รามเกียรติ์ตอนนารายณ์ปราบนนทกมีกี่ตอน

จุดประสงค์
1. เพื่อให้นักเรียนเข้าใจเนื้อเรื่องที่อ่าน
2. เพื่อให้นักเรียนสามารถนำข้อคิดที่ได้จากเรื่องไปปรับใช้ในชีวิตประจำวัน
3. เพื่อให้นักเรียนสามารถวิเคราะห์พฤติกรรมของตัวละครได้

บทละคร เรื่อง รามเกียรติ์ ตอน นารายณ์ปราบนนทก
ผู้แต่ง พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช
ลักษณะคำประพันธ์ กลอนบทละคร
จุดประสงค์ในการแต่ง เพื่อใช้เล่นละครใน และใช้เป็นบทปลุกใจประชาชนให้กล้าหาญ สอนศีลธรรมแก่ประชาชน
ที่มาของเรื่อง บทพระราชนิพนธ์เรื่องรามเกียรติ์ ฉบับระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก

ข้อคิดที่ได้รับ
๑. อำนาจตกอยู่ในมือของคนที่ลืมตัว จะเกิดผลร้ายตามมาได้
๒. เมื่อคนมีอำนาจ จะตัดสินใจด้วยความรู้สึกก้าวร้าวรุนแรงได้ง่ายเมื่อคิดว่าถูกรังแก
๓. คนเราควรใช้อำนาจเพียงเพื่อป้องกันตัวไม่ให้รับพิบัติเท่านั้น ไม่ใช่เพื่อทำลายผู้อื่นเพื่อแก้แค้น
๔. ความหลงอำนาจเป็นกิเลสอย่างหนึ่งที่ทำให้ผู้อยู่ร่วมในสังคมต้องได้รับความเดือดร้อน
๕. วรรณคดีเป็นบทวิจารณ์ชีวิตที่ทำให้คนเราเข้าใจชีวิตของเพื่อนมนุษย์ได้อีกทางหนึ่ง

เนื้อเรื่องย่อ
นนทกนั่งประจำอยู่ที่บันไดของเขาไกลลาศ โดยมีหน้าที่ล้างเท้าให้แก่เหล่าเทวดาที่มาเข้าเฝ้าพระอิศวร ได้ยื่นเท้าให้ล้างแล้วมักแหย่เย้าหยอกล้อ นนทกอยู่เป็นประจำ ด้วยการลูบหัวบ้าง ถอนผมบ้างจนกระทั่งหัวโล้นทั้งศรีษะ นนทกแค้นใจมากแต่ว่าตนเองไม่มีกำลังจะสู้ได้ จึงไปเข้าเฝ้าพระอิศวร แล้วกราบทูลว่า ตนได้ทำงานรับใช้พระองค์มานานถึง 10 ล้านปี ยังไม่เคยได้รับสิ่งตอบแทนใดๆเลย จึงทูลขอให้นิ้วเพชร มีฤทธฺ์ชี้ผู้ใดก็ให้ผู้นั้นตาย
พระอิศวรเห็นว่านนทกปฏิบัติหน้าที่รับใช้พระองค์มานานจึงประทานพรให้ตามที่ขอ ไม่นานนัก นนทกก็มีใจกำเริบ เพียงแต่ถูกเทวดามาลูบหัวเล่นเช่นเคย นนทกก็ชี้ให้ตายเป็นจำนวนมาก พระอิศวรทรงทราบก็ทรงกริ้ว โปรดให้พระนารายณ์ไปปราบ
พระนารายณ์ แปลงเป็นนางฟ้ามายั่วยวน นนทกนึกรักจึงเกี่ยวนาง นางแปลงจึงชักชวนให้นนทกรำตามนางก่อนจึงจะรับรัก นนทกรำตามไปจนถึงท่ารำที่ใช้นิ้วเพชรชี้ขาตนเองนนทกก็ลมลงจากนั้นนนทกเห็นนางแปลงร่างเป็นพระนารายณ์ จึงตอบว่า พระนารายณ์เอาเปรียบตนเพราะว่าพระนารายณ์มีอำนาจ มีถึง ๔ กร แต่ตนมีแค่ ๒ มือ และเหตุใดจึงมาทำอุบายหลอกลวงตนอีก
พระนารายณ์จึงท้าให้นนทก ไปเกิดใหม่ให้มี ๒๐ มือ แล้วพระองค์จะตามไปเกิดเป็นมนุษย์มีเพียง ๒ มือ ลงไปสู้กัน หลังจากที่พระนารายพูดจบก็ใช้พระแสงตรีตัดศรีษะนนทกแล้วนนทกก็สิ้นใจตายชาติต่อมานนทกจึงได้ไปเกิดเป็นทศกัณฐ์ ส่วนพระนารายณ์ก็อวตารลงมาเกิดเป็นพระราม

คำศัพท์
กระเษียรวารี เกษียรสมุทรหรือทะเลน้ำนม
ไกรลาส ชื่อภูเขาที่เป็นที่ประทับของพระอิศวร
คนธรรพ์ ชาวสวรรค์พวกหนึ่ง มีความชำนาญในวิชาคนตรีและขับร้อง
จุไร ผมที่เกล้าเป็นจุกและประดับอย่างสวยงาม
ตรัยตรึงศา ตรัยตรึงศ์หรือดาวดึงส์ แปลว่า ๓๓
ตรี คือตรีศูล เป็นอาวุธสามงาม ปกติเป็นเทพอาวุธของพระอิศวร
เทพอัปสร นางฟ้า
ธาตรี แผ่นดิน,โลก
นนทก,นนทุก ในรามเกียรติ์พระราชนิพนธ์รัชกาลที่๑ ตัวละครตัวนี้ชื่อว่านนทก
นาคี นาค คืองูใหญ่มีหงอน เป็นสัตว์ในนิยาย
บทบงสุ์,บทศรี ใช้หมายถึงพระบาทของเทวดาหรือกษัตริย์ เป็นต้น
บังเหตุ ประมาท,ทำให้เป็นเหตุ
พระหริวงศ์ พระนารายณ์
พระองค์ทรงสังข์คทาธร พระนารายณ์ ตามคติอินเดียว่ามีสี่กรถือสังข์ จักรคทาและธรณี
ไฟกาล ไฟกัลป์ หรือ ไฟบรรลัยกัลป์
ภักษ์ผล ผลสำเร็จ
ลักษมี ชายาของพระนารายณ์
วิทยา ในที่นี้คือ วิทยาธร ชาวสวรรค์พวกหนึ่งมีวิชาอาคม
สำเร็จมโนรถ ได้ตามต้องงการ
สิ้นท่า ครบทุกท่ารำ
สุบรรณ ครุฑ คือ พญานกในเทพนิยาย
สุรัสวดี ชายาของพระพรหม
โสมนัสา คือคำวา โสมนัยน์ หมายความว่า ยินดี
หัสนัยน์ ผู้มีพันตา หมายถึง พระอินทรเป็นเทวราชผู้เป็นใหญ่ในสวรรค์ชั้นดาวดึงส์
อสุนี อสุนีบาต หมายถึง ฟ้าผ่า
อัฒจันทร์ ในที่นี้หมายถึงขั้นบันได

หลังได้เรียนรู้ความเป็นมาและเรื่องย่อของบทละครเรื่อง รามเกียรติ์ ตอน นารายณ์ปราบนนทก กันไปแล้ว ในบทนี้ น้อง ๆ จะได้เรียนรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับตัวบทเด่น ๆ ที่น่าสนใจในเรื่อง พร้อมทั้งจะได้ตามไปดูคุณค่าของเรื่องว่ามีอะไรบ้าง ถ้าพร้อมแล้ว ไปศึกษาเรื่องนี้พร้อมกันเลยค่ะ

ศึกษาตัวบทละครเรื่อง รามเกียรติ์ ตอน นารายณ์ปราบนนทก

เหลือบเห็นสตรีวิไลลักษณ์       พิศพักตร์ผ่องเพียงแขไข

งามโอษฐ์งามแก้มงามจุไร        งามนัยน์เนตรงามกร

งามถันงามกรรณงามขนง         งามองค์ยิ่งเทพอัปสร

งามจริตกิริยางามงอน               งามเอวงามอ่อนทั้งกายา

ถึงโฉมองค์อัครลักษมี              พระสุรัสวดีเสน่หา

สิ้นทั้งไตรภพจบโลกา              จะเอามาเปรียบไม่เทียบทัน

ถอดความ บทนี้เป็นบทที่กล่าวถึงตอนที่นนทกชมพระนารายณ์ซึ่งขณะนั้นแปลงกายเป็นหญิงสาว นนทกเห็นความงามของหญิงสาวก็ตกตะลึงจึงพรรณนาถึงความงามที่ได้พบเห็นออกมาว่างามไปหมดทั้งตัว สวยกว่านางฟ้า ต่อให้เป็นพระลักษมี ภรรยาของพระนารายณ์ หรือพระสุรัสวดี ภรรยาของพระพรหม หรือนางไหน ๆ ก็ไม่อาจเทียบได้

เทพนมปฐมพรหมสี่หน้า        สอดสร้อยมาลาเฉิดฉิน

ทั้งกวางเดินดงหงส์บิน          กินรินเลียบถ้ำอำไพ

อีกช้านางนอนภมรเคล้า        ทั้งแขกเต้าผาลาเพียงไหล่

เมขลาโยนแก้วแววไว            มยุเรศฟ้อนในอัมพร

ลมพัดยอดตองพรหมนิมิต     ทั้งพิสมัยเรียงหมอน

ย้ายท่ามัจฉาชมสาคร            พระสี่กรขว้างจักรฤทธิรงค์

ถอดความ พระนารายณ์ซึ่งขณะนั้นแปลงร่างเป็นหญิงสาวหน้าตาสวยงาม ออกอุบายล่อให้นนทกรำตามเพื่อให้นนทกชี้นิ้วใส่ตัวเอง บทนี้จึงกล่าวถึงท่ารำ โดยมีท่ารำแม่บทปรากฏทั้งหมด 18 ท่า คือ

1. เทพนม       2. ปฐม       3. พรหมสี่หน้า

4. สอดสร้อยมาลา  5. กวางเดินดง  6. หงส์บิน

7. กินรินเลียบถ้ำ  8. ช้านางนอน    9. ภมรเคล้า

10. แขกเต้า   11. ผาลาเพียงไหล่  12. เมขลาล่อแก้ว

13. มยุเรศฟ้อน  14. ลมพัดยอดตอง  15. พรหมนิมิต

16. พิสมัยเรียงหมอน  17. มัจฉาชมสาคร  18. พระสี่กรขว้างจักร

เกร็ดน่ารู้ นอกเหนือจากท่ารำแม่บททั้ง 18 ท่าในบทที่ยกมา ยังมีอีกท่าหนึ่ง ซึ่งมีความสำคัญมากเพราะเป็นท่าที่ทำให้นนทกหลงรำตามและชี้นิ้วใส่ขาตัวเองก็คือท่า นาคาม้วนหาง

คุณค่าที่อยู่ในบทละครเรื่องรามเกียรติ์ ตอน นารายณ์ปราบนนทก

ด้านเนื้อหา สาเหตุที่นนทกทูลขอนิ้วเพชรก็มาจากความโกรธแค้นที่ถูกรังแก แต่ผลของการใช้อารมณ์ตัดสินปัญหาทำให้นนทกต้องถึงแก่ความตายด้วยอำนาจของตนเอง กลอนบทละครเรื่องนี้จึงสอนให้เห็นถึงการแบ่งชนชั้นวรรณะ การใช้อารมณ์โกรธที่ไม่เป็นผลดีกับใครเลย และยังสะท้อนความเชื่อของไทยเกี่ยวกับการกลับชาติมาเกิด เรื่องของเวรกรรม ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว นอกจากแง่คิดในสังคมแล้ว ด้านเนื้อหาของบทละครยังมีสอดแทรกท่ารำเข้าไป ให้คนอ่านได้ตะหนักถึงท่ารำของไทยว่ามีความสวยงามเพียงใด

ด้านวรรณศิลป์ บทประพันธ์โดนเด่นทั้งรสวรรณคดี การใช้โวหารและการใช้ถ้อยคำ

• รสวรรณคดี

เสาวรจนี เป็นการชมความงาม นารีปราโมทย์ เป็นการแสดงความรัก พิโรธวาทัง เป็นการแสดงความโกรธแค้น สัลลาปังคพิสัย เป็นการแสดงความโศกเศร้า ในกลอนบทละครเรื่องรามเกียรต์ตอนนารายณ์ปราบนนทกนั้นมีรสวรรณคดีครบทุกรส จึงให้ความเพลิดเพลินแก่ผู้อ่านและทำให้เข้าใจเนื้อเรื่องได้อย่างลึกซึ้ง

• การใช้โวหารและถ้อยคำ ในเรื่องมีการใช้โวหารเปรียบเทียบสิ่งหนึ่งกับอีกสิ่งหนึ่ง มีการซ้ำคำ การใช้หลากคำ และการเปรียบเทียบ เพื่อเพิ่มรสทางด้านวรรณศิลป์

จบไปแล้วนะคะสำหรับบทเรียนเรื่องศึกษาตัวบทเด่น ๆ และคุณค่าในบทละครเรื่องรามเกียรติ์ ตอน นารายณ์ปราบนนทก น้อง ๆ จะเห็นได้เลยว่าบทละครเรื่องนี้นอกจากจะให้ความเพลิดเพลินแล้วยังอุดมไปด้วยรสทางวรรณศิลป์และคุณค่าด้านเนื้อหา ถือว่าเป็นวรรณคดีที่ทรงคุณค่าอีกเรื่องหนึ่งเลยค่ะ สำหรับน้อง ๆ คนไหนที่อยากฟังคำอธิบายเกี่ยวกับตัวบท และเรียนรู้คำศัพท์จากในเรื่องเพิ่มเติม ก็สามารถไปดูคลิปการสอนย้อนหลังของครูอุ้มระหว่างทำแบบฝึกหัดเพื่อทบทวนไปในตัวได้เลยค่ะ ไปรับชมและรับฟังพร้อม ๆ กันเลยนะคะ

ศึกษาตัวบท