สาระสำคัญ/ความคิดรวมยอด
การปฏิบัติตนเป็นศาสนิกชนที่ดีของศาสนา ช่วยส่งเสริมให้ศาสนาสามารถสืบทอดได้สืบไป
ตัวชี้วัด/จุดประสงค์การเรียนรู้
ตัวชี้วัด
ส 1.1 ม.3/7 นำเสนอแนวทางในการธำรงรักษาศาสนาที่ตนนับถือ
จุดประสงค์การเรียนรู้
1. นักเรียนสามารถอภิปราย องค์ประกอบของพระพุทธศาสนา หน้าที่ชาวพุทธได้
2. นักเรียนสามารถสร้างแนวทางในการปลูกจิตสำนึกด้านการบำรุงวัดและพุทธสถานได้
3. นักเรียนเห็นความสำคัญขององค์กรชาวพุทธ
การวัดผลและประเมินผล
1. วิธีการ
1.1 สังเกตพฤติกรรมการเรียนรู้
1.2 ถาม – ตอบ
1.3 ทำใบงานที่ 17
2. เครื่องมือ
2.1 แบบบันทึกการสังเกตพฤติกรรมการเรียนรู้ของนักเรียน
2.2 คำถาม
2.3 ใบงานที่ 17
3. เกณฑ์
3.1 ตอบคำถามถูกต้อง
3.2 ผ่านเกณฑ์ในระดับพอใช้ขึ้นไป
การบริหารพระพุทธศาสนา
ในสมัยพุทธกาล การบริหารคณะสงฆ์ของพระพุทธเจ้ามีลักษณะเป็นประชาธิปไตย โดยเน้นให้พระสงฆ์ปกครองดูแลกันเอง ลักษณะที่เรียกว่าเป็นประชาธิปไตยในหมู่สงฆ์มีปรากฎดังนี้
1. พระพุทธเจ้าทรงมอบความเป็นใหญ่ให้แก่คณะสงฆ์ เช่นให้คณะสงฆ์เป็นผู้ตรวจสอบคุณสมบัติของผู้มาขอบวชและทำพิธีบวชให้ เป็นต้น
2. พระพุทธเจ้าทรงเคารพในมติของคณะสงฆ์ เมื่อคณะสงฆ์มีมติออกมาอย่างไร พระบรมศาสดาจะเคารพในมตินั้น
3. พระภิกษุต้องเข้าร่วมในกิจกรรมของคณะสงฆ์ เช่น การประชุมทำอุโบสถสังฆกรรม ทุกครึ่งเดือน
4. การประชุมคณะสงฆ์ พระภิกษุทุกรูปที่เข้าประชุมมีสิทธิแสดงความคิดเห็นของตนอย่างเสมอภาคเท่าเทียมกัน มีการใช้เสียงข้างมากเป็นเกณฑ์ตัดสิน
การมอบฉันทะเมื่อพระภิกษุรูปใดจำเป็นต้องออกจากที่ประชุมเพื่อทำธุระส่วนตัวจะต้องให้ฉันทะก่อน แปลว่าอนุญาตให้การประชุมดำเนินการต่อไปได้ แม้มีการลงมติใด ๆ พระภิกษุรูปนั้นต้องยอมรับในมตินั้น
การธำรงพระพุทธศาสนา
พุทธจริยาวัตรในการธำรงรักษาพระศาสนาให้ยั่งยืน พระพุทธเจ้าทรงดำเนินการ ดังนี้
1. การบัญญัติพระวินัยสงฆ์ เพื่อเป็นหลักปกครองคณะสงฆ์และควบคุมความประพฤติของพระภิกษุ โดยเริ่มจากไม่กี่ข้อจนครบสิกขาบท 227 ข้อ มีขั้นตอน ดังนี้
1) เมื่อมีการกระทำหรือประพฤติตนเสื่อมเสียเกิดขึ้น
2) เมื่อมีพระภิกษุหรือชาวบ้านนำเรื่องเสื่อมเสียที่เกิดขึ้นมากราบทูลให้ทรงทราบ
3) ให้นำเรื่องเข้าที่ประชุม พร้อมกับพระภิกษุที่ประพฤติตนเสื่อมเสีย
4) ตรัสถามเรื่องที่เกิดขึ้น ถ้าได้ความชัดเจนแล้วจะทรงบัญญัติให้เป็นพระวินัยสงฆ์
2. ทรงกำหนดหน้าที่ให้พุทธบริษัทนำไปปฏิบัติ เรียกว่า "พุทธปณิธาน4" เช่น การศึกษาพระธรรมให้เข้าใจชัดเจนนำไปปฏิบัติให้ถูกต้อง อธิบายขยายความให้คนอื่นเข้าใจ และปกป้องพระพุทธศาสนาเมื่อมีคนมาบิดเบือนหลักคำสอน
3. ทรงชี้แนะให้ทำสังคยานาพระธรรมวินัย โดยให้หมู่สงฆ์ทำสังคายนาพระธรรมวินัยให้เป็นหมวดหมู่
4. ทรงเตือนให้ตระหนักถึงเหตุแห่งความเจริญและความเสื่อมในหลักคำสอน ซึ่งเกิดจากการปฏิบัติของพุทธบริษัท 4 ดังนี้
1) มีความเคารพในพระรัตนตรัยหรือไม่
2) มีความเคารพในการศึกษา หรือฝึกฝนอบรมตามหลักไตรสิกขาหรือไม่
3) มีความเคารพในความไม่ประมาทหรือไม่
แหล่งอ้างอิง
ชมรมพุทธศาสตร์และประเพณี สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง. วันมาฆบูชา. (ม.ป.ป.). ที่มา : <//www.kmitl.ac.th/buddhist/tumma/>20 ธันวาคม 2550.
วิทยา ปานะบุตร. คู่มือเสริมการเรียนรู้ด้วยตนเอง ช่วงชั้นที่ 4 สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เพิ่มทรัพย์การพิมพ์, 2548.
เหม เวชกร. " สมุดภาพพระพุทธประวัติ," ฉบับอนุรักษ์ภาพเขียนทางพระพุทธศาสนา. 28 ตุลาคม 2545. <//www.rta.mi.th/23102u/narit/20050928- 0835/tipitaka/picture/f01-f80.htm>. 20 ธันวาคม 2550.