ปลายประสาทอักเสบ
เกิดจากประสาทส่วนปลายเสื่อม ซึ่งอาจมีสาเหตุจากการขาดอาหาร (เช่น โรคเหน็บชา โรคพิษสุราเรื้อรัง) เบาหวาน จากพิษของยา (เช่น ไอเอ็นเอช) พิษของสารเคมี (เช่น ยาฆ่าแมลง ตะกั่ว สารหนู) โรคติดเชื้อ (เช่น โรคเรื้อน คอตีบ โปลิโอ เอดส์) เอสแอลอี มะเร็ง (เช่น มะเร็งปอด มะเร็งต่อมน้ำเหลือง ๆ เนื้องอกที่กดทับเส้นประสาท ภาวะบีบรัดเส้นประสาท (เช่น) เส้นประสาทมือถูกพังผืดรัดแน่น) หรือการได้รับบาดเจ็บของเส้นประสาท
โรคปลายประสาทอักเสบ พบได้ในคนที่มีอายุเฉลี่ย 30 ปีขึ้นไป และกลุ่มเสี่ยงที่มีโอกาสเกิดโรคนี้ได้มากขึ้น ได้แก่
- ผู้ป่วยเบาหวาน
- ทำงานหนักพักผ่อนน้อย
- ดื่มสุราหรือแอลกอฮอลล์เป็นประจำ
- สูบบุหรี่
- รับประทานอาหารไม่ครบ 5 หมู่
- ร่างกายขาดวิตามินบางชนิด เช่น บี 1 บี 6 และ บี 12
- รับประทานยาบางชนิดที่มีผลข้างเคียงต่อเส้นประสาท
ลักษณะของอาการผิดปกติที่พบ เมื่อมีการอักเสบของเส้นประสาท ต่างๆ
เส้นประสาทคู่ที่ 7 ถ้าเกิดการอักเสบ ทำให้เกิดอาการใบหน้าเบี้ยว ใบหน้าอ่อนแรงครึ่งซีก ส่วนหนึ่งของอาการนี้เกิดจากการติดเชื้อไวรัส ในช่วงที่ร่างกายทำงานหนัก พักผ่อนน้อย
เส้นประสาทคู่ที่ 8 ถ้าเกิดการอักเสบ จะทำให้สูญเสียการทรงตัว เกิดอาการบ้านหมุน ตามมา บางรายได้ยินเสียงแว่วในหู หรือมีอาการหูดับ
เส้นประสาทคู่ที่ 3, 4 หรือ 6 ถ้าเกิดการอักเสบ มักจะพบในกลุ่มคนที่เป็นเบาหวาน อาการที่พบบ่อย คือ เห็นภาพซ้อนแนวใดแนวหนึ่ง
เส้นประสาทคู่ที่ 5 หากเกิดการอักเสบ จะมีอาการปวดเสียว ปวดแปร๊บๆ บนใบหน้า ลักษณะอาการคล้ายถูกไฟฟ้าช็อต มักเกิดอาการด้านใดด้านหนึ่งของใบหน้า
หากมีอาการของการรับความรู้สึกน้อย (ชา) หรือมากกว่าปกติ (เจ็บ) มีอาการอ่อนแรง หรือมีปัญหาการทรงตัวลำบาก ควรพบแพทย์เพื่อรับการประเมินและตรวจวินิจฉัย
การรักษาปลายประสาทอักเสบ
แพทย์จะประเมินวิธีการรักษาขึ้นอยู่กับความรุนแรงของอาการ และตำแหน่งของปลายประสาทอักเสบ ซึ่งมุ่งเน้นการฟื้นฟูเส้นประสาทให้กลับมาทำงานได้ปกติ
การรักษาทั่วไป
- อาบน้ำอุ่น ช่วยให้การไหลเวียนของเลือดดีขึ้น ลดอาการชา และความเจ็บปวดได้
- ควบคุมน้ำหนัก และระดับน้ำตาลในเลือดให้เหมาะสม
- หลีกเลี่ยงการสัมผัสสารเคมีที่ก่อให้เกิดการระคายเคืองได้
- รับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ ช่วยป้องกันการขาดวิตามิน
- ลดการสูบบุหรี่
- ลดการดื่มแอลกอฮอล์
- การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ เพื่อให้กล้ามเนื้อแข็งแรง การบำบัด
- การกระตุ้นเส้นประสาทด้วยไฟฟ้า
- กายภาพบำบัดฟื้นฟูกล้ามเนื้อ
- การผ่าตัด การใช้ยา
- ให้ยาแก้ปวด ยาลดการอักเสบ
- ทายาและนวดเบา ๆ
- ฉีดยา
ภาวะแทรกซ้อนของปลายประสาทอักเสบ
ความเสียหายของเส้นประสาทที่ส่งผลให้เกิดปลายประสาทอักเสบ อาจเสี่ยงต่อการเกิดโรคแทรกซ้อนที่รุนแรง เช่น แผลที่เท้า การติดเชื้อจนทำให้เกิดเนื้อตาย และยังส่งผลกระทบต่อเส้นประสาทที่ควบคุมการทำงานของหัวใจ รวมทั้งการไหลเวียนของระบบโลหิต
หากคุณเสี่ยงต่อการเกิดโรคปลายประสาทอักเสบ ควรรับการตรวจสุขภาพประจำปีสม่ำเสมอ เมื่อพบอาการผิดปกติควรรีบไปพบแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยและรักษาทันที สามารถลดความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นกับเส้นประสาททำให้มีโอกาสหายเป็นปกติได้มากขึ้นอีกด้วย
ข้อมูลอ้างอิง :
//w1.med.cmu.ac.th/ortho/images/News59/Aj_Kanit/entrapment%20nueropathy.pdf
รศ.นพ. คณิตศ์ สนั่นพานิช การกดทับเส้นประสาท (entrapment neuropathy)
10.14456/clmj.2018.27 - Chula Med J Vol. 62 No. 6 November-December 2018
ฝ่ายประชาสัมพันธ์ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข
//pr.moph.go.th/iprg/include/admin_hotnew/show_hotnew.php?idHot_new=109133
//www.si.mahidol.ac.th/siriraj_online/thai_version/Health_detail.asp?id=1235