การปิดอากรแสตมป์หนังสือมอบอำนาจ ทนายความใหม่ๆ หรือประชาชนทั่วไปไม่ค่อยทราบเกี่ยวกับการติดอากรแสตม์ป ทางตั๋วทนาย.com จึงขอเรียนให้ท่านทราบเกี่ยวกับเทคนิคและวิธีการติดอากร
ข้อเท็จจริงและประเด็นคำถาม:
ข้อเท็จจริง
ตามที่ประมวลรัษฎากร มาตรา 113 กำหนดไว้ดังนี้
(1) กรณีมอบอำนาจให้บุคคลคนเดียวหรือหลายคนดำเนินการครั้งเดียวปิดอากรแสตมป์จำนวน 10 บาท
(2) กรณีมอบอำนาจให้บุคคลคนเดียวหรือหลายคนดำเนินการมากกว่าครั้งเดียวปิดอากรแสตมป์จำนวน 30 บาท
(3) กรณีมอบอำนาจให้ดำเนินการมากกว่าครั้งเดียวโดยให้บุคคลหลายคนต่างคนต่างกระทำการแยกกันได้จะคิดตามตัวบุคคลที่รับมอบอำนาจโดยปิดอากรแสตมป์คนละ 30 บาท
ประเด็นคำถาม
ประเด็นแรก การติดอากรแสตมป์ในหนังสือมอบอำนาจควรนับตามจำนวนผู้มอบอำนาจด้วยหรือไม่
ประเด็นที่สอง ลักษณะการปิดอากรแสตมป์ในหนังสือมอบอำนาจตามข้อ 7 บัญชีอัตราอากรแสตมป์ ขอถามว่าในกรณีมอบอำนาจดังต่อไปนี้ ควรติดอากรแสตมป์เท่าใด
ถ้าผู้มอบอำนาจมี 1 คน ทำหนังสือมอบอำนาจ 1 ฉบับ ตามข้อ (1), (2) หรือ (3) ของประมวลรัษฎากร มาตรา 113 ตามบัญชีอัตราอากรแสตมป์
ถ้าผู้มอบอำนาจมี 10 คน ทำหนังสือมอบอำนาจ 1 ฉบับ ตามข้อ (1), (2) หรือ (3) ของประมวลรัษฎากร มาตรา 113 ตามบัญชีอัตราอากรแสตมป์
จำนวนผู้มอบอำนาจ 1 คนกับจำนวนผู้มอบอำนาจ 10 คน ต่างกันหรือไม่
และจำนวนผู้มอบอำนาจเกี่ยวข้องด้วยหรือไม่กับการติดอากรแสตมป์
ความเห็นและข้อเสนอแนะ:
ข้อกฎหมาย
ตามประมวลรัษฎากร มาตรา 113 ตราสารใดมิได้ปิดแสตมป์บริบูรณ์ ผู้มีหน้าที่เสียอากรหรือผู้ทรงตราสารหรือผู้ถือเอาประโยชน์ชอบที่จะยื่นตราสารนั้นต่อพนักงานเจ้าหน้าที่เพื่อขอเสียอากรได้เมื่อพนักงานเจ้าหน้าที่ได้รับตราสารแล้วให้อนุมัติให้เสียอากรภายในบังคับแห่งบทบัญญัติต่อไปนี้
“1. ถ้าตราสารที่มิได้ปิดแสตมป์บริบูรณ์นั้น เป็นตราสารที่กระทำขึ้นในประเทศไทย เมื่อผู้ขอเสียอากรได้ยื่นตราสารนั้นต่อพนักงานเจ้าหน้าที่เพื่อเสียอากรภายใน 15 วัน นับแต่วันต้องปิดแสตมป์บริบูรณ์ ก็ให้อนุมัติให้เสียเพียงอากรตามอัตราในบัญชีท้ายหมวดนี้”
บัญชีอัตราอากรแสตมป์
“7. ใบมอบอำนาจ คือใบตั้งตัวแทนซึ่งมิได้กระทำในรูปลักษณะตราสารสัญญา รวมทั้งใบตั้งอนุญาโตตุลาการ (ก) มอบอำนาจให้บุคคลคนเดียวหรือหลายคนกระทำการครั้งเดียว ค่าอากรแสตมป์ 10 บาท (ข) มอบอำนาจให้บุคคลคนเดียวหรือหลายคนร่วมกันกระทำมากกว่าครั้งเดียว ค่าอากรแสตมป์ 30 บาท (ค) มอบอำนาจให้กระทำการ มากกว่าครั้งเดียว โดยให้บุคคลหลายคนต่างคนต่างกระทำกิจการแยกกันได้ คิดตามรายตัวบุคคลที่รับมอบคนละ ค่าอากรแสตมป์ 30 บาท
หมายเหตุ ถ้าผู้มอบอำนาจมีหลายคนแต่มิได้เป็นผู้มีอำนาจร่วมกันแล้วมอบอำนาจในตราสารฉบับเดียวกันต้องคิดตามรายตัวบุคคลผู้มอบคนหนึ่งตามมาตรา 108 ยกเว้นไม่ต้องเสียอากร (1) ใบแต่งทนายและใบมอบอำนาจซึ่งทนายความให้แก่เสมียนของตนเพื่อเป็นตัวแทนดำเนินคดีในศาล
(2)ใบมอบอำนาจให้โอนหรือให้กระทำการใดๆเกี่ยวด้วยสัตว์พาหนะตามกฎหมายว่าด้วยสัตว์พาหนะ (3) ใบมอบอำนาจให้รับเงินหรื่อสิ่งของแทน (4) ใบมอบอำนาจซึ่งสหกรณ์เป็นผู้มอบและใบมอบอำนาจตั้งสหกรณ์เป็นตัวแทนจัดการให้สหกรณ์ได้รับสิทธิในอสังหาริมทรัพย์” และประมวลกฎหมายรัษฎากรมาตรา 108 ถ้าทำตราสารหลายลักษณะตามที่ระบุในบัญชีท้ายหมวดนี้บนกระดาษแผ่นเดียวกัน หรือเป็นฉบับเดียวกัน เช่น เช่าและกู้ยืมรวมกันไว้หรือทำตราสารลักษณะเดียวกันหลายเรื่องบนกระดาษแผ่นเดียวกัน หรือเป็นฉบับเดียวกัน เช่น ขายของสิ่งหนึ่งให้แก่คนหนึ่ง และขายอีกสิ่งหนึ่งให้แก่อีกคนหนึ่ง ซึ่งตามสภาพควรจะแยกกันต้องปิดแสตมป์บริบูรณ์ให้ครบทุกลักษณะหรือทุกเรื่อง โดยปิดแสตมป์บริบูรณ์เป็นรายตราสารแยกไว้ให้ปรากฏว่าตราสารใดอยู่ที่ใดและแสตมป์ดวงใดสำหรับตราสารลักษณะหรือเรื่องใดให้บุคคลใดกระทำกิจการในหนังสือมอบอำนาจตามตารางท้ายประมวลรัษฎากรแต่ในกรณีที่มีผู้มอบอำนาจหลายคน
การดำเนินการให้คำปรึกษา
ประเด็นแรก การติดอากรแสตมป์ในหนังสือมอบอำนาจควรนับตามจำนวนผู้มอบอำนาจด้วยหรือไม่ โดยทั่วไปการทำหนังสือมอบอำนาจจะพิจารณาจากจำนวนบุคคลผู้รับมอบอำนาจและการมอบอำนาจให้กระทำกิจการครั้งเดียวหรือหลายครั้ง ซึ่งข้อกำหนดในเรื่องการปิดอากรแสตมป์ของหนังสือมอบอำนาจปรากฏตาม ข้อ 7 ของบัญชีอัตราอากรแสตมป์ อย่างไรก็ดี ในหมายเหตุของข้อ 7 จากอัตราบัญชีท้ายหมวดในประมวลรัษฎากร ได้กำหนดว่า ถ้าผู้มอบอำนาจมีหลายคน แต่มิได้เป็นผู้มีอำนาจร่วมกันแล้วมอบอำนาจในตราสารฉบับเดียวกัน ต้องคิดตามรายตัวบุคคลผู้มอบคนหนึ่งเป็นเรื่องหนึ่ง การปิดอากรแสตมป์ลักษณะนี้ใช้กับการทำนิติกรรมสัญญาหลายเรื่องในเอกสารฉบับเดียวจำเป็นจะต้องคิดตามรายตัวบุคคลผู้มอบอำนาจเนื่องจากทำตราสารหลายลักษณะ ตามมาตรา 108 ที่กำหนดว่า “ถ้าทำตราสารหลายลักษณะตามที่ระบุในบัญชีท้ายหมวดนี้บนกระดาษแผ่นเดียวกัน หรือเป็นฉบับเดียวกัน เช่น เช่าและกู้ยืมรวมกันไว้หรือทำตราสารลักษณะเดียวกันหลายเรื่องบนกระดาษแผ่นเดียวกัน หรือเป็นฉบับเดียวกัน… ซึ่งตามสภาพควรจะแยกกันต้องปิดแสตมป์บริบูรณ์ให้ครบทุกลักษณะหรือทุกเรื่อง โดยปิดแสตมป์บริบูรณ์เป็นรายตราสารแยกไว้ให้ปรากฏ เพราะฉะนั้นถ้าผู้มอบอำนาจมีหลายคนและไม่ได้มีอำนาจร่วมกัน และเป็นการมอบอำนาจให้กระทำกิจการหลายลักษณะลงบนเอกสารฉบับเดียวกัน ตามมาตรา 108 เช่น การเช่าและการให้กู้ยืมเงินต้องคิดการปิดอากรแสตมป์ตามรายตัวบุคคลผู้มอบอำนาจเป็นเรื่องหนึ่งด้วย
ในประเด็นที่สอง การพิจารณาการปิดอากรแสตมป์ตามข้อ 7 ของบัญชีอัตราอากรแสตมป์ ต้องคำนึงถึงกิจการที่ผู้มอบอำนาจให้ดำเนินการเป็นครั้งเดียวหรือหลายครั้ง ซึ่งตามบัญชีอัตราอากรแสตมป์ดังกล่าว หากมอบอำนาจให้บุคคลคนเดียวกระทำการครั้งเดียว เท่านั้นต้องปิดอากรแสตมป์ 10 บาท ตามบัญชีอัตรา (ก) หากให้บุคคลคนเดียวกระทำกิจการมากกว่าครั้งเดียว ต้องปิดอากรแสตมป์ 30 บาท ตามบัญชีอัตรา (ข) ดังนั้น ตามคำถามของผู้ร้องในข้อที่ 1 จึงขึนอยู่กับการมอบอำนาจให้กระทำกิจการครั้งเดียวหรือหลายครั้ง และในกรณีผู้มอบอำนาจมี 10 คน และทำหนังสือมอบอำนาจเพียงฉบับเดียว ถ้าในกรณีที่ไม่ได้เป็นผู้มีอำนาจร่วมกันแล้วต้องปิดอากรแสตมป์แยกตามรายตัวบุคคลผู้มอบอำนาจเพราะได้มอบอำนาจให้ทำตราสารหลายลักษณะ หลายประเภทสำหรับในประเด็นการมอบให้ดำเนินกิจการครั้งเดียวหรือหลายครั้งมีคำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1126/2537 วินิจฉัยว่า
ปรากฏตามหนังสือมอบอำนาจว่า ห้างหุ้นส่วนสามัญ ก.ได้แต่งตั้งให้ น. และหรือ ว. เป็นผู้รับมอบอำนาจกระทำการต่างๆแทนห้างหุ้นส่วน ได้แก่ ฟ้องร้อง ต่อสู้คดี ดำเนินคดี และดำเนินการตามกฎหมายทั้งทางแพ่งและทางอาญาในศาลทั้งหลายของประเทศไทยหรือองค์การใดๆของรัฐบาลในประเทศไทยต่อจำเลยทั้งห้า ฟ้องร้องดำเนินคดี้ล้มละลายแก่ลูกหนี้ในประเทศไทยและกระทำการอื่นตามที่ระบุไว้ในข้อ 1 ถึง 5 ดังนี้ เป็นการมอบอำนาจให้กระทำการมากกว่าครั้งเดียว โดยให้บุคคลหลายคนต่างกระทำกิจการแยกกันได้ค่าอากรจึงต้องคิดตามรายตัวบุคคลที่รับมอบอำนาจคนละ 30 บาท ตามบัญชีอัตราอากรแสตมป์ ข้อ 7(ค) ท้ายประมวลรัษฎากรแม้โจทก์ที่ 3 ที่ 4 และที่ 5 จะลงลายมือชื่อเป็นผู้มอบอำนาจในหนังสือมอบอำนาจดังกล่าว แต่ก็เป็นการกระทำในนามของห้างหุ้นส่วนสามัญ ก. หาใช่โจทก์ทั้งสามต่างคนต่างมอบอำนาจเป็นการเฉพาะตัวไม่เมื่อเป็นการมอบอำนาจให้บุคคล 2 คน ต่างคนต่างกระทำกิจการแยกกันได้ซึ่งต้องปิดอากรแสตมป์สำหรับผู้รับมอบอำนาจคนละ 30 บาท หนังสือมอบอำนาจดังกล่าวจึงต้องปิดอากรแสตมป์เพียง 60 บาท เท่านั้น