สื่อสิ่งพิมพ์คือสื่อประเภทหนึ่งที่ทำหน้าที่นำเสนอข้อมูลข่าวสารหรือเนื้อหาต่างๆ ตามแต่ละจุดประสงค์ที่ต่างกันไป เช่น ข้อมูลหรือเนื้อหาที่ให้ความรู้ ให้คำแนะนำ ให้ข้อมูล หรือนำเสนอข่าวสารในหมวดบันเทิงต่างๆ โดยความหมายแล้ว สื่อสิ่งพิมพ์ก็คือวัสดุประเภทกระดาษที่มีการพิมพ์ข้อมูลและรูปภาพ มีทั้งแบบที่เป็นทางการและแบบที่ไม่เป็นทางการ ซึ่งจะมีลักษณะการใส่ข้อความ รูปภาพ หรือสีสันแตกต่างกันไป โดยทั่วไปแล้วสื่อสิ่งพิมพ์จะมีทั้งหมด 6 ประเภท ดังนี้ 1. สื่อสิ่งพิมพ์ประเภทหนังสือ คือสื่อสิ่งพิมพ์ที่มีเนื้อหาหรือข้อมูลที่ให้ความรู้
เช่น หนังสือเรียน หนังสือสารคดี หรือหนังสือที่ให้ความรู้ในเรื่องต่างๆ 2. สื่อสิ่งพิมพ์เพื่อเผยแพร่ข่าวสาร คือสื่อสิ่งพิมพ์ที่เน้นให้ข้อมูลข่าวสารหรือประชาสัมพันธ์ แบ่งออกเป็น
– นิตยสาร วารสาร คือสื่อสิ่งพิมพ์ที่นำเสนอข้อมูลข่าวสาร ความบันเทิง โดยจะเน้นการออกแบบที่สวยงามและโดดเด่น ดูสะดุดตา น่าสนใจ
– จุลสาร คือสื่อสิ่งพิมพ์ที่นำเสนอข้อมูลความรู้ต่างๆ ให้กับผู้อ่านหรือผู้ที่สนใจ มักมีการพิมพ์ออกเผยแพร่ในโอกาสพิเศษหรือแล้วแต่วาระ
– หนังสือพิมพ์ คือสื่อสิ่งพิมพ์ที่นำเสนอข่าวสารในรูปแบบเนื้อหารายละเอียดและรูปภาพ มีทั้งหนังสือพิมพ์แบบรายวัน รายสัปดาห์ และรายเดือน
– โปสเตอร์ คือสื่อสิ่งพิมพ์เพื่อการโฆษณา เป็นลักษณะแผ่นใหญ่เพื่อให้ดูโดดเด่นและดึงดูดความสนใจ นิยมนำไปติดตามสถานที่ต่างๆ ที่สามารถมองเห็นได้ง่าย
– ใบปลิว คือสื่อสิ่งพิมพ์ที่ให้ข้อมูลแบบแผ่นเดียว ส่วนใหญ่มักพิมพ์ด้วยกระดาษขนาด A4 เพื่อให้ง่ายต่อการนำไปแจก
– แผ่นพับ คือสื่อสิ่งพิมพ์ที่มีลักษณะเป็นแผ่นที่มีการพับ เนื้อหาหรือข้อมูลจะเป็นการสรุปใจความสำคัญ หรือเป็นข้อความอธิบายสั้นๆ
– โบรชัวร์ คือสื่อสิ่งพิมพ์ที่นำเสนอข้อมูลเพื่อการโฆษณาสินค้า ส่วนใหญ่นิยมพิมพ์เป็นสมุดเล่มเล็กๆ จำนวน 8 หน้าขึ้นไป
3. สื่อสิ่งพิมพ์เพื่อการบรรจุภัณฑ์
คือสื่อสิ่งพิมพ์ที่ใช้ห่อหุ้มผลิตภัณฑ์หรือสินค้า โดยจะแยกเป็นสิ่งพิมพ์หลัก คือสิ่งพิมพ์ที่ใช้ปิดรอบขวดหรือกระป๋อง และสิ่งพิมพ์รอง คือสิ่งพิมพ์ที่เป็นกล่องบรรจุหรือลัง
4. สื่อสิ่งพิมพ์มีค่า
คือสื่อสิ่งพิมพ์ที่นำไปใช้เป็นหลักฐานสำคัญตามกำหนดกฎหมาย เช่น ธนาณัติ เช็คธนาคาร บัตรเครดิต หนังสือเดินทาง โฉนด ฯลฯ
5. สื่อสิ่งพิมพ์ลักษณะพิเศษ
คือประเภทของสื่อสิ่งพิมพ์ที่ผลิตขึ้นตามลักษณะพิเศษแล้วแต่การใช้งาน เช่น นามบัตร ปฏิทิน สิ่งพิมพ์พิเศษบนแก้วหรือบนผ้า เป็นต้น
6. สื่อสิ่งพิมพ์อิเล็กทรอนิกส์
สำหรับสื่อสิ่งพิมพ์ประเภทนี้จะเป็นสื่อสิ่งพิมพ์เฉพาะสำหรับใช้งานในคอมพิวเตอร์หรือระบบเครือข่ายอินเทอร์เน็ต เช่น Document formats, E-book for Palm/PDA เป็นต้น
การจำแนกกลุ่มของสื่อสิ่งพิมพ์ประเภทต่างๆ
โดยทั่วไปสื่อสิ่งพิมพ์จะสามารถจำแนกออกได้เป็น 2 กลุ่ม คือ กลุ่มที่เป็นสื่อสิ่งพิมพ์ 2 มิติ และกลุ่มที่เป็นสื่อสิ่งพิมพ์ 3 มิติ
สำหรับกลุ่มที่เป็นสื่อสิ่งพิมพ์ 2 มิติจะเป็นวัสดุจำพวกกระดาษ มีลักษณะเป็นแผ่นเรียบ มีข้อมูลหรือเนื้อหาเพื่อนำเสนอความรู้หรือข่าวสารต่างๆ เช่น หนังสือ หนังสือพิมพ์ นิตยสาร แผ่นพับ ใบปลิว ฯลฯ
ในขณะที่สื่อสิ่งพิมพ์ในกลุ่ม 3 มิติจะเป็นสิ่งพิมพ์ลักษณะพิเศษที่ใช้ระบบการพิมพ์แบบพิเศษ เป็นการพิมพ์ลงบนผลิตภัณฑ์รูปทรงต่างๆ โดยตรง เช่น การพิมพ์ลงบนภาชนะหรือของใช้ต่างๆ ทั้งที่เป็นภาชนะแบบผิวเรียบและผิวต่างระดับ เช่น แก้ว พลาสติก กระป๋อง เครื่องใช้ไฟฟ้า เครื่องปั้นดินเผา ฯลฯ