แบบฝึกหัด 5.5 คณิตศาสตร์ ม 2 ความ เท่า กัน ทุก ประการ
- 1. ซอยข้างอาเภอ ซอย1 ถ.ตากสินมหาราช ต.ท่าประดู่ อ.เมือง จ.ระยอง โทร. 084-1284087 www.krusawed.wordpress.com ครูเสวตร บทที่ 5 ความเท่ากันทุกประการ เราทราบมาแล้วว่าในระนาบ (plane) เดียวกัน ถ้าเลื่อนรูปเรขาคณิตรูปหนึ่งไปยังอีกรูปหนึ่ง และสามารถทาให้ ทับกันสนิท (coincide) เรียกว่า รูปทั้งสองนั้นเท่ากันทุกประการ (congruent) ในที่นี้จะกล่าวถึงความเท่ากันทุกประการเป็น 4 กรณี คือ 1. ความเท่ากันทุกประการของส่วนของเส้นตรง 2. ความเท่ากันทุกประการของมุม 3. ความเท่ากันทุกประการของรูปหลายเหลี่ยม 4. ความเท่ากันทุกประการของรูปวงกลม เราใช้เครื่องหมาย “ ” แสดงความเท่ากันทุกประการ (ของสิ่งสองสิ่งที่ทับกันสนิท) เครื่องหมาย แสดงความเป็นสิ่งเดียวกัน 1. ส่วนของเส้นตรงที่เท่ากันทุกประการ ส่วนของเส้นตรงที่เท่ากันทุกประการ คือ ส่วนของเส้นตรงที่สามารถเลื่อนให้ทับกันได้สนิท เช่น “ ส่วนของเส้นตรงที่เท่ากันทุกประการ จะมีความยาวเท่ากัน ” 2. มุมที่เท่ากันทุกประการ มุมที่เท่ากันทุกประการ คือ มุมที่สามารถเลื่อนให้จุดยอด และแขนของมุมทับกันสนิท เช่น A B ABAB A B A C B A C B ABˆC ABˆC
- 2. ซอยข้างอาเภอ ซอย1 ถ.ตากสินมหาราช ต.ท่าประดู่ อ.เมือง จ.ระยอง โทร. 084-1284087 www.krusawed.wordpress.com ครูเสวตร 3. รูปหลายเหลี่ยมที่เท่ากันทุกประการ รูปหลายเหลยี่มที่เท่ากันทุกประการ สามารถเลื่อนให้จุดยอดและด้านทับกันได้สนิท เช่น 4. วงกลมที่เท่ากันทุกประการ รูปวงกลมที่เท่ากันทุกประการ ถ้าเลื่อนให้จุดศูนย์กลางทับกันแล้วเส้นรอบวงจะทับกันได้สนิท เช่น A D B C A D B C ABCD ABCD O B A O B A วงกลม O ว ง ก ล ม O
- 3. ซอยข้างอาเภอ ซอย1 ถ.ตากสินมหาราช ต.ท่าประดู่ อ.เมือง จ.ระยอง โทร. 084-1284087 www.krusawed.wordpress.com ครูเสวตร แบบฝึกหัดที่ 1 จงตอบคาถามในแต่ละข้อต่อไปนี้ 1) ถ้าส่วนของเส้นตรงสองเส้นเท่ากันทุกประการ ส่วนของเส้นตรงทั้งสองนั้นมีความยาวเท่ากัน หรือไม่ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 2) ถ้าส่วนของเส้นตรงสองเส้นมีความยาวเท่ากัน ส่วนของเส้นตรงทั้งสองเส้นนั้น เท่ากันทุกประการ หรือไม่ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 3) ถ้ามุมสองมุมเท่ากันทุกประการ มุมทั้งสองนั้นมีขนาดเท่ากัน หรือไม่ ……………………………………………………………. 4) ถ้ามุมสองมุมมีขนาดเท่ากัน มุมทั้งสองนั้นเท่ากันทุกประการ หรือไม่ ……………………………………………………………. 5) ถ้ารูปหลายเหลี่ยมสองรูปเท่ากันทุกประการ ด้านที่สมนัยกันเท่ากันทุกประการ หรือไม่ …………………………………. 6) ถ้ารูปหลายเหลี่ยมสองรูปมีมุมคู่ที่สมนัยกันเท่ากันทุกคู่ รูปหลายเหลี่ยมสองรูปนั้นเท่ากันทุกประการ หรือไม่ ………………………………………………….……………………….. 7) ถ้ารูปหลายเหลี่ยมสองรูปเท่ากันทุกประการ ด้านที่สมนัยกันยาวเท่ากัน หรือไม่ …………………………………………… 8) ถ้ารูปหลายเหลี่ยมสองรูปมีด้านที่สมนัยกันเท่ากันทุกด้าน รูปหลายเหลี่ยมสองรูปนั้นเท่ากันทุกประการ หรือไม่ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 9) ถ้ารูปหลายเหลี่ยมสองรูปเท่ากันทุกประการ มุมที่สมนัยกันเท่ากันทุกประการ หรือไม่ …………………………………… 10) ถ้ารูปหลายเหลี่ยมสองรูปเท่ากันทุกประการ มุมที่สมนัยกันมีขนาดเท่ากัน หรือไม่ ………………………………………… 11) ถ้าวงกลมสองวงเท่ากันทุกประการ รัศมีหรือเส้นผ่านศูนย์กลางมีความยาวเท่ากัน หรือไม่ ……………………………… 12) รูปเรขาคณิตที่เท่ากันทุกประการมีพื้นที่เท่ากัน หรือไม่ ………………………………………………………………………………
- 4. ซอยข้างอาเภอ ซอย1 ถ.ตากสินมหาราช ต.ท่าประดู่ อ.เมือง จ.ระยอง โทร. 084-1284087 www.krusawed.wordpress.com ครูเสวตร ความสมนัย (correspondence) ความสมนัย คือ ความอยู่ในลาดับเดียวกัน เช่น ABC DEF ดังรูป จากรูป ด้านที่สมนัยกันของ ABC จะทากับ DEF ดังนี้ AB .......... หรือ AB .......... AC .......... หรือ AC .......... BC .......... หรือ BC .......... และ มุมที่สมนัยกันของ ABC จะทากับ DEF ดังนี้ 1 .......... หรือ m1 .......... 2 .......... หรือ m2 .......... 3 .......... หรือ m3 .......... สรุป “ ด้านที่สมนัยกัน ” อาจพูดอีกอย่างหนึ่งว่า “ ด้านทอี่ยู่ในลา ดับเดียวกัน ” “ มุมทสี่มนัยกัน ” อาจพูดอีกอย่างหนึ่งว่า “ มุมทอี่ยู่ในลา ดับเดียวกัน ” A B C 1 2 3 D E F 4 5 6
- 5. ซอยข้างอาเภอ ซอย1 ถ.ตากสินมหาราช ต.ท่าประดู่ อ.เมือง จ.ระยอง โทร. 084-1284087 www.krusawed.wordpress.com ครูเสวตร แบบฝึกหัดที่ 2 1) จงเขียนผลจากการเท่ากันทุกประการของรูปสามเหลี่ยมแต่ละคู่ต่อไปนี้ โดยใช้ลาดับอักษรให้ถูกต้อง 1. 2. 3. 4ภภ3 4.
- 6. ซอยข้างอาเภอ ซอย1 ถ.ตากสินมหาราช ต.ท่าประดู่ อ.เมือง จ.ระยอง โทร. 084-1284087 www.krusawed.wordpress.com ครูเสวตร การพิสูจน์ (Proof) การพิสูจน์ คือ การสรุปความจริงอย่างมีเหตุผลโดยมีหลักฐานยืนยัน หลักฐาน (premise) ที่นามาอ้างจะต้องเป็นสิ่งที่ทุกคนยอมรับ เช่น ทุกคนยอมรับว่าเส้นตรงสองเส้นตัดกันที่จุดๆ เดียว รูปสี่เหลี่ยมด้านขนานเป็นรูปสี่เหลี่ยมที่มีด้านตรงข้ามขนานกัน เป็นต้น ความจริงที่ทุกคนยอมรับเช่นนี้ เรียกว่า สัจพจน์ (postulate) การคิดหาเหตุผล (reasoning) ที่นามาใช้ จะต้องเป็นกระบวนการที่ทุกคนเห็นได้ชัดโดยปราศจากข้อสงสัย เช่น เราเห็นได้ชัดว่า ถ้า a b และ b c แล้ว จะได้ว่า a c เป็นต้น กระบวนการที่เห็นได้โดยปราศจากข้อสงสัย เช่นนี้ เรียกว่า สมบัติ (property) หรือ สิ่งที่เห็นจริงแล้ว (axiom) สมบัติการเท่ากันทุกประการ กาหนดรูป A , รูป B และรูป C เป็นรูปเรขาคณิตใดๆ 1. สมบัติสะท้อน รูป A รูป A 2. สมบัติสมมาตร ถ้ารูป A รูป B แล้ว รูป B รูป A 3. สมบัติสะท้อน ถ้ารูป A รูป B และ รูป B รูป C แล้ว รูป A รูป C สัจพจน์ในวิชาเรขาคณิต สัจพจน์ คือ ข้อความปกติทั่วไปยอมรับว่าเป็นเช่นนั้นจริงโดยไม่ต้องพิสูจน์ สัจพจน์ที่ 1 ลากเส้นตรงผ่านจุดๆหนึ่งได้เป็นจานวนไม่จากัด (มีจานวนไม่สิ้นสุด) สัจพจน์ที่ 2 ลากเส้นตรงผ่านจุด 2 จุดได้เพียงเส้นเดียว สัจพจน์ที่ 3 มุมๆหนึ่งมีเส้นแบ่งครึ่งมุมได้เพียงเส้นเดียว สัจพจน์ที่ 4 ส่วนของเส้นตรงเส้นหนึ่งมีจุดแบ่งครึ่งเพียงจุดเดียว สัจพจน์ที่ 5 ส่วนของเส้นตรงที่มีความยาวเท่ากันย่อมทับกันสนิท สัจพจน์ที่ 6 มุมที่มีขนาดเท่ากันย่อมทับกันสนิท สัจพจน์ที่ 7 เส้นตรงสองเส้นตัดกันที่จุดๆเดียว สัจพจน์ที่ 8 ขนาดของส่วนใหญ่ย่อมแบ่งเป็นส่วนย่อยได้ ผลบวกของส่วนย่อยเท่ากับส่วนใหญ่ สัจพจน์ส่วนย่อยของส่วนใหญ่ (1) ส่วนย่อยของความยาวของส่วนของเส้นตรง จากรูปขวามือ จะได้ว่า AD AB BC CD AB AD BD BC AD ABCD A B C D
- 7. ซอยข้างอาเภอ ซอย1 ถ.ตากสินมหาราช ต.ท่าประดู่ อ.เมือง จ.ระยอง โทร. 084-1284087 www.krusawed.wordpress.com ครูเสวตร (2) ส่วนย่อยของขนาดของมุม ตัวอย่างที่ 1 ถ้า AD 9 ซ.ม. AB 3 ซ.ม. และ CD 4 ซ.ม. ดังรูป จงหาความยาวของ BC ตัวอย่างที่ 2 ถ้า AB CD 3 ซ.ม. และ AD 8 ซ.ม. ดังรูป จงหาความยาวของ BC ตัวอย่างที่ 3 ถ้า ( ) 60 , ( ) 25 o o m AOD m AOB และ ( ) 20o m COD ดังรูป จงหาขนาดของมุม BOC ตัวอย่างที่ 4 กาหนดให้ O เป็นจุดบน AB ที่ทาให้ ( ) 110o m AOD และ ( ) 30o m BOC จงหาขนาดของมุม COD จากรูปซ้ายมือ จะได้ว่า mAOD m(1) m(2) m(3) m1 m(AOD) m(2) m(3) O D C B A 1 3 2 A B C D A B C D O D C B A
- 8. ซอยข้างอาเภอ ซอย1 ถ.ตากสินมหาราช ต.ท่าประดู่ อ.เมือง จ.ระยอง โทร. 084-1284087 www.krusawed.wordpress.com ครูเสวตร การพิสูจน์โดยใช้สัจพจน์ และสมบัติการเท่ากัน ตัวอย่างที่ 5 กาหนดให้ AB CD ดังรูป จงพิสูจน์ว่า AC BD พิสูจน์ ข้อความ เหตุผล 1. AB CD กาหนดให้ 2. BC BC 3. AB BC CD BC 4. AC BD ตัวอย่างที่ 6 พิสูจน์ ข้อความ เหตุผล 1. m(CAB) m(CBA) 2. m(DAB) m(DBA) 3. m(CAB) m(DAB) m(CBA) m(DBA) 4. m(CAD) m(CBD) 5. CAD CBD A B C D A D C B กาหนดให้ CAB CBA และ DAB DBA จงพิสูจน์ว่า CAD CBD
- 9. ซอยข้างอาเภอ ซอย1 ถ.ตากสินมหาราช ต.ท่าประดู่ อ.เมือง จ.ระยอง โทร. 084-1284087 www.krusawed.wordpress.com ครูเสวตร แบบฝึกหัดที่ 3 1. กาหนดให้ AC BD ดังรูป จงพิสูจน์ว่า AB CD พิสูจน์ ข้อความ เหตุผล 1. AC BD 2. BC BC 3. 4. 2. พิสูจน์ ข้อความ เหตุผล A B C D E D B C A กาหนดให้ AB AC และ AD AE จงพิสูจน์ว่า BD CE
- 10. ซอยข้างอาเภอ ซอย1 ถ.ตากสินมหาราช ต.ท่าประดู่ อ.เมือง จ.ระยอง โทร. 084-1284087 www.krusawed.wordpress.com ครูเสวตร 3. พิสูจน์ ข้อความ เหตุผล 4. พิสูจน์ ข้อความ เหตุผล E D B C A กาหนดให้ BD CE และ AD AE จงพิสูจน์ว่า BA CA A D B C 3 4 1 2 กาหนดให้ ABC และ DBC มี 1 2 และ 3 4 ดังในรูป จงพิสูจน์ว่า ABC ACB
- 11. ซอยข้างอาเภอ ซอย1 ถ.ตากสินมหาราช ต.ท่าประดู่ อ.เมือง จ.ระยอง โทร. 084-1284087 www.krusawed.wordpress.com ครูเสวตร 5. พิสูจน์ ข้อความ เหตุผล สัจพจน์ เส้นตรงสองเส้นตัดกัน มุมตรงข้ามย่อมเท่ากัน พิสูจน์ ข้อความ เหตุผล A E D C B ˆ1 ˆ3 ˆ2 กาหนดให้ ABC มี D และ E เป็นจุดบนด้าน BC ทาให้ mBAE mCAD และกาหนดมุม 1 , 2 และ 3 ดังรูป จงพิสูจน์ว่า 1 2 2 4 3 1 จากรูป จงพิสูจน์ว่า m1 m3 และ m2 m4
- 12. ซอยข้างอาเภอ ซอย1 ถ.ตากสินมหาราช ต.ท่าประดู่ อ.เมือง จ.ระยอง โทร. 084-1284087 www.krusawed.wordpress.com ครูเสวตร สัจพจน์ความเท่ากันทุกประการของรูปสามเหลี่ยม รูปสามเหลี่ยมสองรูปจะเท่ากันทุกประการด้วยความสัมพันธ์ต่อไปนี้ 1. สัจพจน์ ด้าน – มุม – ด้าน (SAS Postulate) 2. สัจพจน์ มุม – ด้าน – มุม (ASA Postulate) 3. สัจพจน์ มุม – มุม – ด้าน (AAS Postulate) 4. สัจพจน์ ด้าน – ด้าน – ด้าน (SSS Postulate) 1. สัจพจน์ ด้าน – มุม – ด้าน (SAS Postulate) สามเหลี่ยมสองรูป ซึ่งด้านสองด้านยาวเท่ากัน และมุมระหว่างด้านมีขนาดเท่ากัน สามเหลี่ยมสองรูปนั้น เท่ากันทุกประการ ระหว่าง ABC และ DEF ถ้า AB DE , BC EF และ mB mE จะได้ว่า ABCDEF 2. สัจพจน์ มุม – ด้าน – มุม (ASA Postulate) สามเหลี่ยมสองรูป ซึ่งมุมสองมุมมีขนาดเท่ากัน และด้านระหว่างมุมเท่ามีความยาวเท่ากัน สามเหลี่ยมสอง รูปนั้นเท่ากันทุกประการ ระหว่าง ABC และ DEF ถ้า m(B) m(E) , m(C) m(F) และ BC EF จะได้ว่า ABCDEF A B C D E F B C A E F D
- 13. ซอยข้างอาเภอ ซอย1 ถ.ตากสินมหาราช ต.ท่าประดู่ อ.เมือง จ.ระยอง โทร. 084-1284087 www.krusawed.wordpress.com ครูเสวตร 3. สัจพจน์ มุม – มุม – ด้าน (AAS Postulate) สามเหลี่ยมสองรูป ซึ่งมุมสองมุมมีขนาดเท่ากัน และด้านที่ไม่อยู่ระหว่างมุมเท่า มีความยาวเท่ากัน สามเหลี่ยม สองรูปนั้นเท่ากันทุกประการ ระหว่าง ABC และ DEF ถ้า m(A) m(D) , m(B) m(E) และ CA FD จะได้ว่า ABCDEF 4. สัจพจน์ ด้าน – ด้าน – ด้าน (SSS Postulate) สามเหลี่ยมสองรูป ซึ่งมีด้านทั้งสามยาวเท่ากันตามลาดับ สามเหลี่ยมสองรูปนั้นเท่ากันทุกประการ ระหว่าง ABC และ DEF ถ้า AB DE , BC EF และ CA FD จะได้ว่า ABCDEF A B C D E F A B C D E F
- 14. ซอยข้างอาเภอ ซอย1 ถ.ตากสินมหาราช ต.ท่าประดู่ อ.เมือง จ.ระยอง โทร. 084-1284087 www.krusawed.wordpress.com ครูเสวตร แบบฝึกหัดที่ 4 ความเท่ากันทุกประการของรูปสามเหลี่ยม รูปสามเหลี่ยมแต่ละคู่ต่อไปนี้มีสิ่งที่เท่ากันตามเครื่องหมายแสดงความยาวของด้านและขนาดของมุมที่ กาหนดให้ จงบอกว่ารูปสามเหลี่ยมแต่ละคู่เท่ากันทุกประการตามสัจพจน์ข้อใด ………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………….
- 15. ซอยข้างอาเภอ ซอย1 ถ.ตากสินมหาราช ต.ท่าประดู่ อ.เมือง จ.ระยอง โทร. 084-1284087 www.krusawed.wordpress.com ครูเสวตร …………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………..
- 16. ซอยข้างอาเภอ ซอย1 ถ.ตากสินมหาราช ต.ท่าประดู่ อ.เมือง จ.ระยอง โทร. 084-1284087 www.krusawed.wordpress.com ครูเสวตร ……………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………….
- 17. ซอยข้างอาเภอ ซอย1 ถ.ตากสินมหาราช ต.ท่าประดู่ อ.เมือง จ.ระยอง โทร. 084-1284087 www.krusawed.wordpress.com ครูเสวตร …………………………………………………………………………………………………. จากรูปจงพิจารณาข้อความในแต่ละข้อต่อไปนี้ 1) AB DE ............ 2) BC FE ............ 3) CA DF ............ 4) BA ED ............ 5) BC EF ............ 6) AC FD ............ 7) ABC FED ............ 8) ACB EFD ............ 9) mACB mDFE ............ 10) mBAC mEDF ............
- 18. ซอยข้างอาเภอ ซอย1 ถ.ตากสินมหาราช ต.ท่าประดู่ อ.เมือง จ.ระยอง โทร. 084-1284087 www.krusawed.wordpress.com ครูเสวตร 1) ด้านที่สมนัยกันยาวเท่ากัน คือ ………………………………………………………………………………………………………… 2) ด้านที่สมนัยกันเท่ากันทุกประการ คือ ………………………………………………………………………………………………. 3) มุมที่สมนัยกันมีขนาดเท่ากัน คือ …………………………………………………………………………………………………….. 4) มุมที่สมนัยกันเท่ากันทุกประการ คือ ………………………………………………………………………………………………. การพิสูจน์ความเท่ากันทุกประการของรูปสามเหลี่ยม 1. การพิสูจน์ความเท่ากันทุกประการแบบ ด้าน – มุม – ด้าน (SAS) ตัวอย่างที่ 1 กาหนดให้ AB และ CD ตัดกันที่จุด O ทาให้ OA OB และ OC OD จงพิสูจน์ว่า OAC และ OBD เท่ากันทุกประการ กา หนดให้ OAC และ OBD มี OAOB และ OC OD จะต้องพิสูจน์ว่า OAC OBD พิสูจน์ ระหว่าง OAC กับ OBD ข้อความ เหตุผล 1. OAOB 2. AOC BOD 3. OC OD
- 19. ซอยข้างอาเภอ ซอย1 ถ.ตากสินมหาราช ต.ท่าประดู่ อ.เมือง จ.ระยอง โทร. 084-1284087 www.krusawed.wordpress.com ครูเสวตร ตัวอย่างที่ 2 กาหนดให้ ABC มี AD ตั้งฉากและแบ่งครึ่ง BC ที่จุด D จงพิสูจน์ว่า AB AC กา หนดให้ AD BC ที่จุด D และ DBDC จะต้องพิสูจน์ว่า AB AC พิสูจน์ ระหว่าง ข้อความ เหตุผล 1. DBDC 2. ADB ADC 3. AD AD 4. ABD ACD 5. AB AC 6. AB AC แบบฝึกหัดที่ 5 การพิสูจน์ความเท่ากันทุกประการแบบ ด้าน – มุม – ด้าน
- 20. ซอยข้างอาเภอ ซอย1 ถ.ตากสินมหาราช ต.ท่าประดู่ อ.เมือง จ.ระยอง โทร. 084-1284087 www.krusawed.wordpress.com ครูเสวตร
- 21. ซอยข้างอาเภอ ซอย1 ถ.ตากสินมหาราช ต.ท่าประดู่ อ.เมือง จ.ระยอง โทร. 084-1284087 www.krusawed.wordpress.com ครูเสวตร
- 22. ซอยข้างอาเภอ ซอย1 ถ.ตากสินมหาราช ต.ท่าประดู่ อ.เมือง จ.ระยอง โทร. 084-1284087 www.krusawed.wordpress.com ครูเสวตร 2. การพิสูจน์ความเท่ากันทุกประการแบบ มุม – ด้าน – มุม (ASA) ตัวอย่างที่ 3 กาหนดให้ AB และ CD ตัดกันที่จุด O ทาให้ OA OC และ mOAD mOCB จงพิสูจน์ว่า ODAOBC A D C B
- 23. ซอยข้างอาเภอ ซอย1 ถ.ตากสินมหาราช ต.ท่าประดู่ อ.เมือง จ.ระยอง โทร. 084-1284087 www.krusawed.wordpress.com ครูเสวตร 3. การพิสูจน์ความเท่ากันทุกประการแบบ มุม – มุม – ด้าน (AAS) ตัวอย่างที่ 4 กาหนดให้ AB และ CD ตัดกันที่จุด O ทาให้ AO CO และ mCBO mADO จงพิสูจน์ว่า CBO ADO แบบฝึกหัดที่ 6 การพิสูจน์ความเท่ากันทุกประการแบบ ด้าน – มุม – ด้าน และ มุม – มุม – ด้าน 1. A O D C B
- 24. ซอยข้างอาเภอ ซอย1 ถ.ตากสินมหาราช ต.ท่าประดู่ อ.เมือง จ.ระยอง โทร. 084-1284087 www.krusawed.wordpress.com ครูเสวตร 2. 3. ADCB