ข้อมูล ( data )
คือ ข้อความจริง หรือสิ่งที่บ่งบอกถึงสภาพ สถานการณ์ หรือปรากฏการณ์ใดปรากฏการณ์หนึ่ง โดยที่ข้อมูลอาจเป็นตัวเลขหรือข้อความก็ได้
ข้อมูลเชิงสถิติ ( statistical data )คือ ข้อมูลที่สามารถนำมาประมวลผลหรือวิเคราะห์ด้วยกระบวนการหรือวิธีต่าง ๆ ได้
ตัวอย่างข้อมูลที่เป็นตัวเลข เช่น
-ในเดือนตุลาคม 2553 น้ำมันดีเซล B5 ในกรุงเทพฯ และปริมณฑลราคาลิตรละ 27.59 บาท
-ปริมาณข้าวที่เสียหายในช่วงน้ำท่วม ปี พ.ศ. 25531 แสนไร่
ตัวอย่างข้อมูลที่เป็นตัวเลข ข้อความ เช่น
-กรุงเทพมหานครมีจำนวนประชากรมากกว่าประชากรในจังหวัดปัตตานี
-ความคิดเห็นของประชากรเกี่ยวกับการทำแท้ง
การจำแนกประเภทของข้อมูล
มีการจำแนกได้ 2 ลักษณะ คือ
– จำแนกตามวิธีการเก็บรวบรวมข้อมูลหรือแหล่งที่มาของข้อมูล
– ตามลักษณะของข้อมูล
ประเภทของข้อมูลที่จำแนกตามวิธีการเก็บรวบรวมข้อมูล
มี 2 ประเภท คือ
– ข้อมูลปฐมภูมิ (primary data )
– ข้อมูลทุติยภูมิ ( secondary data )
ข้อมูลปฐมภูมิ หมายถึง ข้อมูลที่ผู้ใช้จะต้องเก็บรวบรวมจากผู้ให้ข้อมูลหรือแหล่งที่มา
ของข้อมูลโดยตรง
ข้อมูลทุติยภูมิ หมายถึง ข้อมูลที่ผู้ใช้ไม่ต้องเก็บรวบรวมจากผู้ให้ข้อมูล หรือ
แหล่งที่มาของข้อมูลโดยตรง แต่ได้จากข้อมูลที่มีผู้อื่นเก็บรวบรวมไว้แล้ว
การเก็บรวบรวมข้อมูลปฐมภูมิ
ทำได้ 2 วิธี คือ การสำมะโน ( census ) และการสำรวจจากกลุ่มตัวอย่าง ( sample survey )
การสำมะโน คือ การเก็บรวบรวมข้อมูลจากทุก ๆ หน่วยของประชากรหรือสิ่งที่เรา
ต้องการศึกษา ใช้กรณีประชากรมีขนาดเล็กหรือขอบเขตไม่กว้างขวางนัก ( เพราะเป็นวิธีที่ทำให้
เสียเวลาและค่าใช้จ่ายมาก )
การสำรวจจากกลุ่มตัวอย่าง คือ การเก็บรวบรวมข้อมูลจากบางหน่วยที่เลือกมาเป็น
ตัวแทนจากทุก ๆ หน่วยของประชากรหรือสิ่งที่เราต้องการศึกษาเท่านั้น
วิธีเก็บรวบรวมข้อมูลปฐมภูมิ
ที่นิยมใช้กันทั่ว ๆ ไป มี 5 วิธี
การสัมภาษณ์ (interview )นิยมใช้กันมาก เพราะจะได้คำตอบทันที หากผู้ตอบไม่
เข้าใจสามารถอธิบายเพิ่มเติมได้ แต่ผู้สัมภาษณ์ต้องซื่อสัตย์ และเข้าใจจุดมุ่งหมายของการเก็บ
ข้อมูลอย่างแท้จริง
การสอบถามทางไปรษณีย์ ( mail )ประหยัดเวลาและค่าใช้จ่ายมาก สะดวกและ
สบายใจในการตอบแบบสอบถาม แต่มีข้อเสียคือ ต้องใช้ในเฉพาะที่มีการศึกษา มีไปรษณีย์ถึง
คำถามต้องชัดเจน อาจไม่ได้รับคืนตามเวลาหรือจำนวนที่ต้องการ จึงต้องส่งไปเป็นจำนวนมาก
หรืออาจไปแจกและเก็บด้วยตนเอง
- การสอบถามทางโทรศัพท์เป็นวิธีที่ง่าย เสียค่าใช้จ่ายน้อย ต้องเป็นการสัมภาษณ์อย่างสั้น ๆ ตอบได้ทันที ใช้ได้เฉพาะส่วนที่มีโทรศัพท์
- การสังเกต ( observation )เป็นข้อมูลที่ได้จากการสังเกตแล้วบันทึกสิ่งที่เราสนใจเอาไว้ ต้องใช้การสังเกตเป็นช่วง ๆของเวลาอย่างต่อเนื่องกัน ข้อมูลจะน่าเชื่อถือได้มากน้อยขึ้นอยู่กับความเข้าใจและความชำนาญของผู้สังเกต
- การทดลอง ( experiment )เป็นการเก็บรวบรวมข้อมูลที่มีการทดลอง ซึ่งมักจะใชเวลาในการทดลองนาน ๆ ทำซ้ำ ๆมีความถูกต้องและเชื่อถือได้มาก ถ้าไม่เกิดความคลาดเคลื่อนจากการวัดหรือการวางแผนการทดลอง
แหล่งที่มาของข้อมูลทุติยภูมิมี 2 แหล่งที่สำคัญ คือ
- รายงานต่าง ๆของหน่วยงานราชการและองค์การของรัฐบาล เช่น ทะเบียนประวัติ
บุคลากร ประวัติคนไข้ ทะเบียนนักเรียน นักศึกษา
- รายงานและบทความจากหนังสือหรือรายงานจากหน่วยงานเอกชน ซึ่งจะพิมพ์เผยแพร่
เฉพาะส่วนของข้อมูลที่เผยแพร่ได้ในรูปของรายงานต่าง ๆ
วิธีเก็บรวบรวมข้อมูลทุติยภูมิ ส่วนใหญ่มักจะอยู่ในรูปหนังสือ รายงาน บทความ หรือเอกสารต่างๆ ควรจะดำเนินการดังนี้
– พิจารณาตัวบุคคลผู้เขียนรายงาน บทความหรือเอกสาร เป็นผู้มีความรู้และมีความเชี่ยวชาญในเรื่องที่เขียนพอที่จะเชื่อถือได้หรือไม่ การเขียนอาศัยเหตุผลและหลักวิชาการมากน้อยเพียงใดควรใช้ข้อมูลที่ผู้เขียนเก็บรวบรวมมาเองได้โดยตรง เช่น ข้อมูลที่ได้จากการสำรวจหรือสำมะโน ไม่ควรใช้ข้อมูลที่ผู้เขียนนำมาจากแหล่งข้อมูลอื่นเนื่องจากอาจมีความคลาดเคลื่อนได้
– ถ้าข้อมูลที่ต้องการเก็บรวบรวมสามารถหาได้จากหลาย ๆ แหล่ง ควรเก็บรวบรวมมา จากหลาย ๆ แหล่งเพื่อใช้ในการเปรียบเทียบว่าข้อมูลที่ต้องการมีความผิดพลาดบ้างหรือไม
-พิจารณาจากลักษณะของข้อมูลที่ต้องการเก็บรวบรวม ถ้าข้อมูลที่เป็นข้อความจริง ข้อมูลที่ได้จากทะเบียนหรือข้อมูลที่เป็นความคิดเห็นหรือเจตคติ ส่วนใหญ่มักจะมีความถูกต้องเชื่อถือได้สูง แต่ถ้าเป็นข้อมูลประเภทความลับหรือข้อมูลซึ่งผู้ตอบอาจต้องเสียประโยชน์จากการ
ตอบ ส่วนใหญ่มักจะไม่ถูกต้องเชื่อถือได้น้อย
– ถ้าข้อมูลที่จะเก็บรวบรวมได้มาจากการสำรวจจากกลุ่มตัวอย่าง หรือต้องผ่านขั้นตอนการวิเคราะห์โดยใช้วิธีการทางสถิติมาก่อน ควรต้องตรวจสอบวิธีการที่ใช้ในการเลือกกลุ่มตัวอย่างขนาดกลุ่มตัวอย่าง และวิธีการวิเคราะห์ว่าเหมาะสมที่จะใช้หรือไม่