จดทะเบียนสมรสสามารถเปลี่ยนนามสกุลได้ไหม

เป็นคำถามที่คาใจสำหรับผู้หญิงหลายคนเลยทีเดียว กับเรื่องของนามสกุลหลังแต่งงาน เพราะบางคนก็ไม่ค่อยอยากจะเปลี่ยนไปใช้นามสกุลของสามีมากนัก ซึ่งก็ต้องบอกเลยว่าหมดความกังวลไปได้เลย เพราะในปัจจุบันนี้ ผู้หญิงสามารถเลือกใช้นามสกุลหลังแต่งงานได้อย่างอิสระ หรือแม้แต่คำนำหน้านามก็ด้วยเช่นกัน

การใช้นามสกุลของฝ่ายหญิงหลังจดทะเบียนสมรส

ในอดีต การใช้นามสกุลหลังแต่งงานและจดทะเบียนสมรส ฝ่ายหญิงจะต้องเปลี่ยนไปใช้นามสกุลของฝ่ายชายเท่านั้น โดยในปัจจุบันได้มีการแก้ไขกฎหมายใหม่ โดยกำหนดให้ผู้หญิงมีอิสระในการเลือกใช้นามสกุลได้อย่างเต็มที่ คือจะเปลี่ยนเป็นนามสกุลของฝ่ายชายหรือยังคงใช้นามสกุลเดิมก็ได้นั่นเอง จึงไม่ใช่เรื่องน่ากังวลสำหรับคนที่ไม่อยากเปลี่ยนนามสกุลอีกต่อไป

การใช้คำนำหน้านาม หลังจดทะเบียนสมรส

สำหรับการใช้คำนำหน้านามหลังจากจดทะเบียนสมรส ก็เช่นเดียวกันกับการใช้นามสกุล โดยในอดีตคำนำหน้านามหลังแต่งงานและจดทะเบียนสมรสเรียบร้อยแล้ว จะต้องเปลี่ยนจาก นางสาว เป็น นาง เพื่อให้ทราบกับโดยทั่วไปว่า ผู้หญิงคนนี้ได้ผ่านการแต่งงานมาแล้ว แต่ในปัจจุบันได้กำหนดให้สามารถเลือกได้อย่างอิสระเช่นกัน ว่าจะใช้คำนำหน้านามอย่างไร นอกจากนี้ผู้หญิงที่ได้มีการหย่าเรียบร้อยแล้ว ซึ่งเคยเปลี่ยนคำหน้านามเป็นนางมาก่อน ก็สามารถเปลี่ยนกลับเป็นนางสาวได้ ด้วยการไปยื่นเรื่องที่สำนักงานเขตตามทะเบียนบ้านนั่นเอง

เมื่อเปลี่ยนนามสกุลและคำนำหน้านาม มีผลอะไรไหม?

เมื่อเปลี่ยนนามสกุลและคำนำหน้านามใหม่ แน่นอนว่าย่อมมีผลกระทบโดยตรง เพราะเอกสารที่เคยใช้ข้อมูลเก่าจะไม่สามารถใช้ได้ต่อไป จึงต้องดำเนินการแก้ไขเอกสาร และข้อมูลการทำธุรกรรมที่สำคัญทั้งหมด ด้วยการอัพเดตเป็นข้อมูลปัจจุบัน ซึ่งก็อาจจะมีความยุ่งยากพอสมควร ดังนั้นใครที่ต้องการเปลี่ยนนามสกุลและคำนำหน้านามใหม่ ก็ต้องพิจารณาให้ดี ว่าเมื่อเปลี่ยนแล้วจะก่อให้เกิดปัญหาตามมาหรือเปล่า หรือคุณสะดวกที่จะดำเนินการแก้ไขเอกสาร อัพเดตข้อมูลใหม่หรือไม่

ถ้าไม่เปลี่ยนนามสกุลและคำนำหน้านาม จะเป็นอะไรไหม?

จริงๆ แล้ว การเปลี่ยนคำนำหน้านามและนามสกุลหลังจดทะเบียนสมรส ไม่ได้มีความสำคัญมากนัก เพราะไม่ว่าจะเปลี่ยนหรือไม่เปลี่ยน ก็ไม่ได้ก่อให้เกิดผลเสียต่อการใช้ชีวิตคู่ของพวกคุณแต่อย่างใด เพราะฉะนั้นใครที่อยากจะใช้นามสกุลเดิม คำนำหน้านามเดิม ก็ตามสะดวกได้เลย

เมื่อทราบแบบนี้แล้ว ใครที่กำลังกังวลกับการจดทะเบียนสมรส ก็สบายใจได้เลย เพราะคุณสามารถเลือกใช้นามสกุลและคำนำหน้านามได้ตามต้องการ โดยจะใช้แบบเดิมหรือเปลี่ยนใหม่เป็นของสามีก็ไม่ก่อให้เกิดปัญหาใดๆ ทั้งสิ้น ดังนั้นจะเปลี่ยนหรือไม่เปลี่ยนดีนั้น ก็ต้องพิจารณาดูว่าคุณต้องการแบบไหน

การเปลี่ยนนามสกุลเป็นอีกหัวข้อหนึ่งที่มีประชาชนให้ความสนใจสอบถามกันเข้ามาค่อนข้างบ่อยสำหรับฝ่ายกงสุลค่ะ หลายๆ ท่านที่สมรสกับชาวต่างชาติ และต้องการเปลี่ยนไปใช้นามสกุลตามสามี หรือไม่เปลี่ยนนั้นไม่มีผลต่อการมีสถานะสมรสเพราะกฏหมายไทยเองก็ยินยอมให้ฝ่ายหญิงใช้นามสกุลเดิม หรือใช้นามสกุลสามีก็ได้ ถ้าคุณจดทะเบียนสมรสในต่างประเทศ คุณไม่จำเป็นต้องไปเปลี่ยนเป็นนามสกุลสามี (ทันที) เพราะในหลายๆ ประเทศ เช่น อเมริกา กฎหมายยินยอมให้ฝ่ายหญิงใช้นามสกุลเดิม หรือจะใช้นามสกุลสามีก็ได้ ฉะนั้น คุณสามารถเลือกได้ ยกเว้นในกรณีที่ประเทศที่คุณไปอยู่นั้นมีกฎบังคับว่า คุณต้องเลือกถือสัญชาติใดสัญชาติหนึ่ง ไม่ยอมให้ถือสองสัญชาติ

อีกกรณีหนึ่งที่เป็นคำถามยอดนิยมที่เข้ามาฝ่ายกงสุลคือ กรณีที่คุณทำกรีนการ์ดเป็นนามสกุลสามี แต่ยังถือพาสปอร์ตไทย เป็นชื่อสกุลเดิม บางคนเกรงว่าเป็นปัญหาเวลาเดินทาง แนะนำว่า เมื่อถึงเวลาที่คุณจะต้องเดินทางให้คุณซื้อตั๋วเครื่องบินเป็นชื่อเดียวกันกับพาสปอร์ต แล้วควรพกสำเนาทะเบียนสมรส ติดกระเป๋าไปด้วย หากเจ้าหน้าที่สอบถามถึงเอกสารอื่นๆ ให้คุณนำสำเนาทะเบียนสมรส หรือกรีนการ์ดให้เจ้าหน้าที่ เป็นการยืนยันว่าเป็นบุคคลคนเดียวกัน เมื่อถึงเวลาที่คุณสามารถสอบเป็นพลเมืองอเมริกัน (ซิติเซ่น) แล้วนั้น คุณสามารถเลือกที่จะใช้นามสกุลตามสามีในเล่มพาสปอร์ตอเมริกันได้

หากจะพูดกันจริงๆ แล้ว การเปลี่ยนนามสกุลให้ตามคู่สมรสนั้น ไม่ได้มีกฎ หรือข้อบังคับตายตัวว่าบุคคลที่สมรสแล้วต้องเปลี่ยนนามสกุลทันที สามารถทำได้ตามสะดวก และถ้าจะหยิบยกข้อดีของการใช้นามสกุลเดิม (ก่อนสมรส) อยู่นั้น ก็คือการที่เอกสารต่างๆ ยังเป็นชื่อสกุลเดิมนั้น คุณไม่ต้องเป็นธุระเปลี่ยนเอกสารทุกอย่างที่มี การเปลี่ยนชื่อในเอกสารต่างๆ นั้นก็มีค่าใช้จ่ายทั้งนั้น และคุณยังสามารถทำนิติกรรมหลายๆ อย่างได้ด้วยตนเองค่ะ ถ้าถามว่า ….ความจำเป็นที่ต้องแก้ไขชื่อสกุลในเอกสารมีเพียงอย่างเดียวคือ ยื่นคำขอเปลี่ยนบัตรประชาชนไทย พร้อมขอแก้ไขชื่อสกุล ในทะเบียนบ้าน (ประเทศไทย) ในคราวเดียวกัน ส่วนเอกสารอื่นๆ เช่น บัญชีธนาคาร ใบขับขี่ ประกันสังคม ฯลฯ ไม่จำเป็นต้องรีบแก้ (ถ้ายังไม่สะดวก) เนื่องจากเลขประจำตัวประชาชน 13 หลัก ไม่มีการเปลี่ยนแปลง ยึดหลักบัตรประชาชนสามารถยืนยันตัวบุคคลได้เสมอ

ขั้นตอนการเปลี่ยนนามสกุล :
• เปลี่ยนเนื่องจากสมรสหรือหย่าไม่สามารถทำได้ที่สถานเอกอัครราชทูตฯ ผู้ร้องจะต้องทำการยื่นขอบันทึกสถานะแห่งครอบครัวและขอเปลี่ยนนามสกุลในทะเบียนบ้านที่อำเภอหรือเขตที่ตนเองมีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านที่ประเทศไทย โดยนำทะเบียนสมรส/หย่าสหรัฐฯ ที่ผ่านการรับรอง Infor Graphic เปลี่ยนนามสกุล (คลิกที่นี่) ไปด้วย หลังจากนั้นจึงจะสามารถทำหนังสือเดินทางหรือบัตรประชาชนเพื่อให้นามสกุลเป็นปัจจุบัน

• หากท่านไม่สามารถเดินทางไปดำเนินการที่ประเทศไทยด้วยตนเอง สามารถมอบอำนาจให้ผู้อื่นดำเนินการแทนได้ ในขั้นตอนนี้เองที่ท่านจะต้องยื่นเอกสารเพื่อทำเรื่องกับฝ่ายกงสุล ประจำสถานเอกอัครราชทูตไทยฯ สาขาที่รับผิดชอบเขตอาณาของมลรัฐของท่านค่ะ

• ท่านสามารถสอบถามข้อมูลเรื่องการเปลี่ยนนามสกุล/การรับรองเอกสาร/การมอบอำนาจ ได้ที่ อีเมลล์ Legalization@thaiembdc.org ประจำสำนักงานกรุงวอชิงตัน ดีซี

• เมื่อขั้นตอนการทำเอกสารเรียบร้อยจากฝ่ายกงสุล ประจำสำนักงานในต่างประเทศแล้ว (เอกสารสหรัฐฯ) ท่านจึงนำเอกสารที่ได้ไปติดต่อที่กรมการกงสุล ถนนแจ้งวัฒนะ เพื่อนำเอกสารสหรัฐฯ นั้นไปแปลเป็นภาษาไทย และผ่านการรับรอง จากนั้นจึงสามารถนำเอกสารฉบับนี้ไปติดต่อขอปรับสถานะทางครอบครัวกับสำนักงานเขตที่ท่านมีทะเบียนบ้านอยู่ เป็นลำดับต่อไป