วยลดความเป็นกรด
     -แมกนีเซียมไฮดรอกไซด์ ถ้าในกระเพาะอาหารมีกรดมากเกินไปทำให้อาหารไม่ย่อยและส่งผลให้เกิดอาการจุกเสียดหรือแน่นท้อง การรับประทานยาที่มีส่วนผสมของแมกนีเซียมไฮดรอกไซด์ หรือ Milk of magnesium จะช่วยลดความเป็นกรดในกระเพาะอาหารได้ เพราะมีฤทธิ์เป็นเบสอ่อน ๆ
     -น้ำแอมโมเนียหรือแอมโมเนียไฮดรอกไซด์ ใช้ทำน้ำยาทำความสะอาดกระจก เป็นต้น
     -ผงฟูหรือโซเดียมไบคาร์บอเนต ใช้ทำขนมต่าง ๆ
     -สบู่ ใช้ทำความสะอาดร่างกาย มีหลายชนิดทั้งที่เป็นก้อนแข็ง เป็นของเหลว และเป็นครีม
     -ยาสระผม ใช้ทำความสะอาดเส้นผม
     -ผงซักฟอก ใช้ทำความสะอาดเสื้อผ้า

ประโยชน์ ของ สารละลาย กรด -- เบส

ประโยชน์ ของ สารละลาย กรด -- เบส

สารละลายกรด – เบสในชีวิตประจำวันมีอยู่มากมาย ซึ่งสามารถจำแนกได้ดังนี้

1.      สารประเภททำความสะอาด

– บางชนิดก็มีสมบัติเป็นเบส เช่น สบู่ ผงซักฟอก น้ำยาล้างจาน

– บางชนิดมีสมบัติเป็นกรด   เช่น น้ำยาล้าง ห้องน้ำ และเครื่องสุขภัณฑ์

ประโยชน์ ของ สารละลาย กรด -- เบส

รูปที่ 15 :  สารประเภททำความสะอาด

ที่มา : http://story.yenta4.com/AcidBaseLearning/2008/06/01/public-16

2.      สารที่ใช้ทางการเกษตร ได้แก่ ปุ๋ย

– บางชนิดก็มีสมบัติเป็นเบส เช่น ยูเรีย

– บางชนิดมีสมบัติเป็นกรด เช่น แอมโมเนียมคลอไรค์

– บางชนิดมีสมบัติเป็นกลาง เช่น โพแทสเซียมไนเตรต

ประโยชน์ ของ สารละลาย กรด -- เบส

รูปที่ 16 : สารที่ใช้ทางการเกษตร

ที่มา : http://story.yenta4.com/AcidBaseLearning/2008/06/01/public-16

3. สารปรุงแต่งอาหาร

– บางชนิดก็มีสมบัติเป็นเบส เช่น น้ำปูนใส น้ำขี้เถ้า

– บางชนิดมีสมบัติเป็นกรด เช่น น้ำส้มสายชู น้ำมะนาว น้ำมะขาม

– บางชนิดมีสมบัติเป็นกลาง เช่น ผงชูรส เกลือแกง น้ำตาลทราย ฯลฯ

รูปที่ 17 : สารปรุงแต่งอาหาร

ที่มา : http://story.yenta4.com/AcidBaseLearning/2008/06/01/public-16

4. ยารักษาโรค

– บางชนิดก็มีสมบัติเป็นเบส เช่น ยาแอสไพริน วิตามินซี

– บางชนิดมีสมบัติเป็นกรด เช่น ยาลดกรด ยาธาตุ

ประโยชน์ ของ สารละลาย กรด -- เบส

รูปที่ 18 : ยารักษาโรค

ที่มา : http://story.yenta4.com/AcidBaseLearning/2008/06/01/public-16

5. เครื่องสำอาง

– บางชนิดมีสมบัติเป็นกลาง เช่น น้ำหอม สเปรย์ฉีดผม ยารักษาสิวฝ้า

ประโยชน์ ของ สารละลาย กรด -- เบส

รูปที่ 19 : เครื่องสำอาง

ที่มา : http://story.yenta4.com/AcidBaseLearning/2008/06/01/public-16

สารละลายกรด-เบสในชีวิตประจำวันและในสิ่งมีชีวิต

*ตัวอย่างสารละลายกรดในชีวิตประจำวันและในสิ่งแวดล้อม   มีดังต่อไป
-กรดtartaric  [C4H6O6]  พบในมะขามป้อม  ฝรั่ง
-กรดแอซิติก (acetic acid) [CH3COOH]ใช้ในการผลิตน้ำส้มสายชู
– กรดซิตริก (citric acid) [C6H8O7]เป็นกรดที่อยู่ในผลไม้ที่มีรสเปรี้ยว
เช่น ส้ม มะนาว
– กรดแอสคอร์บิก (ascorbic acid) [C6H8O6]  มีอยู่ในผลไม้ที่มีรสเปรี้ยว วิตามินC
– กรดอะมิโน (amino acid) เป็นกรดที่ใช้สร้างโปรตีน มักพบในเนื้อสัตว์ ผลไม้
-กรดซัลฟิวริก [H2SO4]  ทำปุ๋ยเคมี
-กรดboric [H3BO3]  ยาฆ่าเชื้อโรค , น้ำยาล้างตา
-กรดไฮโดรคลอริก [HCl]  น้ำยาล้างสุขภัณฑ์
-กรดออกซาลิก [H2C2O2] กำจัดรอยเปื้อนสนิม
-กรดคาร์บอนิก [H2CO3]  เป็นส่วนประกอบของน้ำอัดลม
*ตัวอย่างสารละลายเบสในชีวิตประจำวันและสิ่งแวดล้อม   มีดังต่อไปนี้
1.      สารประเภททำความสะอาด
–  NaOH   ใช้ทำสบู่
–  แอมโมเนีย (NH3) น้ำยาล้างกระจก,น้ำยาปรับผ้านุ่ม
– Na2CO3   อุตสาหกรรมผงซักฟอก
2.   สารปรุงแต่งอาหาร
-NaOH  ทำผงชูรส
-NaHCO3  ทำขนม
3.      สารที่ใช้ทางการเกษตร ได้แก่ ปุ๋ย
– ยูเรีย
– Ca(OH)2  แก้ดินเปรี้ยว
4.   ยารักษาโรค
-NH3-(NH4)2CO3   แก้เป็นลม
-Ca(OH)2  ลดกรดในกระเพาะอาหาร
-Mg(OH)2   ลดกรดในกระเพาะอาหาร , ยาถ่าย

สารเคมีที่ใช้ในบ้าน  

   ในแต่ละวันเราต้องใช้สารละลายกรด – เบส หลายชนิด บางชนิดอยู่ในอาหารที่เรารับประทาน เราใช้สารละลายกรด – เบส ในการทำความสะอาด เครื่องใช้ ของใช้

พื้นห้องน้ำ สุขภัณฑ์ สารที่ทำความสะอาดร่างกายบางชนิดมีสมบัติเป็นเบส

สารละลายหลายชนิดในร่างกายของเราก็มีคุณสมบัติเป็นกรด – เบส เช่น

น้ำย่อยในกระเพาะอาหารของคนเรามี pH อยู่ใน ช่วง 1.6 – 2.5 ซึ่งมีคุณสมบัติเป็นกรด เพื่อทำหน้าที่ย่อยโปรตีน

ในแต่ละวันเราต้องใช้สารทำความสะอาดเพื่อกำจัดฝุ่นละออง เหงื่อไคล และสิ่งสกปรกออกจากผิวหนังๆแต่ละส่วนของร่างกายจึงใช้ สารทำความสะอาดแตกต่างกัน

เช่น  ใช้แชมพูทำความสะอาดเส้นผม    ใช้สบู่ทำความสะอาดผิวหนัง

บางคนใช้สารทำความสะอาดที่กับใบหน้าโดยเฉพาะ นอกจากประสิทธิในกำจัดสิ่งสกปรกแล้ว สมบัติอื่นๆ ของสารทำความสะอาดที่ใช้กับร่างกาย เช่น กลิ่น สี รวมทั้งความเป็น กรด – เบส ก็เป็นปัจจัยหนึ่งที่เราต้องคำนึงถึงด้วยเมื่อจะเลือกซื้อสารทำความสะอาดกับร่างกาย

ในสมัยก่อน สารทำความสะอาดที่ผสมอยู่ในแชมพูส่วนใหญ่เป็นสารประเภทเดียวกับสบู่ เมื่อสระผมด้วยน้ำกระด้างจึงเกิดไคลสบู่จับอยู่ตามเส้นผม คนในสมัยก่อนจึงนิยมชโลมผมด้วยน้ำมะกรูดหรือน้ำมะนาวเพื่อกำจัดไคลสบู่ออกจากเส้นผมนั่นเอง

ปัจจุบันนี้ใช้สารสังเคราะห์ซึ้งมีสมบัติเป็นสารลดแรงตึงผิวที่สามารถกำจัดสิ่งสกปรกออกจากเส้นผมได้ดีกว่าสบู่มาก นอกจากนี้ยังอาจเติมสารปรับ pH กลิ่น สี ให้น่าใช้และเติมสารที่ทำให้เนื้อแชมพูข้น บางคนนิยมใช้ครีมนวดผมหลังจากที่สระผมแล้ว เพื่อปรับสภาพเส้นผม

การใช้สารรอบตัวโดยเฉพาะสารที่มีสมบัติกัดกร่อน เช่น กรด – เบส นอกจากจะคำนึงถึงสมบัติของสารที่สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ของการใช้แล้ว ยังจะต้องคำนึงถึงผลของการใช้สารที่อาจมีต่อสิ่งมีชีวิตอื่นและสิ่งแวดล้อมด้วย จึงควรศึกษาสมบัติของสาร วิธีใช้ และวิธีป้องกันอันตรายอย่างถูกต้อง

เราอาจจะสรุป pH ของสารละลายในชีวิตประจำวันได้ดังนี้

1. ของเหลวบางชนิดอาจจะมีช่วง pH กว้าง และบางชนิดมีช่วง pH แคบตามข้อมูลในตาราง

2. ถ้ารับประทานอาหารประเภทผัก ปัสสาวะจะมี pH สูง แต่ถ้ารับประทานเนื้อสัตว์มาก ปัสสาวะจะมี pH ต่ำ

3. ในร่างกายของคนเราของเหลวบางชนิดมี pH แปรไปได้ในช่วงค่อนข้างกว้าง โดยที่ร่างกายยังคงอยู่ในสภาพปกติไม่เจ็บป่วย แต่ของเหลวบางชนิดในคนปกติมี pH ค่อนข้างคงที่ เช่น เลือดมีค่า pH แปรไปได้เพียง 0.10 เท่านั้น สำหรับคนที่เป็นโรคเบาหวานรุนแรง ค่า pH ของเลือดอาจลดต่ำลงกว่า 7.35 ทำให้เกิดอาการคลื่นไส้ ถ้าลดลงต่ำมากๆ อาจหมดสติถึงตายได้

อย่างไรก็ตาม ปกติในร่างกายของคนจะมีระบบที่ควบคุมค่า pH ของเลือดไว้ให้คงที่

4. ในน้ำฝนซึ่งน่าจะมีสมบัติเป็นกลาง แต่พบว่ามี pH ประมาณ 5.6-6.0 เท่านั้น และปัจจุบันในประเทศอุตสาหกรรม pH ของน้ำฝนมีค่าต่ำถึง 2.8 จากการตรวจสอบพบว่านอกจากมี CO 2 ละลายอยู่แล้วยังมี H 2SO 4 และ HNO 3 ละลายปนอยู่ด้วย

ประโยชน์ ของ สารละลาย กรด -- เบส