ในเครื่องสำอางต่าง ๆ ที่เรามักจะใช้กันอยู่ในทุกวันนี้หลาย ๆ คนคงอาจจะไม่รู้ว่ามีส่วนผสมหรือสารเคมีอะไรประกอบอยู่บ้าง ยกตัวอย่าง “ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์” ชื่ออาจจะฟังดูน่ากลัวแต่เชื่อเถอะว่าคนที่รักในการทำสีผมต้องเคยสัมผัสกับสารตัวนี้มาแล้วแน่ ๆ คงอยากรู้แล้วละสิว่าสารตัวนี้มันคืออะไรและมีความสำคัญอะไรบ้าง เดี๋ยวเราจะพามาทำความรู้จักกับสารไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ภายในบทความนี้กัน
ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์คืออะไร ?
ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ (Hydrogen Peroxide) เป็นสารเคมีที่มีฤทธิ์ในการออกซิไดซ์อย่างรุนแรงโดยสูตรทางเคมีคือ H2O2 จากคุณสมบัตินี้จึงเป็นประโยชน์อย่างมากต่อการใช้ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ในอุตสาหกรรมเครื่องสำอางค์ เช่นเป็นส่วนผสมในน้ำยาย้อมผม , น้ำยาโกรกสีผม , ทำความสะอาดภายในช่องปาก รวมถึงการฟอกสีฟัน เป็นต้น และแน่นอนว่าสารตัวนี้มีฤทธิ์ที่ค่อนข้างรุนแรง จึงต้องใช้ในระดับความเข้มข้นต่ำๆ และอยู่ภายใต้การดูแลอย่างเข้มงวด โดยสารตัวนี้จะมีลักษณะเป็นของเหลวใสหนืดกว่าน้ำเล็กน้อย ไม่อยู่ตัว สามารถสลายตัวกลายเป็นออกซิเจนกับน้ำ หากเจือจางจะเป็นสารละลายไม่มีสี ด้วยคุณสมบัติสามารถสลายตัวเป็นน้ำได้เมื่อถูกแสงและความร้อน จึงควรเก็บรักษาสารชนิดนี้ไว้ในภาชนะทึบแสง
ประโยชน์ของไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์
อย่างที่เกริ่นมาข้างต้นนอกจากจะมีประโยชน์ในทางอุตสาหกรรมเครื่องสำอางค์แล้วยังสามารถกำจัดเชื้อโรคด้วยการผสมกับน้ำในอัตราส่วนเท่าๆ กัน เพื่อใช้เป็นน้ำยาทำความสะอาดและฆ่าเชื้อ เพียงเท่านี้ก็จะสามารถฆ่าเชื้อโรคในบ้านได้ เช่น
1. ชำระล้างแบคทีเรียจากผักและผลไม้ 2. ล้างจานและกระจกสะอาดใส 3. ซักผ้าขาวสะอาดเหมือนใหม่ 4. ไฮไลต์สีผม
แต่อย่างที่รู้ ๆ กันดีว่าไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์นั้นมีฤทธิ์กัดกร่อน เป็นพิษต่อระบบการหายใจหรือสูดดม เมื่อได้รับสารชนิดนี้เข้าไปอาจทำให้เกิดอาการเจ็บคอ ไอ หายใจติดขัด หรือเมื่อสัมผัสผิวหนัง อาจเกิดผื่นแดง รู้สึกปวดแสบปวดร้อนได้ ดังนั้นทางกระทรวงสาธารณสุขเลยกำหนดปริมาณไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ในเครื่องสำอางต่าง ๆ ดังนี้
- ผลิตภัณฑ์สำหรับเส้นผม ไม่ควรมีค่าไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์เกินร้อยละ 12
- ผลิตภัณฑ์เพื่อสุขภาพและอนามัยในช่องปาก ไม่ควรมีค่าไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์เกินร้อยละ 0.1
แนะนำเครื่องวัดไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์
วิธีการทดสอบที่ให้ผลลัพธ์ที่ดีและมีประสิทธิภาพสูงเราจึงแนะนำให้ใช้งานเครื่องไทเทรตแบบอัตโนมัติของ Hanna Instruments รุ่น HI931-02 โดยอาศัยปฎิกิริยาการไทเทรตแบบรีดอกซ์ ร่วมกับหัววัดโออาร์พี รุ่น HI3131B และสารไทแทรนต์เป็นโพแทสเซียมเปอร์แมงกาเนตความเข้มข้น 0.1N อีกทั้งยังมาพร้อมกับฟังก์ชันระบบปฎิบัติการที่รองรับอีกมากมายจะช่วยให้คุณสะดวกต่อการหาค่าไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ได้อย่างง่ายดาย
ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์สามารถให้ทั้งคุณและโทษ ดังนั้นเราควรต้องใช้ให้ดีและอยู่ในความควบคุมอย่างเหมาะสม ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ต้องเรียกว่าเป็นสารที่สามารถให้คุณประโยชน์อย่างมาก นอกจากจะสามารถฆ่าเชื้อบาดแผล ทำความสะอาด ฟอกสีและย้อม อีกทั้งยังเป็นหนึ่งในสารที่ใช้กันทั่วไปในอุตสาหกรรม ยารักษาโรค ร้านขายยา และในครัวเรือนอีกด้วย แต่ถ้าหากใช้ผิดวิธีก็จะส่งผลร้ายต่าง ๆ ต่อตัวเรานั่นเอง
บริษัท ฮานนา อินสทรูเม้นท์ส (ประเทศไทย) จำกัด ผู้ผลิตเครื่องมือวัดชั้นนำ “เพราะเราเป็นผลิตภัณฑ์ที่ดีที่สุดสำหรับคุณ” WITH GREAT PRODUCTS, COME GREAT RESULTS.
CONTACT US Line : @hannathailand FB : HannaThailand Email Addresses : [email protected]
เราใช้ Cookie ในเว็บไซต์นี้ เพื่อเพิ่มประสบการณ์การใช้งานที่ดีขึ้น กดปุ่ม “ยอมรับ” หากยอมให้มีการใช้ Cookie หรือกดปุ่ม ตั้งค่า หากต้องการยอมรับ Cookie เพียงบางรายการ
โดยปกติไฮโดรเจนเพอร์ออกไซด์จะสลายตัวไปเองอย่างช้า ๆ ซึ่งจะได้ผลิตภัณฑ์เป็นน้ำและแก๊สออกซิเจน แสงสว่างและความร้อนจะช่วยเร่งให้เกิดการสลายตัวเร็วขึ้น ไฮโดรเจนเพอร์ออกไซด์มีปฏิกิริยาการสลายตัวดังนี้
นอกจากนี้ หากมีส่วนผสมของโลหะ โดยเฉพาะเหล็ก แมงกานีส ทองแดง จะทำให้เกิดการสลายตัวเร็วยิ่งขึ้น
วิธีการเก็บรักษาไฮโดรเจนเพอร์ออกไซด์ ให้เก็บไว้ในที่มืด หรือในภาชนะสีน้ำตาลเข้ม ภาชนะทึบแสง และในที่เย็น นอกจากนี้อาจเติมสารบางชนิดลงไปเล็กน้อย เช่น แอลกอฮอล์ เพื่อป้องกันไม่ให้สลายตัวเร็วเกินไป
ไฮโดรเจนเพอร์ออกไซด์ยังมีคุณสมบัติเป็นสารไวไฟ ซึ่งภาชนะบรรจุสารอาจระเบิดได้เมื่อสัมผัสกับอุณหภูมิสูง ในกรณีเกิดเพลิงไหม้ให้ใช้น้ำฉีดเป็นฝอย หรืออาจใช้ผงเคมีแห้ง โฟม หรือคาร์บอนไดออกไซด์
การเตรียม[แก้]
ไฮโดรเจนเพอร์ออกไซด์สามารถเตรียมได้ จากปฏิกิริยาระหว่างโซเดียมเพอร์ออกไซด์กับกรดซัลฟิวริกเจือจางที่เย็นจัด ดังสมการ
หรือเตรียมได้จากปฏิกิริยาระหว่างแบเรียมเพอร์ออกไซด์กับกรดซัลฟิวริกเจือจางที่เย็นจัด ดังสมการ
ประโยชน์[แก้]
โดยทั่วไปไฮโดรเจนเพอร์ออกไซด์จะอยู่ในรูปสารละลายความเข้มข้นตั้งแต่ 3–90% มักใช้เป็นสารฟอกสีในอาหาร สารทำความสะอาด น้ำยาฆ่าเชื้อ ใช้ฆ่าเชื้อโรคบนผิวหนัง ใช้ล้างภาพสีน้ำมันเก่า ๆ ให้สดใสขึ้น ทำน้ำยาบ้วนปาก และไฮโดรเจนเพอร์ออกไซด์เข้มข้น 90% สามารถใช้เป็นเชื้อเพลิงขับเคลื่อนจรวด
การใช้ไฮโดรเจนเพอร์ออกไซด์ล้างแผล จะใช้ในฐานะยาที่มีฤทธิ์ฆ่าเชื้ออ่อน ๆ เฉพาะที่ เช่น บาดแผลเล็ก ๆ แต่อาจเกิดผลข้างเคียงจากความเป็นพิษ (Cytotoxic) ซึ่งรบกวนการสมานแผล ทำให้แผลแสบ และระคายเคือง ดังนั้นจึงควรใช้สารชนิดนี้ในกรณีจำเป็นเท่านั้น
ไฮโดรเจนเพอร์ออกไซด์สามารถใช้ฟอกเส้นผม โดยการนำสารชนิดนี้ไปผสมกับสารชนิดอื่น จนให้สารละลายผสมมีฤทธิ์เป็นด่าง แล้วนำมาฟอกผม จะทำให้เส้นผมมีสีอ่อนลง ง่ายต่อการเปลี่ยนสีผม และยังทำให้สีที่ต้องการย้อมติดกับผมได้ ไฮโดรเจนเพอร์ออกไซด์ยังมีส่วนผสมอยู่ในน้ำยาโกรกผม ซึ่งในยาย้อมผมไม่ควรมีไฮโดรเจนเพอร์ออกไซด์เกิน 6% แต่ที่พบในท้องตลาดมีตั้งแต่ 3–40% ซึ่งหากใช้โดยไม่มีการเจือจางจะทำให้เกิดอาการระคายเคืองหนังศีรษะ และเส้นผมอาจถูกทำลายได้
นอกจากนี้ยังใช้เป็นสารฟอกขาวในภาคอุตสาหกรรมฟอกย้อม ซึ่งสามารถใช้ได้ดีกับเส้นใยเกือบทุกชนิด พร้อมทั้งเกิดอันตรายต่อเส้นใยน้อยที่สุด ทำให้ไฮโดรเจนเพอร์ออกไซด์มีชื่อเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า "ตัวฟอกขาวสากล" (Universal bleaching agent) การฟอกขาวด้วยไฮโดรเจนเพอร์ออกไซด์ต้องใช้โซเดียมซิลิเกต (Na2SiO3) ควบคุมการสลายตัว นอกจากใช้ฟอกเส้นใยแล้ว ยังใช้ไฮโดรเจนเพอร์ออกไซด์ฟอกงาช้าง และขนนก และอาจใช้ไฮโดรเจนเพอร์ออกไซด์เป็นสารแอนติคลอร์ (อังกฤษ: antichlor) ซึ่งใช้ทำลายคลอรีนที่ตกค้างบนเส้นใยหลังผ่านการใช้คลอรีนฟอกขาว มีสมการดังนี้
อันตรายต่อสุขภาพอนามัย[แก้]
เนื่องจากไฮโดรเจนเพอร์ออกไซด์มีฤทธิ์กัดกร่อน การหายใจเอาสารชนิดนี้เข้าไป อาจทำให้เกิดอาการเจ็บคอ ไอ หายใจติดขัด เมื่อสัมผัสผิวหนัง อาจเกิดผื่นแดง รู้สึกปวดแสบปวดร้อน เมื่อรับประทานเข้าไป จะเกิดอาการเจ็บคอ ปวดท้อง และอาเจียนได้ และเมื่อสัมผัสถูกดวงตา จะก่อให้เกิดอาการระคายเคือง ตาแดง ปวดตา สายตาอาจพร่ามัวได้
การปฐมพยาบาล
หากได้รับสารโดยการหายใจเข้าไป ให้ผู้ป่วยออกไปอยู่บริเวณที่มีอากาศบริสุทธิ์ แต่ถ้าผู้ป่วยหยุดหายใจให้ช่วยผายปอด ถ้าหายใจติดขัดให้ออกซิเจนช่วย แล้วนำส่งไปพบแพทย์ หากสัมผัสถูกผิวหนังให้ฉีดล้างผิวหนังทันทีด้วยน้ำปริมาณมาก หากสัมผัสดวงตาให้ใช้นิ้วถ่างแยกเปลือกตาออก แล้วฉีดน้ำเย็นล้างตาทันทีเป็นเวลาอย่างน้อย 15 นาที แต่ถ้าหากเกิดรับประทานเข้าไปในปริมาณมาก ให้นำส่งไปพบแพทย์ทันที
อ้างอิง[แก้]
- Easton, M. F.; Mitchell, A. G.; Wynne-Jones, W. F. K. (1952). "The behaviour of mixtures of hydrogen peroxide and water. Part 1.?Determination of the densities of mixtures of hydrogen peroxide and water". Transactions of the Faraday Society. 48: 796–801. doi:10.1039/TF9524800796. S2CID 96669623. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 15 February 2022. สืบค้นเมื่อ 30 November 2019.
- "Hydrogen peroxide". www.chemsrc.com. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 8 August 2017. สืบค้นเมื่อ 3 May 2018.
- ↑ NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "
0335". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH).
- ↑ "Hydrogen peroxide". Immediately Dangerous to Life and Health Concentrations (IDLH). National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH).
- กลุ่มตัวอักษร "ฮ" เก็บถาวร 2016-03-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ ↑ ไฮโดรเจนเพอร์ออกไซด์ เก็บถาวร 2012-08-28 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, ภาควิชาฟิสิกส์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล.