����ѵ���ʵ�� ������ʵ�� �ؤ���Ӥѭ �������з�ջ >>
����ѵ���ʵ�������ѵ���Թ���
(�Ѫ��ŷ�� 4-�Ѫ��ŷ�� 6)
��û���ٻ��û���ͧ������Ѫ��ŷ�� 5
����ҧ�ҹ��û���ͧ�кͺ��ЪҸԻ��
��û���ٻ�к���������С�����
��ҹ���ɰ�Ԩ
��Ҿ�ѧ����С���֡��
�����ʹ���Т�������������ླ�
��ó����������Ż�����
��Ż����
��õ�ҧ�����
����Դ��������ѹ��ҧ��÷ٵ�Ѻ����ȵ��ѹ��
�Է�ԾŢͧ��¸������ѹ������ռŵ�͡������¹�ŧ�ͧ��
����������ʧ�����š���駷�� 1 ������Ѫ��ŷ�� 6
������´Թᴹ������Ѫ��ŷ�� 4 ����Ѫ��ŷ�� 5
�����Ѫ��ŷ�� 5 ���������ҷ�������û�������ǧ���ҳҹԤ�������Է�Ծ����������ͧ�� ���ͧ��֧��ç��ҡ�������л�С�ȵ�ҧ� �����ѧ�Ѻ�ҡ��� �������ѹ������������Ѻ��Ҿ��ҹ���ͧ㹢�й�� �� ����Ҫ�ѭ�ѵ��ô��Թ�������Թ���� � �.�. 2394 ����Ҫ�ѭ�ѵԾ��ʧ������� ���������Ѵ �.�. 2402
㹡�õԴ��͡Ѻ��ҧ����� ����������� ��Է����Ҿ�͡�ҳ�ࢵ� �µ�ҧ�ҵ���ҧ��ҡ������»���������ѧ��¨�Ըա�þԨ�óҤ��Ẻ���յ��ú�� (����Ըա�����ǹ��բͧ���ҡ�����ҧ���س �� ��õ͡��� �պ��Ѻ �Ѫ��ŷ�� 5 �ô�����¡��ԡ ����� �.�.2439) �֧�����������ѧ�Ѻ����ҧ�ҵ����ͤ�㹺ѧ�Ѻ�ѭ�� ������µ�ͧ�ӡ�û���ٻ������������Ѫ��ŷ�� 5
��û���ٻ�������� ��û���ٻ��������������Ѫ��ŷ�� 5 ���������� �.�.2440 �¾����Һ��ǧ���� �����ǧ�Ҫ��մ��áķ��� ��й�������� ���ͧ�����þվѲ��ѡ��� �繾���Ҫ����㹾�кҷ���稾�Ш�Ũ���������������������Ҩ����ôҵ�Ѻ ��ç�֡���Ԫҡ����¨ҡ����Է������͡����� ������ѧ��� �ç���Ѻ�觵��������ʹҺ�ա�з�ǧ�صԸ���������Ѻ¡��ͧ����� ���кԴ���觡�������С������ �ç����ç���¹��Ԫҡ����¢�� �´��Թ�����ͧ �ç���¹��������觹�����������������Է����¸�����ʵ�� ���駤�С�����õ�Ǩ���������ҧ������ ���� �������ѡɳ��ҭ� ��С����� �.�.2451 �Ѵ�繡����©�Ѻ������зѹ���·���ش��Ѻ�á�ͧ�� ��������С���顮�����ա���©�Ѻ �� ����Ҫ�ѭ�ѵ��ѡɳл���ͧ��ͧ��� �.�.116 ����Ҫ�ѭ�ѵ��Է�������˹ѧ��� �.�.120 ��������Ҵ��¡����ԡ��� �.�2448 ��� �͡�ҡ����ѧ�ա�û���ٻ���ҡ�����������Ѵ��� �Ѵਹ������������觢��
�����Ѫ��ŷ�� 6 ���ô����������Թ�ҹ��ҧ�����š���������оҳԪ���ͨҡ�������������Ѫ��ŷ�� 5 ��� �.�.2466 ���ô����� ����駡����ҧ�����¢��
������ ������Ѫ��ŷ�� 5 �ô���������駡�з�ǧ�صԸ���� �.�.2434 �����繡����䢻ѭ�ҵ�ҧ� �� ���ҡ�âҴ�����صԸ��� �ب�Ե�Ѵ�Թ��դ�����Ҫ�� �繵� ���¡���ҡ���͡�ҡ���¸�á�� ��������ŷ���Ш����������з�ǧ��ҧ� ��������з�ǧ�صԸ�����§������� ���� �.�.2435 ���ա������¹�ŧ�ҹ��ҹ������ ��� �������ط�ó줴���ɮ�� �������Ҫ�ѳ������ ¡��ԡ����Ѻ��ͧ�µ�駨������繾�ѡ�ҹ�Ѻ��ͧ��Ш���ŵ�ҧ� ������������Ҫ�ѳ����Ѻ����ҭ� ������������Ѻ����������������� � �.�.2441 �Ѵ������͡�� 3 Ἱ� ���� ��Ůա� ��š�ا� ������������ͧ
���������㹡�û���ٻ�к���������С����Ţͧ�¹�� �͡�ҡ���繼ŧҹ�ͧ��к��ǧ�ҹ�ǧ����Т���Ҫ����·���դ�������������ö �蹾����Һ��ǧ���� ���������ʴ��Ѳ�����ɰ� �ʹҺ�ա�з�ǧ�صԸ��� ͧ���á ��Тع��ǧ��������� ���Ծҡ���¤��á������¹�Ԫҡ��������������Ժѳ�Ե�ѧ������� ���ѧ���ҧ�ѡ�����ª�ǵ�ҧ����ȷ���դ���������繷���֡�ҡ������ա���� �ؤ���Ӥѭ ���� ������ѧ �Ѥ�Թ�� ����������� ���ⵡԨ� �ҫ���� ��ǭ���� ����������� ����ô ������ ����ѧ�� ��й������ �Ҵ� ��ǽ������
การปฏิรูปกฎหมายและการศาล ในรัชกาลที่ 4 ทรงตรากฎหมายขึ้นหลายฉบับ เพื่อให้ทันสมัยและเหมาะสมกับสภาพบ้านเมือง เช่น กฎหมายเกี่ยวกับมรดก สินสมรส ฯลฯ ในสมัยรัชกาลที่ 5 การปฏิรูปกฎหมายและการศาลครั้งสำคัญ มีในสมัยรัชกาลที่ 5 ดดยมีกรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ (พระบิดาแห่งกฎหมาย) เป็นกำลังสำคัญ ผลการปฏิรูปกฎหมายและการศาล มีดังนี้
- ตั้งโรงเรียนสอนวิชากฎหมาย
ตรากฎหมายขึ้นตามแบบอารยประเทศ ฉบับใหม่ และทันสมัยที่สุด คือ กฎหมาย ลักษณะอาญา
- จัดตั้งกระทรวงยุติธรรมขึ้น
ในสมัยรัชกาลที่ 6 โปรดให้ปฏิรูปเพิ่มเติมดังนี้
- ตั้งกรมร่างกฎหมาย
- ร่างกฎหมายแพ่งและพาณิชย์
ทรงดำเนินการเพื่อหาทางแก้ไขสิทธิสภาพนอกอาณาเขต เช่น การส่งทหารเข้าร่วมรบในสงครามโลกครั้งที่ 1
ในการติดต่อกับต่างประเทศ ทำให้ไทยเสีย “สิทธิสภาพนอกอาณาเขต” โดยต่างชาติอ้างว่ากฎหมายไทยป่าเถื่อนและรังเกียจวิธีการพิจารณาคดีแบบจารีตนครบาล (คือวิธีการไต่สวนคดีของตุลาการอย่างทารุณ เช่น การตอกเล็บ บีบขมับ รัชกาลที่ 5 โปรดเกล้าฯยกเลิก เมื่อ พ.ศ.2439) จึงไม่ยอมให้ใช้บังคับคนต่างชาติหรือคนในบังคับบัญชา ทำให้ไทยต้องทำการปฏิรูปกฎหมายในสมัยรัชกาลที่ 5
การปฏิรูปกฎหมายไทย การปฏิรูปกฎหมายไทยในสมัยรัชกาลที่ 5 เริ่มเมื่อ พ.ศ.2440 โดยพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงราชุรีดิเรกฤทธิ์ พระนามเดิมว่า พระองค์เจ้ารพีพัฒนศักดิ์ เป็นพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวและเจ้าจอมมารดาตลับ ได้ทรงศึกษาวิชากฎหมายจากมหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ด ประเทศอังกฤษ ทรงได้รับแต่งตั้งให้เป็นเสนาบดีกระทรวงยุติธรรมและได้รับยกย่องว่าเป็น “พระบิดาแห่งกฎหมายและการศาลไทย” ทรงตั้งโรงเรียนสอนวิชากฎหมายขึ้น โดยดำเนินการสอนเอง โรงเรียนกฎหมายแห่งนี้ต่อมาได้กลายเป็นมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ได้ตั้งคณะกรรมการตรวจชำระและร่างกฎหมาย ได้แก่ กฎหมายลักษณะอาญา ประกาศใช้ใน พ.ศ.2451 จัดเป็นกฎหมายฉบับใหม่และทันสมัยที่สุดฉบับแรกของไทย ต่อมาได้ประกาศใช้กฎหมายอีกหลายฉบับ เช่น พระราชบัญญัติลักษณะปกครองท้องที่ ร.ศ.116 พระราชบัญญัติสิทธิ์ผู้แต่งหนังสือ ร.ศ.120 กฎหมายว่าด้วยการเลิกทาส พ.ศ2448 ฯลฯ นอกจากนี้ยังมีการปฏิรูปภาษากฎหมายไทยให้รัดกุม ชัดเจนและเหมาะสมยิ่งขึ้น
สมัยรัชกาลที่ 6 ได้โปรดเกล้าฯให้ดำเนินงานร่างประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ต่อจากที่ทำไว้ในสมัยรัชกาลที่ 5 และ พ.ศ.2466 ได้โปรดเกล้าฯ ให้ตั้งกรมร่างกฎหมายขึ้น
การศาล ในสมัยรัชกาลที่ 5 โปรดเกล้าฯให้ตั้งกระทรวงยุติธรรมใน พ.ศ.2434 เพื่อเป็นการแก้ไขปัญหาต่างๆ เช่น ตุลาการขาดความยุติธรรม ทุจริตตัดสินคดีความล่าช้า เป็นต้น โดยแยกตุลาการออกจากฝ่ายธุรการ และรวมศาลที่กระจายอยู่ตามกระทรวงต่างๆ มาไว้ที่กระทรวงยุติธรรมเพียงแห่งเดียว และใน พ.ศ.2435 ได้มีการเปลี่ยนแปลงงานด้านการศาล คือ รวมศาลอุทธรณ์คดีราษฎร์ ตั้งศาลราชทัณฑ์พิเฉทขึ้น ยกเลิกกรมรับฟ้องโดยตั้งจ่าศาลเป็นพนักงานรับฟ้องประจำศาลต่างๆ ต่อมารวมศาลราชทัณฑ์พิเฉทกับศาลอาญา รวมศาลแพ่งเกษมกับศาลแพ่งไกรศรีเป็นศาลแพ่ง ใน พ.ศ.2441 จัดแบ่งศาลออกเป็น 3 แผนก ได้แก่ ศาลฎีกา ศาลกรุงเทพฯ และศาลหัวเมือง
ความสำเร็จในการปฏิรูประบบกฎหมายและการศาลของไทยนั้น นอกจากจะเป็นผลงานของพระบรมวงศานุวงศ์และข้าราชการไทยที่มีความรู้ความสามารถ เช่นพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสวัสดิวัฒนวิศิษฐ์ เสนาบดีกระทรวงยุติธรรม องค์แรก และขุนหลวงพระยาไกรสี ผู้พิพากษาไทยคนแรกที่เรียนวิชากฎหมายสำเร็จได้เป็นเนติบัณฑิตอังกฤษแล้ว ไทยยังได้จ้างนักกฎหมายชาวต่างประเทศที่มีความรู้มาเป็นที่ปรึกษากฎหมายอีกด้วย บุคคลสำคัญ ได้แก่ นายโรลัง ยัคมินส์ ขาวเบลเยี่ยม นายโตกิจิ มาซาโอะ ชาวญี่ปุ่น นายวิลเลียม อัลเฟรด ติลเลเก ชาวลังกา และนายยอร์ช ปาดู ชาวฝรั่งเศส